Báo Le Monde số ra ngày 18/10/2016 đã đặt một tiêu đề hóm hỉnh: "Với Zumwalt, Mỹ đóng phim ‘Star Trek’ trên biển".
Sự ví von này không phải là vô cớ, bởi chỉ huy chiếc tàu chiến mới tên là James Kirk, trùng tên với nhân vật chỉ huy tàu không gian Enterprise trong bộ phim truyền hình khoa học giả tưởng "Star Trek". Một sự trùng hợp kỳ lạ!
Đại tá James Kirk, chỉ huy tàu USS Zumwalt
"Zumwalt" là tên của chiếc tàu khu trục DDG-1000 vừa được hạ thủy hôm 15/10. Trái với các kiểu thân tàu truyền thống, tàu khu trục mới này có hình dạng như một đầu mũi tên và theo hình tháp (thân tàu rộng ở phía dưới và hẹp dần ở bên trên).
Ngoài thiết kế hiện đại, Zumwalt được trang bị các loại vũ khí tiên tiến, như pháo điện từ 155mm, 20 bệ phóng thẳng đứng đa năng MK 57 thế hệ mới với tổng cộng 80 ống phóng sử dụng cho tên lửa đánh chặn, tên lửa hành trình Tomahawk, tên lửa chống ngầm VL ASROC, cùng 2 pháo Mk 46 Mod 2 cỡ nòng 30mm.
Trên tàu còn có sàn đáp và nhà chứa cho trực thăng săn ngầm hoặc 3 máy bay không người lái MQ-8 Fire Scout.
Việc đưa vào biên chế tàu Zumwalt đã đánh dấu những tiến bộ của Mỹ trước Nga. Trang mạng của Pháp chuyên về Biển và Hải Quân tỏ ra ngạc nhiên về khả năng tàng hình của tàu khu trục này.
Tờ báo viết: "Theo Hải quân Mỹ, khả năng bị radar phát hiện thấp hơn 50 lần so với những tàu khu trục trước đây. Một ngư dân trong vùng Bath, từng gặp chiếc tàu này khi đang trên đường chạy thử, đã cho biết là trên màn ảnh radar của ông, con tàu dài hơn 180m chỉ nhỏ như 1 chiếc tàu cá dài 12-15m".
Tàu khu trục USS Zumwalt trong buổi lễ biên chế hôm 15/10.
Cái bẫy công nghệ
Ý tưởng đóng chiếc Zumwalt được phát triển dưới thời Tổng thống Ronald Reagan trong những thập niên 1980 nhưng công nghệ dành cho chiếc tàu khu trục này đã cho thấy có một sự đột phá mà Lầu Năm Góc đang muốn phát triển.
Với các động cơ chạy bằng điện cảm ứng, tàu có thể tạo ra 78 megawatt điện. Các động cơ cảm ứng đó còn cho phép phát triển nhiều loại vũ khí điện từ trong tương lai: các loại pháo không cần thuốc nổ, có tầm bắn 400 km với tốc độ viên đạn gấp nhiều lần tốc độ âm thanh, hay các loại vũ khí năng lượng định hướng như sóng vi ba và tia laser.
Điểm yếu nhất của Zumwalt là giá thành quá đắt. Hải quân Mỹ dự trù sở hữu 32 chiếc nhưng giờ đành phải chấp nhận chỉ có … 3 chiếc.
Với giá thành hơn 6 tỷ USD một chiếc, chưa tính đến chi phí phát triển, chương trình trang bị loại tàu chiến này đã vượt quá 20 tỷ. Năm 2009, bộ Quốc Phòng Mỹ đành phải dừng dự án, quyết định ưu tiên tàu khu trục lớp Arleigh Burke nhẹ hơn, tàng hình ít hơn nhưng cũng hiệu quả và nhất là rẻ hơn.
"Tiền nào của ấy!", đối với mọi quân đội hiện đại, cuộc đua công nghệ còn là một cái bẫy. Ông Thibault Lamidel, chuyên viết blog "Le Fauteuil de Colbert" cho rằng:
"Để có thể trả được những loại tàu chiến như thế, Hải Quân phải từ bỏ điều kiện ưu thế khác, số lượng và sự hiện diện. Ngày nay, Hải quân Mỹ có từ 320 – 340 chiến hạm và lẽ ra họ phải cần đến ít nhất 400 tàu để trở thành một lực lượng Hải Quân toàn cầu, hiện diện khắp nơi trên toàn thế giới như mong muốn của ông Reagan".
Đối với vị chuyên gia này, Zumwalt "vẫn chỉ là một bài thực hành công nghệ". Do đó, Hải Quân Mỹ chưa đủ khả năng lật ngược mối tương quan lực lượng tại châu Á – Thái Bình Dương nhưng đủ để gây ấn tượng trong "chính sách ngoại giao trên biển" nhắm vào Trung Quốc.