Bộ Quốc phòng Nga đang cân nhắc việc chuyển đổi những tên lửa chống hạm được sản xuất từ thời Liên Xô như P-500 Bazalt hay P-1000 Vulkan thành vũ khí tấn công mặt đất.
Hiện tại, Nga vẫn duy trì kho vũ khí khổng lồ với hàng nghìn tên lửa. Trong số này, đáng chú ý là các tên lửa P-700 Granit, P-500 Basalt và P-1000 Vulkan. Ngoài chức năng chính là chống hạm, chúng còn có khả năng tấn công các mục tiêu mặt đất.
Tên lửa chống hạm Onyx P-800 đã chứng minh hiệu quả khi được sử dụng để tấn công các mục tiêu trên mặt đất tại chiến trường Ukraine. Loại tên lửa siêu thanh này có khả năng xuyên thủng hầu hết mọi hệ thống phòng không và rất khó để đánh chặn.
Nhiều chuyên gia Nga đã đưa ra nhận định, tên lửa P-700 Granit, P-500 Basalt và P-1000 Vulkan khi được chuyển đổi sẽ trở thành những vũ khí tấn công mặt đất rất hiệu quả.
Tên lửa P-500 Bazalt.
P-500, P-700 và P-1000
Được sản xuất vào năm 1983, P-700 Granit là tên lửa siêu thanh, có một số điểm tương đồng với tên lửa Onyx, được thiết kế để trang bị trên các tàu ngầm lớp Granit và Antey.
P-700 Granit là loại tên lửa chống hạm hàng đầu của Nga trong những năm 80 của thế kỷ trước. Tuy nhiên, hiện nay phần lớn các tàu ngầm Granit và Antey đã ngừng hoạt động và loại biên, nên quân đội Nga đã hạn chế sử dụng loại tên lửa này.
Với hoàn cảnh trên, việc chuyển đổi P-700 Granit thành tên lửa đất đối đất là một bước tiến hợp lý. Sự chuyển đổi này không chỉ kéo dài thời gian hoạt động của tên lửa mà còn phù hợp với định hướng chiến lược của quân đội Nga.
Những loại tên lửa được phát triển trong thời gian gần đây cho thấy Nga đang hướng tới các hệ thống tên lửa mới và hiện đại hơn, như tên lửa Kalibr và Zircon. Do đó, kỷ nguyên của P-700 Granit trong vai trò chống hạm sẽ sớm kết thúc.
P-500 Bazalt là một tên lửa siêu thanh có hình dáng giống tên lửa Onyx, được thiết kế cho tàu sân bay Đô đốc Kuznetsov. Tuy nhiên, trước những nỗ lực hiện đại hóa, tàu Đô đốc Kuznetsov sẽ được trang bị các tên lửa có công nghệ tiên tiến hơn. Do đó, P-500 Bazalt được dự đoán sẽ không còn được sử dụng trong tương lai gần.
P-1000 Vulkan là một loại tên lửa rất tiên tiến, đây là phiên bản nâng cao của P-500 Bazalt. Sự chuyển đổi này là một tiến bộ quan trọng trong công nghệ quân sự “thời kỳ hoàng hôn” của Liên Xô.
P-1000 Vulkan được sản xuất chủ yếu để trang bị cho các tàu tuần dương tên lửa Marshal Ustinov và Varyag. Hiện tại, sau quá trình hiện đại hóa, tàu Marshal Ustinov vẫn còn trang bị 16 ống phóng dành riêng cho P-1000 Vulkan.
P-700 Granit
Việc chuyển đổi tên lửa
Nhiều chuyên gia quân sự suy đoán rằng, khả năng cao P-500 Basalt sẽ được sử dụng làm tên lửa đất đối đất. Điều này chủ yếu là do Nga không còn các loại tàu chiến có khả năng triển khai chúng.
Tuy nhiên, P-700 Granit và P-1000 Vulcan vẫn còn được trang bị trên một số tàu mặt nước và tàu ngầm hiện đại. Vì vậy, tính khả thi của việc chuyển đổi chúng sang vũ khí tấn công các mục tiêu trên đất liền chỉ ở một mức độ nào đó và cũng có những giới hạn nhất định.
Các báo cáo của truyền thông phương Tây cho thấy Bộ Quốc phòng Nga đang có những thay đổi chiến lược quan trọng. Cụ thể, Moskva đang cân nhắc việc tái sử dụng những tên lửa chống hạm từ thời Chiến tranh Lạnh để chuyển sang tấn công các mục tiêu trên mặt đất. Điều đáng chú ý là sức công phá của những tên lửa này, vì mỗi tên lửa đều được trang bị tới 1.000 kg thuốc nổ.
Các báo cáo cũng cho thấy, Nga đang sở hữu kho vũ khí với hàng trăm tên lửa Bazan, P-1000 Vulcan và hàng nghìn tên lửa P-700 Granit. Chúng được thiết kế để tấn công các mục tiêu trên biển, một nhiệm vụ tương đối đơn giản do môi trường biển không phức tạp về mặt địa hình.
Tuy nhiên, việc chuyển đổi các tên lửa này sang tấn công mục tiêu trên mặt đất đặt ra một thách thức đáng kể do địa hình đất liền phức tạp và đa dạng. Sự phức tạp của địa hình mặt đất đòi hỏi phải có sự tính toán kỹ lưỡng để nâng cấp công nghệ tên lửa, nhằm đảm bảo được tính năng, hiệu quả của nó.
Các kỹ sư Nga đang tìm cách giải quyết những vấn đề này. Các nhà phân tích của Bulgarian Military tiết lộ, một số tên lửa của Nga đã bắt đầu tích hợp hệ thống định vị GLONASS và hệ thống dẫn đường quán tính. Quá trình sửa đổi tên lửa P-700 Granit, P-500 Basalt và P-1000 Vulcan có thể kéo dài sáu tháng hoặc lâu hơn.
Tên lửa P-1000 Vulkan.
Theo ông Ian Williams, Phó giám đốc Dự án Phòng thủ tên lửa tại Trung tâm Chiến lược và Nghiên cứu Quốc tế (CSIS), việc triển khai các tên lửa nói trên là dấu hiệu cho thấy Nga đang muốn làm tràn ngập không phận Ukraine với vô số các loại tên lửa. Chiến lược này có mục đích gây ra sự nhầm lẫn ở mức độ nào đó trong hệ thống phòng không Ukraine, từ đó làm suy yếu hiệu quả hoạt động của nó.
Mạng lưới phòng không của Ukraine được củng cố bằng các thiết bị của phương Tây, cho đến nay đã chứng tỏ hiệu quả ấn tượng trong việc ngăn chặn các cuộc tấn công của Nga. Tuy nhiên, việc Nga sử dụng đa dạng các loại tên lửa và tấn công quy mô lớn hơn sẽ thực sự gây ra nhiều khó khăn cho hệ thống phòng không của Ukraine.