Ngày 8/12, tại một diễn đàn thường niên do Thời báo Hoàn cầu Trung Quốc tổ chức, nguyên Giám đốc Viện nghiên cứu chiến lược Đại học Quốc phòng, Thiếu tướng hải quân Dương Nghị đã đưa ra nhận định về xu thế của mối quan hệ Trung-Mỹ.
"Tôi rất lo lắng về tương lai của mối quan hệ Trung-Mỹ, hiện nay nó đang ở ngã tư vô cùng quan trọng và nguy hiểm", Dương Nghị nói.
Ông này cho biết, mục tiêu chiến lược của Trung Quốc và Mỹ dường như đang ở thế "triệt hạ" lẫn nhau khi Bắc Kinh muốn phục hưng dân tộc còn Washington muốn bản thân trở nên vĩ đại hơn và hai bên đều cho rằng, mục tiêu của đối phương đang gây hại đến mình.
Bên cạnh đó, tướng Trung Quốc nhận định, hiện nay Mỹ đang ở thế tấn công còn Trung Quốc là phòng ngự. Sự lo lắng của Mỹ về chiến lược toàn diện sẽ dẫn đến sự "biến dạng của hành động", Trung-Mỹ đều có khả năng mất kiểm soát và rơi vào một vòng luẩn quẩn khiến hai nước khó có thể đạt được thỏa hiệp tốt, ông Dương nói.
Theo ông này, cạnh trạnh chiến lược Trung-Mỹ đã bao trùm nhiều lĩnh vực và vai trò của nhiều lĩnh vực cũng đang thay đổi như: Chính trị dao động về định vị chiến lược, quan hệ an ninh, đặc biệt là quan hệ quân sự thì đề phòng lẫn nhau nhưng cả hai đều cố gắng tránh đối đầu.
"Nhìn chung, sự hỗn loạn trong quan hệ Trung-Mỹ sẽ tiếp tục kéo kéo dài trong một thời gian nữa, đồng thời sẽ xuất hiện một số "thành tích ảo", Thiếu tướng Trung Quốc nhận định.
Đối với tình hình chiến lược hiện tại, ông này cho rằng, sự ổn định trong mối quan hệ Trung-Mỹ sẽ không thể đạt được nếu chỉ có một bên hoàn toàn giành thắng lợi, "chúng ta không được để mất kiểm soát, không chịu thiệt, không nôn nóng mà cần chuẩn bị chiến đấu lâu dài".
Cũng tại cuộc họp này, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quan hệ quốc tế hiện đại Trung Quốc, Viên Bằng lại tỏ ra khá lạc quan.
Ông cho rằng, Mỹ và đồng minh rất khó giành lại thành quả rực rỡ trong quá khứ về kinh tế và chính trị, trái lại, Trung Quốc có khả năng định hình tích cực hơn bất cứ thời kỳ nào trong lịch sử.
Chuyên gia Trung Quốc nhận định, xét một cách tổng thể, quan hệ Trung-Mỹ đang khá thành công, không xuất hiển chiến tranh nóng cũng không nảy sinh chiến tranh lạnh nhưng có một số vấn đề chiến lược lớn cần xem xét.
"Chúng ta [Trung Quốc] đang tiến hành đợt cải cách mở cửa mới, quan hệ Trung-Mỹ đang bước vào một giai đoạn mới, nếu so sánh với quá khứ, thách thức lớn nhất hiện nay là quan hệ kinh tế. Đây là 'hòn đá chặn' trong 40 năm qua và nay nó lộ ra vấn đề quan trọng".
Ông này chỉ trích rằng, giao lưu xã hội là nền tảng sâu sắc trong quá khứ nhưng hiện nay nước Mỹ lại bắt đầu gây áp lực về phương diện này.
Đặc biệt, ông này cho rằng một vấn đề lớn hơn mà thế giới, bao gồm Trung Quốc phải đối mặt chính là "hai nước Mỹ".
Viên Bằng nói: "Hiện nay chúng ta phải đối diện với 'hai nước Mỹ', một là nước Mỹ của Donald Trump, một hai nước Mỹ khác - một nước Mỹ của sự chia rẽ mà hai nước Mỹ này có cùng điểm chung nhưng cũng có điểm riêng, chúng ta phải đối mặt cùng lúc với cả hai".