Truy thu gần nghìn tỷ đồng với ô tô nhập khẩu là quà biếu tặng

Cụ thể, trong 9 tháng đầu năm 2016, đã có hơn 1.070 xe ô tô nhập khẩu vào Việt Nam theo diện quà biếu tặng. Khi nhập khẩu xe ô tô là quà biếu tặng này, các doanh nghiệp đã tiến hành nộp thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB), thuế giá trị gia tăng (VAT) với số tiền hơn 1.500 tỷ đồng.

Các xe biếu tặng theo thống kê đều là những dòng xe cao cấp, đắt tiền, có dung tích động cơ lớn và chịu biến động lớn về thuế suất thuế TTĐB sau ngày 1/7/2016.

Được ưa chuộng nhất là các dòng xe Lexus 570 (động cơ 5.7L), Lexus RX 350 (động cơ 3.5L), Lexus RX 450 (3.0L), Toyota Land Cruiser (động cơ 4.6L); Bentlly Bentayga (6.0L); Rolls- Royce; Cadilac Escalade (6.2L); Jaguar; Land Rover Ranger Rover; Mercedes S550, Mercedes S500 Maybach dung tích 4.6L).

Tuy nhiên, trước sự đổ bộ ào ạt của xe ô tô nhập khẩu thuộc diện quà biếu tặng, cơ quan chức năng đã vào cuộc, tiến hành kiểm tra giá trị khai báo và xác định lại trị giá tính thuế của các ô tô thuộc diện này.

Kết quả là có 871 xe trong số này đã có số thuế tăng thêm so với khai báo của doanh nghiệp gần 900 tỷ đồng, trong đó riêng phần tăng thêm từ thuế TTĐB lên tới gần 500 tỷ đồng. Khoảng 200 xe khác đã được chấp nhận trị giá khai báo sau khi kiểm tra.

Như vậy, tổng số thuế doanh nghiệp sẽ phải nộp cho số lượng xe nhập khẩu thuộc diện quà biếu tặng sẽ là khoảng 2.480 tỷ đồng, trong đó thuế nhập khẩu là 774 tỷ đồng; thuế TTĐB là 1.346 tỷ đồng và phần còn lại là thuế VAT.

Các doanh nghiệp liên quan cũng đã nộp số tiền 2.461 tỷ đồng.

Không chỉ rà soát thuế phải nộp ở khâu nhập khẩu gồm thuế nhập khẩu, thuế TTĐB và thuế VAT, Bộ Tài chính cũng đã chỉ đạo Tổng cục Thuế yêu cầu Cục Thuế các địa phương có phát sinh nhập khẩu ô tô theo hình thức quà biếu tặng rà soát, kiểm tra truy thu thuế.

Cụ thể, cơ quan thuế tiến hành tham khảo mức giá tính lệ phí trước bạ và giá xe bán ra trên thị trường nội địa để thực hiện ấn định các loại thuế gồm thuế thu nhập cá nhân, thuế thu nhập doanh nghiệp, TTĐB và VAT.

Sở dĩ vậy bởi theo ông Nguyễn Văn Phụng, Vụ trưởng Vụ Quản lý Thuế doanh nghiệp lớn (Tổng cục Thuế) cho biết, có hiện tượng đua nhập ô tô về trước ngày 1/7 - thời điểm thuế TTĐB mới với ô tô có hiệu lực - để né mức thuế TTĐB cao.

Bởi vậy, với cơ sở kinh doanh nhập khẩu xe ô tô trước ngày 1/7/2016 nhưng bán xe từ sau thời điểm này thì sẽ phải kê khai nộp thuế TTĐB theo mức thuế suất quy định tại Luật số 106/2016/QH13 - sửa đổi bổ sung Luật thuế VAT, Luật thuế TTĐB và Luật quản lý thuế.

Theo đó, nếu giá bán của cơ sở nhập khẩu bán ra không theo giá giao dịch thông thường trên thị trường, thì cơ quan thuế thực hiện ấn định thuế theo quy định của Luật quản lý thuế và đảm bảo không thấp hơn 105% giá vốn xe nhập khẩu (với những trường hợp bán hang cho các cơ sở kinh doanh thương mại trong 6 tháng đầu năm 2016).

Theo hướng này, cơ quan thuế đã thực hiện rà soát, kiểm tra với các cơ sở kinh doanh có hoạt động nhập khẩu xe ô tô theo hình thức quà biếu tặng để xác định số thuế phải nộp vào Ngân sách nhà nước. Cụ thể từ ngày 1/1/2016 đến giữa tháng 10/2016, số thuế tổ chức, cá nhân liên quan đã kê khai nộp là 61,47 tỷ đồng (trong đó có thuế thu nhập cá nhân là hơn 1 tỷ đồng, thuế thu nhập doanh nghiệp là 2,1 tỷ đồng, lệ phí trước bạ gần 3 tỷ đồng…). Cơ quan thuế cũng xử lý truy thu qua thanh, kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính, tiền chậm nộp thuế và điều chỉnh tăng là 5,44 tỷ đồng.

Theo quy định hiện hành, các loại xe nhập khẩu thuộc diện quà biếu, tặng là mặt hàng phi mậu dịch, không phải ô tô nhập về để kinh doanh do đó không chịu một số quy định chuyên ngành, mà cụ thể ở đây là không cần giấy uỷ quyền chính hãng của thương hiệu hoặc nhà sản xuất theo quy định của Thông tư 20/2011/TT-BCT.

Tuy nhiên, các dòng xe biếu tặng khi nhập khẩu về vẫn phải chịu thuế nhập khẩu, thuế TTĐB, VAT, thuế thu nhập cá nhân và thuế thu nhập doanh nghiệp như bình thường. Cơ sở đánh thuế là giá trị khai báo hải quan của chiếc xe và việc áp dụng trị giá xe.

Nhưng không ít doanh nghiệp đã khai báo trị giá xe thấp so với mức trị giá của hải quan đưa ra và có tình trạng đối tượng nhận xe biếu tặng nhưng chuyển nhượng xe ngay để trốn nghĩa vụ thuế thu nhập bất thường phát sinh.

Để ít phải làm nghĩa vụ nhất, đã xuất hiện tình trạng doanh nghiệp đăng ký thành lập mới nhưng không hoạt động kinh doanh mà chủ yếu chờ nhập ô tô theo diện biếu tặng. Ngay sau khi nhập được xe về, doanh nghiệp tiến hành chuyển nhượng luôn xe đó mà không đưa vào tài sản cố định.

Cũng rất nhanh sau đó, doanh nghiệp đã bỏ địa chỉ kinh doanh, không thực hiện các nghĩa vụ quyết toán thuế với cơ quan thuế… khiến cho việc truy thu các loại thuế nợ động khó thực hiện được.

Cũng bởi tình trạng xe ô tô biếu tặng đổ về dồn dập trong cuối năm 2015 và 6 tháng đầu năm 2016, vào giữa tháng 7/2016, Tổng cục Hải quan đã có văn bản yêu cầu 5 cục Hải quan là Hà Nội, TP.HCM, Hải Phòng, Đà Nẵng, Bà Rịa - Vũng Tàu chấn chỉnh hiện tượng chênh lệch giá trị khai báo và xác định giá trị hải quan đối với nhiều mặt hàng ô tô nhập khẩu.

Theo đó, tại cùng một dòng xe, cùng đời, cùng năm sản xuất và các thông số kỹ thuật giống nhau, nhưng trị giá khai báo và xác định hải quan ở nhiều Cục Hải quan đã chênh nhau hàng trăm triệu đồng. Điều này khiến thất thu thuế nhập khẩu và xác định tính thuế TTĐB, đồng thời gây khó khăn cho công tác quản lý hoạt động nhập xe diện kể trên.