Hang động là nơi trú ẩn đầu tiên của nhân loại. Thế kỷ 21, chúng ta lại đến thăm Mặt trăng. Và việc phát hiện các "hang động" trên Mặt trăng có thể giúp ích cho chúng ta, che chở chúng ta giống như cách các hang động che chở tổ tiên loài người trên Trái đất.
Trung Quốc đang xem xét ý tưởng táo bạo này: Xây dựng căn cứ ngầm trên Mặt trăng.
Hình ảnh từ Tàu quỹ đạo trinh sát Mặt trăng cho thấy các hố trên bề mặt Mặt trăng. Nguồn: NASA’s Goddard Space Flight Center/D. Gallagher
Theo những quan sát mới từ Tàu quỹ đạo Trinh sát Mặt trăng (LRO) của NASA, mặc dù bề mặt của Mặt trăng bị hàng triệu miệng núi lửa vùi lấp, nhưng nó cũng có hơn 200 "hang động" trên Mặt trăng - những vị trí mà ống dung nham đã nguội lạnh, tạo ra một lỗ mở tự nhiên có đường kính vài trăm mét trên bề mặt thiên thể này, Scitechdaily thông tin.
Các hố có đường kính từ khoảng 5 mét đến 900 mét và ba trong số chúng lần đầu tiên được xác định bằng hình ảnh từ tàu vũ trụ Kaguya của Nhật Bản.
Hàng trăm bức ảnh khác đã được tìm thấy bằng thuật toán máy tính mới, tự động quét hàng nghìn hình ảnh có độ phân giải cao về bề mặt Mặt trăng từ Camera góc hẹp (NAC) của LRO.
Ý tưởng là xây dựng một căn cứ ngầm bên dưới ống dung nham đã nguội lạnh trên Mặt trăng.
Ống dung nham còn được gọi là pyroducts. Chúng hình thành khi dung nham chảy trên bề mặt Mặt trăng bắt đầu nguội đi.
Phần trên khi nguội tạo thành một lớp vỏ cứng. Phần dung nham nóng chảy ở bên dưới vẫn tiếp tục chảy cho đến khi bị rút cạn lực hấp dẫn của Mặt Trăng, để lại một ống rỗng. Quá trình tương tự cũng diễn ra trên Trái đất.
Những mối nguy hiểm trên Mặt trăng
Các nhà khoa học biết, trên Mặt trăng, các phi hành gia sẽ cần được bảo vệ khỏi nhiều mối nguy hiểm khác nhau.
Họ sẽ phải đối mặt với sự chênh lệch nhiệt độ đột ngột, bức xạ vũ trụ và Mặt trời, thậm chí cả các vụ va chạm từ thiên thạch.
Trên Mặt trăng, các phi hành gia sẽ phải đối mặt với sự thay đổi nhiệt độ. Vệ tinh tự nhiên của Trái đất là một thế giới có nhiệt độ cực cao vào ban ngày và cực lạnh vào ban đêm.
Nhiệt độ ban ngày trên bề mặt của Mặt trăng có thể lên tới 127 độ C. Ngược lại, khi đêm kéo xuống, nhiệt độ xuống mức -173 độ C.
Nhiệt độ ban đêm ở vùng cực Mặt trăng thậm chí còn xuống -200 độ C, Universetoday cho biết.
Sự chênh lệch nhiệt độ đó khiến việc làm việc/sinh sống trên bề mặt Mặt trăng cũng như chế tạo thiết bị có thể hoạt động hiệu quả trong môi trường như vậy trở nên quá khó khăn.
Những hình ảnh này từ Tàu quỹ đạo trinh sát Mặt trăng cho thấy các hố trên bề mặt Mặt trăng. Ảnh: NASA/GSFC/Đại học bang Arizona
Nhưng các ống dung nham có thể vô hiệu hóa thử thách đó. Chúng cung cấp môi trường nhiệt độ ổn định tự nhiên không thể tìm thấy ở nơi nào khác trên Mặt trăng.
Bức xạ cũng rất nguy hiểm trên bề mặt Mặt trăng. Nó có thể mạnh hơn gấp 150 lần so với trên bề mặt Trái đất.
Điều đó thật nguy hiểm, nhưng trong các ống dung nham trên Mặt trăng, các phi hành gia sẽ được che chở bởi những tảng đá trên cao cao vài mét. Đó là một rào cản đủ dày để bảo vệ hiệu quả khỏi bức xạ vũ trụ.
Nguy cơ va chạm với tiểu hành tinh nhỏ hơn nhiều, nhưng nó cũng phải được tính đến. Rõ ràng, các ống dung nham cung cấp nơi trú ẩn khỏi những tác động từ không gian rất tốt.
Ý tưởng táo bạo của Trung Quốc
Các nhóm nhà khoa học từ nhiều quốc gia và cơ quan vũ trụ khác nhau đã nghiên cứu ý tưởng sử dụng ống dung nham làm nơi trú ẩn cho con người trên Mặt trăng.
Tại một hội nghị gần đây ở Trung Quốc, Tiến sĩ Zhang Chongfeng từ Học viện Công nghệ Hàng không Vũ trụ Thượng Hải đã trình bày một nghiên cứu về "thế giới ngầm" của các ống dung nham.
Theo Tiến sĩ Zhang, có đủ sự tương đồng giữa các ống dung nham trên Mặt Trăng và Trái Đất. Do đó, Trung Quốc đã nghiên cứu thực địa về các ống dung nham có ở nước mình để hiểu cách sử dụng chúng trên Mặt trăng.
Hầu hết những gì chúng ta tìm thấy trên Mặt trăng đều là những ống dung nham thẳng đứng, nhưng đó có thể là do tầm nhìn từ trên cao của chúng ta. Để đi vào những nơi này cần phải bay hoặc sử dụng một số loại thiết bị nâng thẳng đứng.
Với những ống dung nham có lối vào dốc, việc di chuyển vào sẽ dễ dàng hơn so với loại còn lại. Theo Tiến sĩ Zhang, đây là lối vào giúp việc khám phá dễ dàng hơn.
Phát biểu tại hội nghị, Trung Quốc cho biết đang ưu tiên thăm dò các ống dung nham Mặt trăng tại Mare Tranquillitatis (Biển thanh bình) và Mare Fecunditatis (Biển sinh sản).
Nước này đang lên kế hoạch phát triển một hệ thống robot có thể khám phá các ống dung nham giống như hang động ở Mare Tranquillitatis.
Hệ thống robot này sẽ được chế tạo để thích ứng với địa hình khó khăn và vượt qua chướng ngại vật. Nó cũng sẽ được tích hợp các dụng cụ khoa học.
Ngoài ra, Trung Quốc cũng đang lên kế hoạch chế tạo một robot có khả năng bay, có thể tự động tìm đường đi qua các ống dung nham bằng radar vi sóng và laser.
Kế hoạch tương lai của Trung Quốc sau khi thăm dò thành công sẽ là: Xây dựng căn cứ phi hành đoàn.
Vị trí của Mare Tranquillitatis trên Mặt trăng. Nguồn: Lunarregistry
Nó sẽ là một cơ sở nghiên cứu lâu dài dưới lòng đất ở một trong các ống dung nham trên Mặt trăng, với một trung tâm hỗ trợ năng lượng và liên lạc ở lối vào của ống.
Nhiều nhà quan sát cho biết, chương trình không gian của Trung Quốc hiện đang phát triển mạnh mẽ, với nhiều sứ mệnh đã hoàn thành thành công, một số vẫn đang được thực hiện và các sứ mệnh trong tương lai đã được lên kế hoạch.
Ding Lieyun, một nhà khoa học hàng đầu tại Đại học Khoa học và Công nghệ Huazhong cho biết: "Cuối cùng, việc xây dựng nơi cư trú bên ngoài Trái đất là điều cần thiết không chỉ cho hành trình khám phá không gian của toàn nhân loại mà còn cho nhu cầu chiến lược của Trung Quốc với tư cách là một cường quốc không gian".
Để chuẩn bị cho nhiều sứ mệnh Mặt trăng, các nhà khoa học Trung Quốc đã nghiên cứu cả Mare Tranquillitatis và Mare Fecunditatis.
Vào năm 2022, một nhóm các nhà khoa học đã công bố một nghiên cứu về đặc điểm núi lửa của Mare Fecunditatis trên tạp chí Viễn thám.
Trung Quốc không phải là nước đầu tiên nêu ý tưởng về việc sử dụng các ống dung nham làm căn cứ dưới lòng đất. Ý tưởng này đã có từ lâu.
Nhưng chẳng bao lâu nữa, Trung Quốc và các quốc gia du hành vũ trụ khác sẽ có thể khám phá chúng và bắt đầu nghiêm túc trong việc xây dựng nơi sinh sống và làm việc cho con người.
Nguồn: Universetoday, Scitechdaily
