Báo Giải phóng quân (PLA Daily), cơ quan ngôn luận của Quân ủy trung ương Trung Quốc, hôm 20/10 đăng tải bản tin ngắn, hé lộ một lực lượng không quân thuộc Sư 9 Hạm đội Nam Hải, Hải quân Trung Quốc đã được triển khai (trái phép) trên đảo Phú Lâm, thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam.
Bài báo sử dụng cụm từ "địa điểm nằm sâu trong biển Đông" để mô tả địa điểm diễn ra các cuộc tập trận đối đầu mà lực lượng hàng không binh của Hạm đội Nam Hải tiến hành.
Theo Tân Hoa Xã, thông điệp này có nghĩa là 3 sân bay (mà Trung Quốc xây trái phép) trên đá Chữ Thập, đá Vành Khăn và đá Xu Bi, thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, đã được Bắc Kinh đưa vào sử dụng.
Báo chí Trung Quốc ngày 24/10 phát hiện, Sư 9 Hạm đội Nam Hải chính là đơn vị của phi công Trung Quốc Vương Vĩ, người thiệt mạng trong vụ va chạm ngày 1/4/2001 giữa máy bay do thám EP-3 của Hải quân Mỹ và máy phản lực chiến đấu của Trung Quốc.
PLA Daily tuyên bố, với lính không quân Trung Quốc đồn trú (phi pháp) trên đảo Phú Lâm, sân bay Lăng Thủy trên đảo Hải Nam sẽ cùng với sân bay (xây trái phép) trên đảo Phú Lâm và trên 3 bãi đá ở quần đảo Trường Sa của Việt Nam, hình thành cái mà Bắc Kinh gọi là "kiềng 3 chân biển Đông".
"Từ Nam Sa và Tây Sa (cách gọi vô giá trị của Trung Quốc đối với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa-PV), các tàu chiến và máy bay của hải không quân Trung Quốc, đặc biệt là chiến đấu cơ, dưới tiền đề phối hợp với nhau, đã có thể 'quản lý giám sát' toàn bộ vùng trời biển Đông," PLA Daily viết.
Tàu USS Decatur (phải) tham gia một hoạt động của quân đội Mỹ trên biển Đông ngày 17/10. Ảnh chụp từ tàu khu trục tên lửa dẫn đường USS Spruance. (Nguồn: AP)
Tuyên bố của tờ báo đại diện cho quân đội Trung Quốc được đưa ra chỉ 1 ngày trước khi tàu khu trục USS Decatur của Hải quân Mỹ tiến hành tuần tra tự do hàng hải gần đảo Phú Lâm hôm 21/10, nhằm bác bỏ những yêu sách phi lý của Bắc Kinh trên biển Đông.
Đặc biệt, USS Decatur thuộc biên chế Hạm đội 3. Kể từ sau Thế chiến II, Hạm đội này đã không còn trực tiếp chỉ huy các chiến hạm hoạt động tại châu Á, cho thấy sự kiện ngày 21 là một bước ngoặt mới trong nỗ lực kiềm chế Trung Quốc của quân đội Mỹ.
Song song với thông báo triển khai không quân (trái phép) trên đảo Phú Lâm, Hạm đội Nam Hải Trung Quốc tiến hành một loạt cuộc tập trận thực chiến, bao gồm bay đêm, không kích đảo... nhằm cảnh cáo và hạn chế ảnh hưởng từ cuộc tuần tra của USS Decatur.
Giám đốc tình báo quốc gia của Mỹ, ông James Clapper nói rằng Trung Quốc "rất nhạy cảm" với các động thái của Washington bởi cho rằng sự đối đầu của Mỹ tác động trực tiếp đến những hành động của họ ở biển Đông.
Hồi tháng 2, quân đội Trung Quốc cũng bị vệ tinh của Mỹ phát hiện bí mật triển khai trái phép hệ thống tên lửa đất đối không HQ-9 ở Hoàng Sa.