Vào tháng 7 năm 2021, tập đoàn dầu khí Shell có trụ sở tại Anh đã gây chú ý khi khai trương cơ sở điện phân công suất 10 megawatt để sản xuất hydro từ năng lượng tái tạo, và đây là cơ sở lớn nhất ở châu Âu.
Hydro "xanh", như cách nó được gọi, ngày nay rất hiếm. Nhưng nó đã sẵn sàng để trở thành thứ thiết yếu trong một nền kinh tế thích ứng với biến đổi khí hậu, để thay thế nhiên liệu hóa thạch trong nông nghiệp, vận tải biển và công nghiệp nặng. Các nước châu Âu và Mỹ có kế hoạch lớn để xây dựng nhiều máy điện phân quy mô lớn hơn, loại nhà máy sử dụng điện để tách nguyên tử hydro ra khỏi nước. Nhưng, cũng như các công nghệ về biến đổi khí hậu khác đang được quan tâm như pin mặt trời, tuabin gió và pin, thứ mà châu Âu và Mỹ hướng tới chỉ là một phần nhỏ của miếng bánh đã yên vị trên bàn ăn của một gã khổng lồ.
Tập đoàn Sinopec của Trung Quốc đã trở thành một trong những khách hàng lớn nhất thế giới về máy điện phân hydro xanh.
Vào tháng 12 năm ngoái, công ty dầu khí nhà nước của Trung Quốc, Sinopec, đã động thổ xây dựng một nhà máy điện phân hydro xanh công suất 300 megawatt. Đây sẽ là nhà máy lớn nhất thế giới khi nó đi vào hoạt động vào năm tới.
Tập đoàn sản xuất hóa chất Baofeng của Trung Quốc, cũng đã vận hành một nhà máy hydro xanh công suất 200 MW. Nhiều dự án nhỏ hơn khác cũng đang nằm rải rác trên khắp Trung Quốc.
Hydro xanh ngày nay không bị cạnh tranh về chi phí với hydro được sản xuất từ khí tự nhiên và hầu hết các chuyên gia dự đoán nó sẽ cần ít nhất một thập kỷ trợ cấp của các chính phủ để giảm chi phí và giành thị phần. Nhưng ở Trung Quốc, nơi có nhiều nhà phát thải lớn, đặc biệt là các doanh nghiệp nhà nước đang xếp hàng dài để được trở thành khách hàng lớn cho các nhà sản xuất máy điện phân này. Do đó, một hệ quả tất yếu là doanh số bán máy điện phân ở Trung Quốc đang vượt xa các doanh nghiệp ở châu Âu hoặc Mỹ. Máy điện phân là loại máy sử dụng dòng điện để phân chia các phân tử nước thành hydro và oxy. Khi sử dụng năng lượng tái tạo, quá trình này không tạo ra khí thải.
Trong một dự báo ngày 21/1, công ty tình báo năng lượng BloombergNEF cho biết họ dự kiến doanh số bán máy điện phân toàn cầu sẽ tăng gấp 4 lần về số lượng vào năm 2022 so với năm ngoái, trong đó Trung Quốc chiếm 2/3 nhu cầu.
“Với mục tiêu phát thả bằng 0 của Trung Quốc, các công ty nhà nước rất muốn chứng tỏ họ phù hợp với mục tiêu của chính phủ", Martin Tengler, nhà phân tích hydro hàng đầu của BNEF cho biết. "Vì vậy, họ đang chủ động và xây dựng các dự án lớn hơn nhiều so với những gì chúng ta thấy ở phần còn lại của thế giới."
Doanh số bán máy điện phân theo khu vực.
Quay trở lại một chút với hành trình chiếm lĩnh thị trường năng lượng mặt trời của Trung Quốc, mọi thứ đã bắt đầu sau khi các đơn vị tiên phong được trợ cấp nhiều ở Mỹ và Đức bước đầu đặt nền móng cho các tấm pin sản xuất hàng loạt. Nhưng với hydro xanh thì khác, Trung Quốc từ lâu đã thống trị việc sản xuất máy điện phân. Và hai câu chuyện này lại có mối liên hệ với nhau.
Trong suốt những năm 2010, khách hàng hàng đầu đối với máy điện phân chính là các công ty năng lượng mặt trời, khi cần sử dụng hydro trong sản xuất polysilicon cho pin mặt trời. Máy điện phân, giống như các tấm pin mặt trời, tương đối rẻ và dễ sản xuất hàng loạt. Do chi phí lao động và nguyên liệu thô thấp hơn, các máy điện phân sản xuất tại Trung Quốc có thể được bán với giá bằng chi phí của máy điện giải sản xuất ở nơi khác. Và bây giờ, khi nhu cầu về chúng nhiều hơn, việc sản xuất đang bùng nổ ở Trung Quốc, bắt đầu từ khách hàng trong nước nhưng cuối cùng sẽ nhắm đến xuất khẩu.
“Rất nhiều yếu tố từng giúp các công ty Trung Quốc thống trị thị trường năng lượng mặt trời có thể giúp họ thống trị thị trường thiết bị điện phân", Tengler cho biết. “Và rất nhiều công ty mới tham gia sản xuất máy điện phân bao gồm chính những công ty đã thống trị ngành năng lượng mặt trời, như nhà sản xuất panel Longi và nhà sản xuất biến tần Sungrow".
Châu Âu và Mỹ vẫn có thể bắt kịp. Vào tháng 12 năm ngoái, tập đoàn Thyssenkrupp của Đức cho biết họ sẽ xây dựng máy điện phân riêng lẻ quy mô gigawatt đầu tiên vào năm 2026, tại Ả Rập Xê Út. Các nhà sản xuất máy điện phân ở Mỹ và Châu Âu cũng đang xây dựng một số "siêu nhà máy" để cùng nhau tung ra các dòng máy điện phân trị giá gigawatt trong vài năm tới.
Nhưng, cho đến khi nhiều người tiêu dùng hydro công nghiệp hơn ở châu Âu và Mỹ sẵn sàng chấp nhận mua hydro xanh - hoặc bị chính phủ buộc phải tham gia quá trình khử cacbon - thì theo Tengler, các nhà máy sản xuất máy điện phân mới sẽ phải vật lộn để tìm được nhiều khách hàng hơn.
“Rất nhiều trong số các công suất nhà máy này sẽ không hoạt động nữa", Tengler nói. "Họ có thể sản xuất nhiều hơn Trung Quốc, nhưng nhu cầu lại không lớn như ở đó."
Tham khảo Qz