LTS: Ở bài trước, chúng ta đã cùng tìm hiểu về một loài cá được không ít người xem là “chúa tể” đại dương: cá mập trắng khổng lồ. Nhưng nhiều người khác lại cho rằng, cá voi sát thủ mới là chúa tể đích thực của biển cả. Vậy ai mới là "vua" thực sự? Loạt bài này sẽ cho bạn một câu trả lời.
Bài 1: CHÂN DUNG "SÁT THỦ" CÓ GƯƠNG MẶT "HIỀN KHÔ"
Để tìm kiếm bí ẩn về loài cá voi sát thủ, Virginia Morell, phóng viên của National Geographic, đã cùng với Tiu Similä, một chuyên gia hàng đầu về loài cá voi sát thủ Na Uy, khám phá vùng vịnh Andfjorden nổi tiếng của quốc gia này.
Andfjorden cách Bắc Cực khoảng 320 km về phía bắc. Nơi đây vốn nổi tiếng là “ngôi nhà” cư ngụ của hàng trăm con cá voi sát thủ.
Đại tiệc cá trích
Đó là vào một ngày tháng giêng giá lạnh, Virginia Morell bị hàng trăm con cá voi sát thủ ở vịnh Andfjorden vây quanh.
Chuyến hành trình thú vị nhưng cũng đầy kịch tính của cô đã hé lộ nhiều bí ẩn thú vị về cá voi sát thủ - loài vật vốn từng được coi như những kẻ săn mồi máu lạnh ở đại dương.
Những chiếc vây lưng của bầy cá voi sát thủ lấp lánh trong ánh hoàng hôn của Bắc Cực khi chúng bơi lặn cùng nhau để săn một đàn cá trích khổng lồ.
Bữa tiệc cá trích của bầy cá voi sát thủ
Có vẻ như đây là “bữa tiệc” sở trường của loài vật này. Chỉ trong chốc lát, chúng lại quẫy mạnh chiếc đuôi của mình xuống mặt biển, giống như đang chơi đùa với biển cả.
Chuyên gia Similä cho biết, ở dưới mặt nước cá voi sát thủ cũng thường làm như vậy. Đây là cách thức chúng thường sử dụng khi săn cá trích.
Những bong bóng nổi lên tuy không thể giết chết lũ cá trích, nhưng cũng đủ khiến chúng choáng váng để bầy con cá voi sát thủ có thể dễ dàng bắt được.
Bầy cá voi sát thủ đang săn một đàn cá trích ở vịnh Andfjorden (Na Uy). Các thành viên trong nhóm cùng phối hợp để dồn một lượng cá trích khổng lồ thành một quả bóng để dễ quản lý. Sau đó, chúng sẽ dùng đuôi quất mạnh vào quả bóng, làm choáng váng hoặc giết chết lũ cá trích
“Những gì chúng ta thấy ở đây, trên mặt biển chỉ là dấu hiệu của những hoạt động đang xảy ra bên dưới mặt nước” - Similä giải thích.
“Mỗi con cá voi sát thủ đều có một vai trò cụ thể trong cuộc đi săn này. Tương tự như một vở diễn ba-lê vậy, mặc dù di chuyển không ngừng nhưng chúng luôn giao tiếp, phối hợp với nhau để thống nhất những gì cần làm tiếp theo”.
Mặc dù số lượng cá trích rất nhiều, nhưng không dễ dàng để bầy cá voi sát thủ có thể bắt được, bởi vì loài cá này thường bơi nhanh hơn và hợp thành đàn lớn với lớp phòng thủ vững chắc như một bức tường kiên cố.
Do đó, cá voi sát thủ không thể chỉ đơn giản xông vào và cố nuốt một lượng cá lớn giống như những con cá voi lớn khác vẫn thường làm. Thay vào đó, chúng sẽ dồn đàn cá trích thành từng nhóm để dễ dàng kiểm soát.
Similä giải thích: “Những con cá voi sát thủ phải ngăn không cho lũ cá trích lặn xuống. Chính vì vậy, chúng sẽ ép đàn cá trích lên trên mặt nước và giữ chúng ở đó trong một quả bóng khổng lồ bằng cách bơi vòng quanh”.
Bầy cá voi sát thủ thích đi săn cá trích ở những nơi mà chúng có thể ép được lũ cá lên trên mặt nước, giống như ở vịnh Andfjorden
"Tôi chưa từng thấy cảnh này bao giờ"
Tiếp theo, các thành viên trong nhóm sẽ thay phiên nhau lặn xuống dưới bề mặt đàn cá trích, bơi vòng quanh và phát ra những tiếng kêu, nhấp nháy cái bụng trắng để đe dọa lũ cá.
Để đáp lại, lũ cá trích sẽ càng bơi với nhau chặt chẽ hơn. Khi một vòng quay kết thúc, lũ cá trích sẽ nhảy lên mặt biển để cố gắng trốn chạy. “Cảnh tượng lúc đó trông giống như mặt biển đang sôi sùng sục” - Similä bình luận.
Khi bầy cá voi sát thủ đã kiểm soát được lũ cá trích, một con trong số chúng sẽ dùng đuôi quất mạnh vào một cạnh của “quả bóng cá trích” và thế là bữa tiệc đã sẵn sàng.
Một con cá voi sát thủ đang di chuyển vào vị trí để dồn một “quả bóng cá trích” lên mặt nước. Sau khi lũ cá trích ở rìa quả bóng bị choáng váng, bầy cá voi sát thủ bắt đầu đánh chén.
Tuy nhiên, đàn cá voi sát thủ mà nhóm nghiên cứu đang quan sát không săn cá trích theo kiểu truyền thống. Chúng sử dụng chiến thuật bơi phía trước và phía sau một lượng lớn cá trích, nhưng không bơi thành vòng tròn bên dưới những con mồi.
Mặc dù mặt biển không sôi sùng sục, ở bên dưới, có lẽ bầy cá voi sát thủ đang cùng nhau đánh chén một bữa tiệc thịnh soạn. Những chiếc vảy lấp lánh ánh bạc của lũ cá trích đang trôi nổi trên mặt biển đã báo hiệu cho Similä biết điều đó.
Tham gia vào bữa tiệc cá trích lần này không chỉ có bầy cá voi sát thủ mà còn có cả những con cá voi lưng gù và cá voi lưng xám. Xung quanh Morell và Similä là hàng trăm chiếc vây lưng với đầy đủ hình thù và màu sắc đang rẽ sóng trên mặt biển để săn mồi.
Một con cá voi lưng gù đang tham gia săn cá trích cùng bầy cá voi sát thủ trong một vịnh ở Na Uy (gần Bắc Cực).
Bầy cá voi sát thủ bơi vòng quanh lũ cá trích, trong khi những con cá voi lưng gù chồm lên, há to miệng nuốt trọn một lượng cá lớn trước khi những kẻ săn mồi thực sự có thể bắt được. Còn những con cá voi lưng xám thì nhanh chóng hít thở không khí trước khi hòa mình vào bữa tiệc.
“Tôi chưa từng chứng kiến cảnh tượng này bao giờ” - Similä ngạc nhiên và tự hỏi: “Có phải chúng đang hợp tác cùng nhau?”.
Điều đó khiến Similä cảm thấy lúng túng. Thông thường bầy cá voi sát thủ chỉ săn mồi cùng nhau chứ không bao giờ hợp tác với một loài vật nào khác.
Trăng đã lên, Morell và Similä trở lại du thuyền của mình, trong khi đó mặt biển vẫn tràn ngập những con cá voi đang di chuyển.
* Còn tiếp…
Nguồn: National Geographic. Tác giả: Virginia Morell. Ảnh: Paul Nicklen