Trong võ Việt Nam, cùi chỏ là miếng đòn sát thủ từng gắn liền với nhiều võ sĩ lừng danh và không phải chỉ có Muay Thái mới mạnh ở đòn chỏ.

Giới võ lâm miền Nam trước 1975 có câu: "Cặp chân Sáu Nhỏ, cặp chỏ Chà Và Hương". Sáu Nhỏ (hay Sáu Cường) là võ sĩ khét tiếng của thập niên 1950, có đôi chân đá mạnh như sấm sét. Còn Chà Và Hương (hay Phi Hoàng) lại có cặp chỏ danh bất hư truyền ở thập niên 1960.

Theo võ sư, tiến sĩ Hồ Tường - Chưởng môn phái Võ Lâm Tân Khánh Bà Trà thì vào thập niên 60 và 70 của thế kỷ trước, làng võ Việt Nam từng chứng kiến nhiều cao thủ sở hữu đòn cùi chỏ "sát thủ". Đây là vũ khí lợi hại giúp những võ sĩ này làm mưa làm gió trên các sàn đấu võ tự do.

CHIẾN THẮNG HI HỮU CỦA NỮ CAO THỦ LÀNG VÕ VIỆT

Theo khẳng định của võ sư Chưởng môn Hồ Tường thì trong nhiều năm gắn bó với võ thuật cổ truyền, ông từng chứng kiến nhiều cao thủ về đòn cùi chỏ thượng đài ở Việt Nam. 

Song, một trận đấu hi hữu bậc nhất mà ông từng theo dõi tận mắt liên quan tới đòn cùi chỏ lại là màn tỉ thí của một nữ võ sĩ. Người này là Hồ Thanh Kim của võ đường Từ Thiện, học trò của cố võ sư Hồ Văn Lành, cố Chưởng môn phái Võ Lâm Tân Khánh Bà Trà.

"Tôi nhớ rất rõ trận đấu của Hồ Thanh Kim bởi nó diễn ra vào năm 1973, khi tôi mới vào học đại học ở Sài Gòn và nó còn là một trận đấu khá kỳ lạ. Trước trận đấu này thì Hồ Thanh Kim là võ sĩ sử dụng đòn cùi chỏ lợi hại có tiếng trong giới võ thuật ở Đông Nam Bộ.

Chà Và Hương - võ sĩ từng làm mưa làm gió ở các sàn võ tự do nhờ đòn cùi chỏ.

Khi thượng đài với đối thủ của mình, ngay trong hiệp 1 thì Hồ Thanh Kim đã đánh đòn chỏ lật vào miệng đối thủ, làm cho đối thủ té xuống, máu tuôn. Đòn chỏ rất mạnh và hiểm giúp Hồ Thanh Kim thắng knock-out rất nhanh vì trọng tài đếm 10 tiếng thì đối thủ của Thanh Kim vẫn gục dưới sàn mà không thể đứng lên nữa.

Thế nhưng, khi nhìn thấy đối thủ há miệng ra, Hồ Thanh Kim mới hoảng hồn vì không thấy liền mấy chiếc răng của đối thủ đâu cả. Khi Hồ Thanh Kim được trọng tài nhấc cánh tay lên tuyên bố chiến thắng knock-out thì cô cũng không hề hay biết rằng chính cánh tay của mình cũng đang bê bết máu.

Sau phần công bố kết quả của trọng tài, Hồ Thanh Kim khi chuẩn bị khoác thêm một chiếc áo mới chợt nhìn thấy vết máu ở cùi chỏ rồi mới hay biết rằng chiếc răng của đối phương vẫn còn đang găm ở chính chỗ cùi chỏ của mình.

Khi xuống đài, Hồ Thanh Kim phải vô thẳng bệnh viện để nhờ bác sĩ lấy chiếc răng của đối thủ ra khỏi cánh tay của cô" - võ sư Hồ Tường kể lại.

NHỮNG MIẾNG CHỎ HUYỀN THOẠI LÀM RẠNG DANH LÀNG VÕ VIỆT

Theo võ sư Hồ Tường thì từ thập niên 60 của thế kỷ trước, Việt Nam có võ sĩ Mã Thành Ba ở võ đường Mã Thành Long, chuyên đấu võ đài ở Chợ Lớn là gương mặt khét tiếng với đòn cùi chỏ trứ danh. Mã Thành Ba cũng giống như Chà Và Hương, sở hữu đòn xoay người 180 độ rồi giật cùi chỏ vào mặt đối phương, còn gọi là chỏ lái cực kỳ lợi hại.

Năm xưa, gần như mọi đối thủ của Mã Thành Ba đều biết rằng Mã Thành Ba có đòn chỏ lái sở trường, thế nhưng những đối thủ của ông vẫn không có cách nào để khắc chế bởi khi thượng đài, chỉ cần một giây sơ hở của đối phương, Mã Thành Ba sẽ giật cho một đòn chỏ lái vào mặt để giành chiến thắng knock-out.

Một nhân vật khác là võ sư Từ Thanh Nghĩa của võ đường Từ Thiện do cố võ sư Hồ Văn Lành phái Tân Khánh Bà Trà đào tạo cũng cực kỳ nổi tiếng với đòn chỏ. Từ Thanh Nghĩa là người từng đoạt chức vô địch võ tự do hạng ruồi ở trong nước, cho nên đã được lựa chọn cùng một số võ sĩ khác của Việt Nam để cùng nghênh chiến với những nhà vô địch môn Muay Thái của hai quốc gia Campuchia và Thái Lan.

Từ Thanh Nghĩa sau khi giành chiến thắng ở một trận đấu (ảnh do võ sư Hồ Tường cung cấp).

Kỳ võ đài đó diễn ra vào tháng 11/1973. Từ Thanh Nghĩa đấu với một nhà vô địch Campuchia tên là Yim Serey Dit Vairen. Trận đấu này chỉ diễn ra có hơn 1 phút. Ngay khi tiếng kẻng vang lên bắt đầu trận đấu thì cả 2 võ sĩ đã xông vào nhau với những đòn thế vô cùng dũng mãnh.

Trong một giây phút nhập nội, Từ Thanh Nghĩa đã giáng vào sau đầu của đối thủ một đòn cùi chỏ làm cho máu chảy xối xả, ướt cả lưng đối thủ. Sau khi nghe ý kiến của bác sĩ phía ban tổ chức, trọng tài cho dừng trận đấu ngay lập tức, tuyên bố chiến thắng knock-out cho Từ Thanh Nghĩa sau 1 phút 20 giây.

Một võ sĩ khác của Sài Gòn cũng có đòn cùi chỏ làm sầu lòng nhiều đối thủ, đó là Lê Thanh Ngọc của võ đường Lê Đại Hoan. Lê Thanh Ngọc từng đoạt huy chương vàng hạng nhẹ do Tổng cuộc Quyền thuật tổ chức năm 1970 tại Hội chợ Kỹ Thương tổ chức ở khu tam giác đại học Văn Khoa - Dược Khoa và Nông Lâm Súc nằm trên đường Cường Đễ (nay là đường Đinh Tiên Hoàng, Q1, TPHCM).

Lê Thanh Ngọc chuyên sử dụng đòn cùi chỏ đánh ngang vào mặt đối phương gây đau đớn, sưng mặt, thậm chí bất tỉnh và bị knock-out.

Võ sĩ Từ Duy Tuấn của võ đường Từ Thiện, môn đệ của võ sư Hồ Văn Lành cũng nổi danh với đòn đòn cùi chỏ sở trường. Võ sĩ này từng tranh giải vô địch đấu quyền tự do của Võ Việt Nam hạng ruồi vào năm 1970, đụng độ Lê Thanh Ngọc ở trận chung kết.

Từ Duy Tuấn cũng chuyên sử dụng cùi chỏ như Lê Thanh Ngọc, nhưng yếu cơ hơn, không nhanh nhẹn, không sắc bén bằng, nên đã chịu thua điểm, nhận huy chương bạc còn Lê Thanh Ngọc giành huy chương vàng.

Chân dung võ sĩ Từ Duy Tuấn (ảnh do võ sư Hồ Tường cung cấp).

Dù thua đòn cùi chỏ của Lê Thanh Ngọc nhưng Từ Duy Tuấn trở về đã miệt mài chuyên luyện đòn cùi chỏ cho sắc bén hơn, hy vọng có dịp sẽ tái ngộ đối thủ. Kể từ đó, Từ Duy Tuấn đã thi đấu nhiều trận nữa và chỉ thắng bằng duy nhất đòn cùi chỏ đánh vào ngay chân mày đối thủ, làm cho chân mày do cấn xương hốc mắt nên dễ bị bể ra, lòi xương, chảy máu và chiến thắng dễ dàng.

Cho đến những năm 1995, khi võ sư Hồ Tường cộng tác với tạp chí Sổ Tay Võ Thuật xuất bản ở TP.HCM thì ông có tiếp xúc với một độc giả Việt kiều Canada tên là Trần Văn Đầu. Khi người này về thăm Việt Nam có gặp võ sư Hồ Tường liền hỏi thăm ngay về Từ Duy Tuấn, bởi Trần Văn Đầu từng đấu với võ sĩ họ Từ trên võ đài tổ chức ở Nha Trang và đã bị một đòn cùi chỏ của Từ Duy Tuấn đánh trúng, phải thua knock-out.

Cũng theo võ sư Hồ Tường thì vào khoảng năm 1973, ông từng chứng kiến một trận đấu cực hay giữa một võ sĩ của võ đường Trần Xil so găng với một đối thủ người Thái Lan. Trong trận đấu đó, môn đệ của võ đường Trần Xil mang quần đỏ bị võ sĩ Thái Lan mang quần xanh phản công bằng một đòn đá nên bị văng ngược ra đằng sau rồi bắn vào dây đài.

Lập tức, võ sĩ Thái Lan phóng theo định bồi thêm một đòn nữa để chấm dứt trận đấu, nào ngờ trong lúc võ sĩ người Thái đang lao tới, môn đồ của võ đường Trần Xil đã đưa một cùi chỏ tay phải ra nhắm vào mặt đối thủ. Miếng đòn trúng đích làm võ sĩ Thái ngã ngửa ra, nằm thẳng cẳng bất động... Nhìn kỹ lại, trán của võ sĩ mặc quần xanh bị lõm sau khi dính cú chỏ quá uy lực.

"Nhìn chung, trong võ đài đấu tự do của Võ Việt Nam trước năm 1975, hầu như võ sĩ của võ đường nào cũng biết đánh chỏ và không ít võ sĩ đã biến đòn chỏ trở thành đòn sát thủ trong thi đấu. Tôi kể ra một số gương mặt như vậy là để người yêu võ biết rằng võ Việt Nam cũng sở hữu đòn sát thủ là đòn chỏ và gối chứ không phải chỉ có Muay Thái mới mạnh ở chỏ gối.

Vấn đề chỉ là do khi thi đấu võ cổ truyền từ năm 1979 đến nay thì luật không còn cho phép sử dụng hai đòn chỏ và gối nữa, vì thế đòn thế này cũng ít được luyện tập hơn và nhiều người đã không biết rằng trước kia chúng ta từng có những võ sĩ khét tiếng ở hai đòn sát thủ này" - võ sư Hồ Tường khẳng định.