Bút laser. Ảnh: Zlahkoto.
Ukraine thiếu vũ khí phòng không hiện đại, phải dùng tới thiết bị chiếu laser
Khi Nga triển khai các máy bay không người lái (UAV) Geran-2 có gốc gác Iran để chống lại Ukraine, Kiev ban đầu bị bất ngờ. Tuy nhiên, sau đó Ukraine đã tìm cách ứng phó bằng việc thành lập các nhóm săn UAV, sử dụng các thiết bị laser quân sự để rọi chiếu UAV đối phương, hỗ trợ cho hỏa lực súng máy hoặc tên lửa vác vai của họ trong ngắm bắn.
Trong khoảng 3 tuần qua, có nhiều thông tin nói rằng Nga ngừng sử dụng UAV Geran-2 do sự khan hiếm UAV loại này và tình trạng nhiệt độ xuống quá thấp vào mùa đông làm ảnh hưởng lớn đến hoạt động của UAV. Tuy nhiên, có thể còn có một yếu tố nữa ảnh hưởng đến động thái này, đó là việc các binh sĩ Ukraine sử dụng các thiết bị chiếu laser để soi UAV Nga trên trời, hỗ trợ cho vũ khí phòng không ra tay.
Các "bút chiếu" laser cấp độ quân sự là những thiết bị cầm tay thường được dùng để đánh dấu các mục tiêu và đã trở thành một bộ phận thiết yếu của huấn luyện quân sự ngày nay.
Tuy nhiên, theo tờ Washing Post, hiện nay các binh sĩ Ukraine lại đang dùng các thiết bị chiếu laser như thế để chiếu sáng một UAV của đối phương, giúp súng máy gắn trên các xe quân sự hạng nhẹ hoặc các hệ thống tên lửa vác vai dễ dàng bắn hạ hơn.
Đáng lưu ý, các nhóm nhỏ này phối hợp toàn bộ nỗ lực bắn hạ UAV. Đầu tiên, các tình nguyện viên sẽ cảnh báo cho các nhóm chống UAV về một UAV đang tiến đến gần. Các nhóm chiến đấu đó cũng được cung cấp tọa độ UAV. Sau đó một thành viên của nhóm săn UAV sẽ dùng thiết bị cảm biến nhiệt để định vị UAV đối phương.
Một khi đã phát hiện mục tiêu, người ta sẽ phát một tia laser nhằm rọi sáng mục tiêu và chỉ đạo những người khác khai hỏa. Cách thức này giúp các nhóm binh sĩ Ukraine trang bị súng trường, súng máy hoặc tên lửa vác vai vẫn có thể bắn được UAV.
Theo tin tức nói trên, một khi UAV nào đó đã bị rọi sáng, hỏa lực từ nhiều nơi sẽ tập trung vào mục tiêu khiến rất khó xác định đơn vị nào đã phá hủy được UAV.
Nói chung, một ổ phòng ngự UAV như thế này có vài đơn vị đồng thời đợi chờ UAV đối phương để bảo đảm có thể bắn được mục tiêu ngay tức thời.
Giải pháp tiết kiệm chi phí
Cách bố trí này có vẻ hiệu quả về kinh tế vì đối với việc bắn hạ các loại mục tiêu nhỏ bay thấp, súng máy và tên lửa vác vai vẫn rẻ hơn vài lần so với các loại tên lửa phòng không khác.
Hồi tháng 11, quân đội Mỹ tuyên bố một gói viện trợ quân sự mới dành cho Ukraine sẽ bao gồm "15 súng máy hạng nặng có thiết bị ngắm hình ảnh nhiệt để đối phó với UAV". Tuy nhiên, họ không nói chi tiết về loại súng máy hoặc thiết bị ngắm nhiệt sẽ được lắp đặt lên súng.
Liên quan đến tên lửa vác vai, binh lính Ukraine đã và đang sử dụng rộng rãi các hệ thống Javelin, Stinger và NLAW để đối phó với UAV Nga trên bầu trời Ukraine.
Thế nhưng trong cuộc xung đột kéo dài với Nga, Ukraine đang thiếu thốn các hệ thống phòng không hiện đại nói trên và họ đã lựa chọn chiến thuật mới nói trên để ứng phó với các UAV cảm tử, nhất là các UAV được Nga triển khai vào ban đêm để hạn chế bị phát hiện.
Sự trỗi dậy của laser trong chiến trận
Các thiết bị laser cấp độ quân sự là các vũ khí được nhiều quân đội trên thế giới lựa chọn và chỉnh sửa theo nhu cầu thực chiến. Chúng có thể được sử dụng để định vị chính xác mục tiêu hoặc dùng để cảnh cáo binh sĩ và máy bay đối phương.
Ví dụ, các tàu hải quân Mỹ gần đây có sử dụng thiết bị phát laser chiếu vào các tàu hải quân Iran đi sát họ.
Các thiết bị laser cấp độ quân sự tạo ra tia laser cực mạnh có thể đi được khoảng cách siêu xa và có thể tạm thời làm mù mắt phi công (nếu chiếu vào buồng lái). Chúng có thể được dùng để vô hiệu hóa camera của UAV.
Trong xung đột vũ trang hiện nay giữa Nga và Ukraine, có thông tin nói rằng hồi tháng 5, Nga đã sử dụng một thế hệ tia laser mới mạnh mẽ để thiêu rụi UAV đối phương. Lúc đó, Ukraine tăng cường sử dụng các UAV TB2 Bayraktar để đánh phá các mục tiêu Nga.
Việc sử dụng tia laser cho tác chiến đang gia tăng trong tất cả các quân đội tiên tiến, bao gồm Mỹ, Nga, Trung Quốc và Israel. Mỹ đã phát triển một số vũ khí tia laser, còn Israel đã tạo ra một hệ thống phòng không dựa trên laser có thể bắn hạ UAV đối phương với chi phí tối thiểu./.