Ngày 14/4, nguồn tin của Tiền Phong cho biết, cơ quan thẩm quyền khẳng định, sai phạm tại Công ty TNHH Xây dựng Thương mại Lilama (Công ty Lilama), Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam (Công ty Apatit) trong việc khai thác khoáng sản trái phép tại xã Đồng Tuyển, TP Lào Cai, trách nhiệm chính thuộc Chủ tịch UBND tỉnh; Phó Chủ tịch UBND tỉnh phụ trách; Giám đốc các sở: KH&ĐT; TN&MT, Công thương, Xây dựng, Tài chính, Cục Thuế tỉnh Lào Cai và các cơ quan, tổ chức, các nhân khác có liên quan (giai đoạn 2011-2016).
Cựu Bí thư Tỉnh uỷ Lào Cai Nguyễn Văn Vịnh.
Theo diễn biến sự việc, ngày 11/4/2012, ông Nguyễn Văn Vịnh, (thời điểm đó là Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai) ký Văn bản số 839, đồng ý tạm giao cho Công ty Apatit Việt Nam tổ chức bảo vệ quặng apatit trong phạm vi 3,77 ha tại xã Đồng Tuyển, TP Lào Cai; giao Công ty Apatit tiến hành cải tạo mặt bằng khu mỏ để xử lý nguy cơ gây sạt lở đất đá. “Trong quá trình cải tạo mặt bằng nếu khối lượng san gạt có kèm theo khoáng sản thì cho phép Công ty Apatit được thu hồi và vận chuyển để quản lý và sử dụng theo quy định”, văn bản nêu.
Căn cứ văn bản 839 trên của UBND tỉnh Lào Cai, chỉ sau đó 1 ngày (ngày 12/4/2012), Công ty Apatit và Công ty Lilama đã “bắt tay” nhau ký hợp đồng kinh tế. Nội dung hợp đồng phối hợp thu hồi quặng trong phạm vi 3,77 ha.
Ngay trong quá trình hai công ty thực hiện hợp đồng kinh tế nêu trên, ngày 30/5/2012, ông Nguyễn Mạnh Thừa, Giám đốc Công ty Lilama đã ký văn bản gửi UBND tỉnh Lào Cai đề nghị giao lại diện tích 3,77ha và cấp lại Giấy chứng nhận đầu tư khách sạn, nhà hàng cho công ty này.
Ông Nguyễn Thanh Dương và Lê Ngọc Hưng (bên trái).
Tháng 3/2023, Viện KSND tỉnh Lào Cai đã ra quyết định trả hồ sơ để tiến hành điều tra bổ sung vụ án "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ" theo quy định tại khoản 3 Điều 281 BLHS năm 1999, đồng thời chuyển hồ sơ cho Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Lào Cai tiếp tục điều tra.
Quá trình mở rộng điều tra vụ án Nguyễn Mạnh Thừa – Giám đốc Công ty TNHH XD TM Lilama phạm tội: "Vi phạm qui định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên" và phạm tội "rửa tiền" , Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Lào Cai đã ra quyết định khởi tố vụ án " Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ", khởi tố bị can, thực hiện lệnh bắt bị can để tạm giam, khám xét nơi ở và nơi làm việc đối với 4 người là cựu lãnh đạo sở và UBND tỉnh Lào Cai để phục vụ điều tra.
Các bị can gồm: ông Nguyễn Thanh Dương và ông Lê Ngọc Hưng, đều nguyên Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai; cùng các ông Mai Đình Định, nguyên Giám đốc Sở TN&MT Lào Cai và ông Phan Văn Cương - thời điểm bị khởi tố là Phó Giám đốc Sở Công thương tỉnh Lào Cai.
Đáng chú ý, sau khi Công ty Lilama "xin lại" dự án, các sở, ngành của tỉnh Lào Cai đã có văn bản 'can ngăn' và đề nghị UBND tỉnh giới thiệu cho công ty Lilama vị trí đất khác để xây dựng nhà hàng khách sạn do vị trí này còn quặng apatit.
Tuy nhiên, ngày 2/8/2012, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai, Nguyễn Văn Vịnh đã ký Văn bản 2160 với nội dung "Đồng ý chủ trương cho Công ty Lilama đầu tư dự án nhà hàng, khách sạn tại xã Đồng Tuyển, TP Lào Cai.
“Công ty Apatit Việt Nam bàn giao diện tích đất 3,77 ha tại khai trường 18 xã Đồng Tuyển cho Công ty Lilama để lập dự án. Trong quá trình thực hiện nếu còn khoáng sản, Công ty Lilama được tận thu và thực hiện các nghĩa vụ liên quan theo quy định hiện hành”, văn bản 2160 nêu.
Tiếp đó, ngày 20/5/2013, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai Doãn Văn Hưởng ký Văn bản số 1717 về việc thực hiện các biện pháp quản lý khoáng sản trong khu vực thi công dự án nhà hàng, khách sạn. Tại Quyết định 1717, UBND tỉnh Lào Cai đồng ý với một phần tham mưu của Sở TN&MT, nếu có phát hiện quặng, kể cả quặng nghèo, giao cho Công ty Lilama thu gom, thỏa thuận, thống nhất với Công ty Apatit để tập kết, quản lý sử dụng.
Theo cơ quan thẩm quyền, được UBND tỉnh Lào Cai cùng một số sở, ngành “tạo điều kiện”, Công ty Lilama khai thác Apatit trái phép, vi phạm Điều 65 và Điều 67 của Luật Khoáng sản năm 2010.
Ngoài ra, một số Khai trường của Công ty Apatit Việt Nam đã khai thác nhiều năm, nhưng đến thời điểm thanh tra, Sở TN&MT Lào Cai cùng các cơ quan, đơn vị có liên quan chưa thực hiện việc cắm mốc và bàn giao mốc giới tại một số khu vực khai thác, vi phạm Điều 52 Luật Khoáng sản năm 2010. Công ty vẫn khai thác quặng apatit tại một số khai trường khi giấy phép khai thác đã hết hạn khai thác.
Mai Đình Định, nguyên Giám đốc Sở TN&MT Lào Cai (trái) và ông Phan Văn Cương, nguyên Phó giám đốc Sở Công thương Lào Cai.
Về vấn đề trên, cơ quan chức năng chỉ rõ trách nhiệm thuộc thuộc Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai, Phó Chủ tịch UBND tỉnh trực tiếp phụ trách, Giám đốc Sở TN&MT, Xây dựng, giai đoạn 2010-2013.
Nhiều sai phạm khác
Ngoài sai phạm tại Lilama, Apatit, cơ quan thẩm quyền còn chỉ ra loạt sai phạm liên quan đến chuyển nhượng trái phép, khai thác ngoài phạm vi cấp phép đối với Công ty Công ty CP Vàng Lào Cai ; Công ty TNHH Xây dựng tổng hợp Minh Đức; Công ty Cổ phần khoáng sản Đức Long; Công ty CP khoáng sản 3; Công ty cổ phần Nhẫn…
Đáng chú ý, cơ quan thẩm quyền còn chỉ ra loạt sai phạm giai đoạn 2007- 2015, UBND tỉnh Lào Cai và một số sở, ngành đã cấp giấy phép khai thác khoáng sản và giao đất tại 13 dự án, diện tích vượt so với quy hoạch 196,77ha.
Trong đó, có 8 dự án khai thác khoáng sản, diện tích 135,82ha và 5 dự án tận thu khoáng sản, diện tích 60,96ha vào đất rừng sản xuất, đất nông nghiệp và các loại đất khác; có 11 dự án khai thác khoáng sản nằm ngoài quy hoạch với diện tích 65,41 ha, vi phạm khoản 1, Điều 4, Luật Khoáng sản năm 2010.
Đối với 6 chủ đầu tư, cơ quan thẩm quyền đã phát hiện việc quản lý nguồn thu tài chính từ hoạt động khoáng sản còn nhiều khuyết điểm, vi phạm, gây thất thoát ngân sách Nhà nước với số tiền trên 95 tỷ đồng.
UBKT Trung ương nhận thấy: Ban cán sự đảng UBND tỉnh Lào Cai nhiệm kỳ 2011 - 2016 đã vi phạm các nguyên tắc, quy chế, quy định của Đảng; thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo để UBND tỉnh và nhiều tổ chức, cá nhân vi phạm nghiêm trọng pháp luật Nhà nước trong hoạt động liên quan đến khoáng sản; một số cán bộ, đảng viên kê khai tài sản thiếu trung thực, không đầy đủ, vi phạm Luật Phòng, chống tham nhũng, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, vi phạm quy định về những điều đảng viên không được làm và trách nhiệm nêu gương.
(Trích thông báo kết luận của Ủy ban Kiểm tra (UBKT) Trung ương).