Theo một thống kê chính thức vào năm 2020, nhà phố trong đô thị chiếm hơn 88% trong tổng số 1,92 triệu căn nhà tại Thành phố Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, nhiều ngôi nhà phố đã lỗi thời, xuống cấp không còn đáp ứng được với lối sống hiện đại và mức sống cao hơn của thế hệ sau nữa. Chính vì vậy, việc cải tạo nhà phố cũ để đáp ứng tốt nhu cầu sống hiện đại trở thành một loại hình công việc đầy thách thức nhưng cũng đầy cảm hứng đối với nhiều kiến trúc sư.
Dự án cải tạo trong bài viết này là một ngôi nhà phố 15 năm tuổi nằm tại một con hẻm nhỏ trong một khu dân cư có mật độ cao.
Căn nhà cũ kỹ, xuống cấp với cầu thang bê tông cồng kềnh ở trung tâm; bếp và phòng ngủ tối và kém thông thoáng ở phía sau, sân thượng đầy bụi và bỏ hoang. Bên cạnh đó, con hẻm rộng 3m thường xuyên có lượng xe cộ qua lại đông đúc, ồn ào vì đây là tuyến đường tắt nối hai trục đường chính.
Trong yêu cầu thiết kế, gia chủ muốn có một sự tân trang mang tính nghệ thuật và hiện đại cho căn nhà của mình. bên cạnh đó, yêu cầu về việc cải thiện sự thoải mái, đảm bảo đủ ánh sáng ban ngày và thông gió tự nhiên, giảm tác động của tiếng ồn giao thông, đồng thời nâng cao sự riêng tư và an ninh cho không gian bên trong cũng được đặt ra.
Ý tưởng thiết kế kiến trúc và nội thất dựa trên cách tiếp cận kép: Sắp xếp lại và cải tạo tất cả các không gian bên trong, gắn cấu trúc lồng ghép độc đáo trong khu vườn tích hợp ở mặt tiền bên ngoài.
Đầu tiên, cầu thang bê tông trung tâm được thay thế bằng cầu thang trọng lượng nhẹ làm bằng khung sắt và các bậc thang bằng gỗ có khoảng trống phía dưới làm bằng kính. Ở phía sau, một khoảng trống nhỏ được bố trí để cung cấp ánh sáng cho bếp và khu vực ăn uống phía sau tầng trệt.
Không gian phía trước được dành cho khu vực sinh hoạt kết hợp với sảnh chính rộng rãi.
Phòng ngủ chính và phòng tắm được di dời ở khu vực phía trước của tầng hai, có những tấm kính lớn, sàn gỗ nhiều lớp và sử dụng gạch đen.
Khu thư viện dành cho việc học tập, làm việc được bố trí ở phía sau và được chiếu sáng tự nhiên thông qua giếng trời. Trên tầng 3 được thiết kế có 1 khoảng lùi 2m, một phòng ngủ, phòng vệ sinh chung và khu thờ cúng.
Toàn bộ mặt tiền cũ kỹ và lạc hậu đã được "đẽo gọt và chạm khắc" cẩn thận từng mảnh sau đó được kết hợp với "lồng" sắt kiểu 2 bậc, bao gồm các thanh sắt khá mỏng được đặt cách nhau ngẫu nhiên kết hợp với hai sợi dây - giàn lưới bên trên.
Hai sân thượng lớn với nhiều cây lá và hoa được bố trí ngay phía mặt tiền của ngôi nhà, phía sau những "lồng" sắt kim loại.
Những khu vực cảnh quan này giúp làm giảm tiếng ồn từ dòng xe cộ đông đúc bên dưới, đồng thời nâng cao đáng kể sự riêng tư và an ninh cho các không gian bên trong.
Ngoài ra, đây được coi là vùng đệm xanh quan trọng, kéo con người đến gần hơn với thiên nhiên.
Sơ đồ bố trí trong ngôi nhà sau khi cải tạo.