Toyotomi Hideyoshi hay còn gọi là Hashiba Hideyoshi sinh năm 1537, là một trong những nhân vật vĩ đại nhất Nhật Bản. Ông được biết đến như "Người thống nhất vĩ đại" (great unifier) thứ hai của Nhật, người đầu tiên Oda Nobunaga - cũng là lãnh chúa cũ của Hideyoshi, người thứ ba là Tokugawa Ieyasu.
Một bức tranh chân dung của Toyotomi Hideyoshi. Ảnh: Ancient-origins
Tuy nhiên, câu chuyện của Toyotomi Hideyoshi được nhiều người chú ý hơn cả bởi, xuất thân đặc biệt cũng như sự nghiệp chiến chinh đầy oanh liệt của ông.
Xuất thân bần hàn của cậu bé nông dân
Hideyoshi sinh ra tại Nakamura, Owari, là con trai của một người nông dân và cũng là lính cấp thấp phục vụ cho gia tộc Oda. Giống như các bạn đồng trang lứa, Hideyoshi được đưa tới một ngôi đền để học tập và rèn luyện. Tuy nhiên, ngay từ nhỏ, ông đã cảm giác rằng đó không phải con đường đi của mình.
Kết quả, Hideyoshi liều lĩnh lẻn ra ngoài và chạy trốn đến những phương trời mới, bắt đầu chuyên phiêu lưu cho riêng mình. Vào khoảng thời gian đó, cuộc chiến giữa các lãnh chúa diễn ra rất ác liệt, dẫn đến việc, nhiều người lính nông dân, không phải samurai cũng được triệu tập đánh trận.
Chàng samurai trẻ tuổi. Ảnh:Pinterest
Họ được gọi là Ashigaru, có nghĩa là chân nhẹ. Cái tên bắt nguồn từ thực tế họ không bị nặng nề bởi giáp. Vũ khí chủ yếu là giáo và kiếm ngắn. Đây sẽ là lực lượng được sử dụng nhiều hơn nhằm đảm bảo các samurai giỏi nhất sẽ là lực lượng nòng cốt cuối cùng.
Và Hideyoshi cũng không nằm ngoài guồng quay đó. Năm 1558, chàng trai 21 tuổi đầy hoài bão đầu quân cho Oda Nobunaga, có lúc, từng đảm nhiệm việc mang dép cho chủ tướng Oda. Bản tính vui vẻ, cách lịch thiệp và trí thông minh của mình đã giúp Hideyoshi được thăng cấp lên samurai.
Oda Nobunaga - Lãnh chúa tài năng của Hideyoshi
Đến năm 1560, ông trải qua trận chiến lớn đầu tiên khi tại trận Okehazama, gia tộc Oda chỉ với lực lượng mỏng đã phục kích và tiêu diệt thành công kẻ thù quân đội của Imagawa Yoshimoto. Thêm vào đó, bản thân tướng Yoshimoto đã bị giết trong cuộc chiến, từ đó mở đường cho sự nổi lên của Nobunaga.
Sự thay da đổi thịt của samurai trẻ tuổi
Lãnh chúa Oda Nobunaga càng thành công thì Hideyoshi cũng càng thể hiện được tài năng của mình. Sau trận đánh lịch sử Okehazama, ông tham gia hàng loạt trận đánh lớn nhỏ và lập vô số chiến công cho gia tộc. Đặc biệt chàng samurai trẻ tuổi nổi lên như một người có năng khiếu chỉ huy trời phú.
Thậm chí, với tài năng xuất chúng của mình, vào năm 1573, chính Hideyoshi đã lật đổ thành công hai lãnh chúa (gia tộc Azai và Asakura), trở thành chủ nhân của Nagahama, tỉnh Omi và là cánh tay phải của nhà quân sự vĩ đại Oda Nobunaga trong giấc mơ thống nhất Nhật Bản, kết thúc thời kỳ chiến quốc Sengoku(*).
Chàng trai trẻ với tài năng tuyệt vời - Hideyoshi. Ảnh: Ancient-origins
Sau đó, Hideyoshi chuyển về Kunitomo, và đổi tên thành phố là Nagahama để tỏ lòng kính trọng với Nobunaga. Cũng từ đây, ông xây dựng nên cơ nghiệp cho riêng mình. đầu tiên là việc cho xây dựng lâu đài Imahama, sau đó là hàng loạt các cải cách khác nhằm kiểm soát chặt chẽ tình hình kinh tế - chính trị của khu vực.
Nổi bật nhất có lẽ là nỗ lực quản lý, phát triển các xưởng chế tạo súng hỏa mai - vũ khí quan trọng của mọi đội quân lúc bấy giờ. Và quả thực, với trí tuệ và tài năng của mình, Hideyoshi đã tăng đáng kể sản lượng súng cũng như đưa mọi thứ trong vùng vận hành theo đúng quỹ đạo.
Biến cố bất ngờ và đỉnh cao quyền lực
Dưới sự lãnh đạo của Oda Nobunaga, lòng trung thành của Hideyoshi, liên minh quân sự gần như đã đánh Nam dẹp Bắc khắp Nhật Bản.
Nhưng vào năm 1582, biến cố bất ngờ xảy ra và thay đổi hoàn toàn cục diện lúc bấy giờ. Oda Nobunaga bất ngờ bị thuộc hạ thân tín bán đứng. Ngay khi vừa thắng trận Takeda Shingen rồi đánh bại cả Uesugi Kenshin trong trận Matsukura thì bất ngờ bị em vợ là Akechi Mitsuhide đánh úp.
Biến cố lịch sử khi Oda Nobunaga bị đánh úp tại chùa Honnouji.
Cuộc làm phản quá bất ngờ khiến Oda không kịp trở tay, đành tự sát để có cái chết danh dự trong khi bị bao vây tại một ngôi chùa.
Để trả thù cho chủ nhân cũ, Hideyoshi đích thân đem quân đi đánh Akechi Mitsuhide và giết chết kẻ thù trong trận Yamazaki. Nhưng sự ra đi của Nobunaga để lại quá nhiều vấn đề, lớn nhất trong số đó chính là quyền thừa kế của các con trai.
Nắm bắt cơ hội này, Hideyoshi bỏ qua con trai thứ Oda Nobutaka (bởi người con trưởng đã chết cùng cha trong ngôi chùa) mà cùng với hai trưởng lão nữa lập người em trai bé hơn lên thừa kế. Cũng thông qua đó, ông áp đặt tầm ảnh hưởng của mình lên toàn gia tộc Oda.
Có nhiều cuộc chiến do bất đồng với quan điểm trên nhưng hầu hết đều bị Hideyoshi đánh bại rồi tập trung hết quyền lực về một mối.
Toyotomi Hideyoshi.
Nói cách khác, có thể hiểu rằng, chính Hideyoshi mới là người thừa kế (không chính thức) của lãnh chúa cũ. Và quả thật cũng chính ông đã bước tiếp con đường mà Nobunaga còn đang dang dở với giấc mộng thống nhất đất nước.
Năm 1585, ông được phong làm nhiếp chính quan, ngồi trên đỉnh cao quyền lực nhưng vẫn không hề quên nhiệm vụ phải làm của mình. Với sự trợ giúp của lãnh chúa hùng mạnh Ieyasu - người chấp nhận làm chư hầu cho mình, Hideyoshi dần chinh phục nốt quận Kanto và Ou ở phía Đông vào năm 1590 và trở thành người đứng đầu các lãnh chúa, tạo thành một quốc gia thống nhất.
Tiến xa hơn, Toyotomi Hideyoshi còn tiến quân ra nước ngoài với mục đích chinh phục cả nhà Minh lẫn Triều Tiên. Tuy nhiên ngay lúc đang còn dang dở, Hideyoshi bất ngờ qua đời vì tuổi cao vào năm 1598. Lúc đó tầm ảnh hưởng của ông vẫn cực lớn, Ngũ Đại Lão quyết giữ bí mật để không ảnh hưởng tới sĩ khí, gần một tháng sau mới tuyên bố rút quân.
Tham khảo nhiều nguồn