Trong cuộc gặp với nhóm các nhà lãnh đạo châu Phi ở St. Petersburg, Tổng thống Nga Putin lần đầu tiên công bố các tài liệu dự thảo đã được phái đoàn Nga và Ukraine thảo luận ở Thổ Nhĩ Kỳ hơn một năm trước.
Theo ông Putin, văn bản có tên “Hiệp ước về Trung lập vĩnh viễn và đảm bảo an ninh cho Ukraine” đã được phái đoàn Ukraine ký kết. Theo đó, Ukraine cam kết đưa trạng thái "trung lập vĩnh viễn" vào hiến pháp, trong khi Nga, Mỹ, Anh, Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ và Belarus sẽ là những quốc gia bảo đảm an ninh cho nước này.
Dự thảo cũng đề cập tới quy mô lực lượng vũ trang Ukraine. Nga đề xuất Ukraine duy trì lực lượng vũ trang thường trực gồm 85.000 binh sĩ chính quy và 15.000 lính vệ binh quốc gia, cùng 324 xe tăng, 1.029 xe thiết giáp, 96 hệ thống pháo phản lực, 50 chiến đấu cơ và 52 máy bay phụ trợ. Trong khi đó, Kiev muốn sở hữu quân đội gồm 250.000 người, 800 xe tăng, 2.400 xe thiết giáp, 600 pháo phản lực, 74 chiến đấu cơ và 86 máy bay phụ trợ.
Giới hạn các hệ thống tên lửa phòng không, pháo cối và vũ khí chống tăng cũng được đề cập trong thỏa thuận.
Tuy nhiên, các cuộc đàm phán hòa bình đã đổ vỡ vào mùa xuân năm 2022, sau khi giới chức Ukraine cáo buộc quân đội Nga sát hại dân thường ở một số thành phố nhỏ xung quanh Kiev. Cáo buộc được đưa ra sau khi binh sĩ Nga rút khỏi các khu vực ngoại ô thủ đô Ukraine. Vào thời điểm đó, Điện Kremlin mô tả đây là “cử chỉ thiện chí”. Moscow cũng nhiều lần phủ nhận cáo buộc phạm tội ác từ phía Ukraine.
Phát biểu hôm 17/6, Tổng thống Putin nói rằng Ukraine phải chịu trách nhiệm về việc phá hoại các cuộc đàm phán.
Sau khi chúng tôi rút quân khỏi Kiev như đã hứa, chính quyền Kiev đã ném dự thảo vào sọt rác lịch sử. Họ đã từ bỏ mọi thứ”, ông Putin nói.
“Có gì đảm bảo họ sẽ không từ bỏ các thỏa thuận trong tương lai? Tuy nhiên, ngay cả trong những trường hợp như vậy, chúng tôi cũng chưa bao giờ từ chối tiến hành đàm phán”, nhà lãnh đạo Nga nhấn mạnh.
Phái đoàn châu Phi, gồm Tổng thống Nam Phi, Senegal và Zambia cùng Thủ tướng Ai Cập đã đến Moscow sau cuộc gặp với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Kiev ngày 16/6. Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa đã đề xuất một lộ trình 9 điểm để chấm dứt xung đột giữa Nga và Ukraine.
Trong cuộc gặp với phái đoàn châu Phi, ông Zelensky nhắc lại lập trường của Kiev rằng các cuộc đàm phán chỉ có thể bắt đầu sau khi Moscow từ bỏ Crimea – bán đảo đã bỏ phiếu ủng hộ sáp nhập vào Nga vào năm 2014, cũng như 4 khu vực khác đã sáp nhập vào Nga vào tháng 9/2022 là Donetsk, Lugansk, Zaporizhia và Kherson.
Ukraine đã từ bỏ tất cả các cuộc thảo luận về khả năng trung lập vào năm 2022 và sau đó đã chính thức nộp đơn xin gia nhập NATO./.