Tin thế giới 22-10: Ukraine lo sợ đập khổng lồ bị vỡ; Ý có nữ thủ tướng đầu tiên

* Ý có nữ thủ tướng đầu tiên. Nhà lãnh đạo cực hữu Giorgia Meloni được bổ nhiệm làm thủ tướng Ý ngày 21-10, trở thành người phụ nữ đầu tiên lãnh đạo một chính phủ ở Ý, theo Hãng tin AFP.

Liên minh trung hữu, bao gồm Đảng Anh em Italy (FdI) của bà Giorgia Meloni, Đảng Liên đoàn của ông Matteo Salvini và Forza Italia (FI) của cựu thủ tướng Silvio Berlusconi đã giành chiến thắng vang dội trong cuộc bầu cử cuối tháng 9 vừa qua.

Đảng FdI của bà Meloni đứng đầu với 26% số phiếu bầu và liên minh của bà được 43% số phiếu. Việc bổ nhiệm bà Meloni là một sự kiện lịch sử đối với nền kinh tế lớn thứ ba khu vực đồng tiền chung châu Âu và đối với FdI, đảng chưa từng tham gia chính phủ trước đây.

* Anh, Pháp, Đức kêu gọi Liên Hiệp Quốc điều tra Nga. Ngày 21-10, ba nước này đã kêu gọi một cuộc điều tra của Liên Hiệp Quốc về cáo buộc Nga sử dụng máy bay không người lái do Iran sản xuất tại Ukraine, theo Hãng tin Reuters.

Trong lá thư được các đặc phái viên Liên Hiệp Quốc mà Anh, Pháp, Đức đồng ký tên, bộ ba ủng hộ lời kêu gọi mở một cuộc điều tra theo đề nghị của Ukraine hồi đầu tuần, lập luận rằng việc sử dụng máy bay không người lái đã vi phạm nghị quyết 2231 (liên quan thỏa thuận hạt nhân giữa Iran và nhóm P5+1, trong đó cấm Tehran xuất khẩu và tiếp nhận vũ khí tiên tiến từ nước ngoài).

Nga và Iran đã bác bỏ các cáo buộc nói trên.

* Mỹ chưa thấy khả năng hồi sinh thỏa thuận hạt nhân với Iran. Ngày 21-10, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết Washington tin ngoại giao là cách tốt nhất để giải quyết chương trình hạt nhân của Tehran, song hiện nay Mỹ vẫn chưa thấy khả năng hồi sinh thỏa thuận năm 2015 do Iran nêu ra các vấn đề không liên quan.

Ông Blinken khẳng định dù có hay không có thỏa thuận, Mỹ sẽ tiếp tục thực hiện mọi bước cần thiết để đối phó với các hoạt động và sự "hung hăng" của Iran, cho dù đó là ở Trung Đông hay nơi nào khác, theo Reuters. "Chúng tôi đang chứng kiến điều đó qua việc (Iran) cung cấp (máy bay không người lái) cho Nga", ngoại trưởng Mỹ nói.

* Ông Zelensky kêu gọi cảnh báo Nga không cho nổ đập. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky kêu gọi phương Tây cảnh báo Nga không cho nổ một con đập có thể gây ngập lụt nghiêm trọng một khu vực rộng lớn ở miền nam Ukraine.

Trong bài phát biểu trên truyền hình ngày 21-10, ông Zelensky tố lực lượng Nga đã đặt chất nổ bên trong đập Kakhovka khổng lồ và đang lên kế hoạch cho nổ tung nó. Ông kêu gọi thế giới phải hành động mạnh mẽ và nhanh chóng để ngăn chặn một thảm họa quy mô lớn.

Trước đó, Nga cáo buộc Kiev bắn phá con đập và có kế hoạch phá hủy nó. Giới chức Ukraine nói cáo buộc của Matxcơva là dấu hiệu cho thấy Nga có thể cho nổ con đập và đổ lỗi cho Kiev, theo Reuters.

* Không kích của Nga ảnh hưởng một nửa công suất nhiệt điện của Ukraine. Ngày 21-10, Bộ trưởng Năng lượng Ukraine German Galushchenko cho biết các cuộc không kích của Nga đã ảnh hưởng ít nhất một nửa công suất nhiệt điện của Ukraine, gây thiệt hại hàng tỉ USD kể từ ngày 10-10.

Dù vậy, ông Galushchenko khẳng định không có nhà máy điện nào hoàn toàn ngừng hoạt động vì không kích, theo Hãng tin Reuters. Ông cho biết phải mất vài tháng để xây dựng lại các cơ sở bị thiệt hại, và Ukraine sẽ bắt Nga trả chi phí thông qua tòa án quốc tế.

Tuần trước, Nga đã tăng cường các cuộc không kích bằng tên lửa và máy bay không người lái vào thủ đô Kiev và cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine, để đáp trả việc Kiev tấn công cầu nối Crimea.

* Mỹ không thấy bằng chứng Nga quan tâm đến việc chấm dứt xung đột tại Ukraine. Ngày 21-10, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nói Mỹ sẽ xem xét mọi cách để thúc đẩy ngoại giao với Nga nếu được, song hiện tại Matxcơva không có dấu hiệu sẵn sàng tham gia vào các cuộc đàm phán có ý nghĩa.

Ông Blinken cho biết mọi dấu hiệu cho thấy Nga còn lâu mới sẵn sàng tham gia vào các hoạt động ngoại giao có ý nghĩa và "Tổng thống (Nga Vladimir) Putin đang tiếp tục đi theo hướng ngược lại", theo Reuters.

* Biểu tình ở Iran bước sang tuần thứ năm. Các cuộc biểu tình tiếp tục nổ ra ở đông nam Iran trong ngày 21-10, trong đó những người biểu tình tấn công các ngân hàng, theo Hãng thông tấn IRNA (Iran).

Iran bị nhấn chìm trong các cuộc biểu tình kéo dài suốt năm tuần qua, sau cái chết của cô Mahsa Amini, 22 tuổi, khi bị cảnh sát giam giữ hồi tháng trước. Cảnh sát đã bắt giữ ít nhất 57 người biểu tình trong ngày 21-10, trong khi một giáo sĩ cấp cao của nước này kêu gọi các biện pháp cứng rắn chống lại người biểu tình trên cả nước.

* Tài liệu mật tịch thu tại dinh thự ông Trump chứa bí mật về Iran, Trung Quốc. Thông tin tình báo cực kỳ nhạy cảm về Iran và Trung Quốc nằm trong một số tài liệu được Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI) thu hồi trong cuộc khám xét nhà cựu tổng thống Mỹ Donald Trump ở bang Florida hồi tháng 8, tờ Washington Post đưa tin ngày 21-10.

Chúng bao gồm các tài liệu mật mô tả hoạt động tình báo liên quan đến Trung Quốc, và ít nhất một trong số đó mô tả chương trình tên lửa của Iran. Washington Post tiết lộ rằng các tài liệu này được coi là nhạy cảm nhất trong số tài liệu FBI đã thu giữ.

Tờ báo dẫn lời các chuyên gia cho biết việc tiết lộ thông tin trong các tài liệu này sẽ gây ra nhiều rủi ro, bao gồm gây nguy hiểm cho những người hỗ trợ nỗ lực tình báo của Mỹ.

* Ông Trump được triệu tập làm chứng liên quan vụ bạo loạn ngày 6-1-2021. Ngày 21-10, cựu tổng thống Mỹ Donald Trump đã nhận được trát hầu tòa để làm chứng và cung cấp tài liệu cho ủy ban Hạ viện điều tra vụ tấn công Đồi Capitol của những người ủng hộ ông.

Theo Hãng tin Reuters, ông Trump phải nộp các tài liệu liên quan cho ủy ban trước ngày 4-11, và ông phải xuất hiện để cho lời khai về vụ việc vào khoảng ngày 14-11.