Tàu ngầm HMAS AE1, tàu ngầm đầu tiên của lực lượng Hải quân Hoàng gia Úc, biến mất bí ẩn vào ngày 14-9-1914 ở gần Quần đảo Công tước xứ York của Papua New Guinea với 35 thủy thủ trên tàu, bao gồm cả thủy thủ người Úc, New Zealand và Anh. Vụ việc trở thành một trong những thảm họa hàng hải bí ẩn nhất nước này kể từ Thế Chiến I.
Theo Bộ Quốc phòng Úc, mảnh vỡ của tàu ngầm AE1 được tìm thấy ở độ sâu 300 mét ở vùng biển ngoài khơi quốc đảo Papua New Guinea.
“Sau 103 năm, bí ẩn hàng hải lâu đời nhất của Hải quân Úc đã có lời giải” – Bộ trưởng Quốc phòng Úc Marise Payne cho biết. “Đây là một trong những phát hiện có ý nghĩa quan trọng nhất đối với lịch sử của Hải quân Úc. Việc tàu ngầm AE1 mất tích là một thảm kịch đối với quốc gia còn non trẻ của chúng ta khi đó”.
Mảnh vỡ tàu AE1 được tìm thấy chỉ sau 1 tuần kể từ khi chiến dịch tìm kiếm trị giá 1 triệu USD do chính phủ liên bang Úc và các tổ chức tư nhân tài trợ bắt đầu hôm 18-12. Tham gia vào chiến dịch có tàu Fugro Equator - con tàu được sử dụng trong chiến dịch tìm kiếm máy bay Malaysia MH370 mất tích bí ẩn hồi năm 2014.
Tàu ngầm AE1 và thủy thủ đoàn vào năm 1914. Ảnh: HẢI QUÂN ÚC.
Theo báo The Guardian, kể từ khi con tàu chở theo 35 thủy thủ mất tích, đã có 13 cuộc tìm kiếm được tiến hành, tuy nhiên vẫn không có dấu vết nào được tìm thấy, dù chỉ là “một vệt dầu loang trên biển”.
Vào thời điểm biến mất, tàu ngầm AE1 chỉ vừa được đưa vào sử dụng khoảng 7 tháng. Năm 1914, tàu được điều từ Sydney tới chiếm đóng khu vực lúc đó có tên là German New Guinea.
Đến ngày 14-9, một ngày sau khi quân Đức đầu hàng, chiếc tàu bị mất tích mà không phát ra bất kì tín hiệu cầu cứu nào. Nhiều chuyên gia tin rằng con tàu bị chìm trong tình trạng con nguyên vẹn.
Bộ Quốc phòng Úc hy vọng tìm được nguyên nhân vụ chìm tàu sau khi xác tàu được khôi phục. Ảnh: HẢI QUÂN ÚC.
Bà Payne hy vọng rằng việc phát hiện ra mảnh vỡ của tàu ngầm AE1 sẽ giúp các nhà điều tra có thể khám phá ra nguyên nhân thảm kịch khi đó. Nữ Bộ trưởng cũng cho hay đang liên lạc với con cháu của các thủy thủ mất tích. “Tôi thực sự tin rằng điều này sẽ khiến gia đình và các thế hệ con cháu của họ được thanh thản” - bà Payne nói.
Một buổi lễ tưởng niệm đã được tổ chức để tưởng nhớ các thủy thủ đã thiệt mạng trong thảm họa chìm tàu sau khi mảnh vỡ được tìm thấy. Chính phủ Úc cũng đang thương lượng với Papua New Guinea về việc xây dựng một đài tưởng niệm tại nơi mà mảnh vỡ của tàu ngầm được tìm thấy.