Những phi công "thiếu kinh nghiệm, không tuẩn thủ luật quốc tế"
Những lo ngại của Mỹ về sự xuất hiện của máy bay chiến đấu Nga tại Libya càng nhân lên sau khi có bằng chứng cho thấy chúng được điều khiển bởi những phi công thiếu kinh nghiệm – Các quan chức quân sự Mỹ cho biết hôm 18/6.
Cuối tháng 5 vừa qua, Bộ Tư lệnh châu Phi (Africom) của Mỹ cho biết Nga đã triển khai ít nhất 14 tiêm kích MiG-29 và một số máy bay ném bom Su-24 tới Libya để hỗ trợ các nhà thầu quân sự tư nhân (PMC) do Nga bảo trợ.
Trước đó, hồi đầu tháng 5, hãng tin Reuteres thông báo Liên Hiệp Quốc (LHQ) đã phát hiện có tới 1.200 nhân lực từ nhà thầu quân sự tư nhân Wagner Group tới Libya để hỗ trợ lực lượng của tướng Khalifa Haftar trong cuộc chiến chống lại Chính phủ Đoàn kết các dân tộc (GNA) được phương Tây công nhận.
Africom hôm qua cho biết thêm rằng ước tính có khoảng 2.000 lính đánh thuê của Wagner Group có mặt ở Libya.
Hình ảnh cho là máy bay chiến đấu Nga được triển khai tới Libya. Nguồn: Africom
Các máy bay kể trên đã bay từ Nga tới Syria, tại đây chúng được sơn các ký hiệu của Nga, sau đó tiếp tục di chuyển tới Libya. Theo Tướng Mỹ Stephen Townsend – chỉ huy Africom – điều đó đã vi phạm lệnh cấm vũ khí của LHQ và cho thấy Nga "rõ ràng đang tìm cách để cán cân nghiêng về phía phe họ ở Libya".
Cũng trong ngày 18/6, Africom đã lên tiếng cảnh báo về tình trạng thiếu kỹ năng của những phi công điều khiển số máy bay trên.
"Đang có lo ngại cho rằng số máy bay này đang được điều khiển bởi những lính đánh thuê thiếu kinh nghiệm và sẽ không tuân thủ theo luật pháp quốc tế. Họ đang không bị bó buộc bởi các điều luật về xung đột vũ trang" – Chuẩn tướng Thủy quân lục chiến Mỹ Bradford Gering, Giám đốc phụ trách các hoạt động của Africom cho hay- "Nếu điều này đúng và các vụ oanh tạc vẫn tiếp diễn thì mạng sống của những người Libya vô tội đang bị đe dọa".
Nga triển khai chiến đấu cơ tới Libya để hỗ trợ lực lượng lính đánh thuê tại đây?
Trong khi đó, khi tham gia một sự kiện ngày 18/6, Tướng Jeffrey Harrigian – chỉ huy các lực lượng không quân Mỹ ở châu Âu và châu Phi – nói với phóng viên rằng máy bay Nga và các phi công của họ phần lớn thể hiện "trình độ phi công".
Africom thông báo họ có được bức ảnh chụp một chiếc MiG-29 đang hoạt động gần thành phố Sirte ở bắc Libya nhưng ông Harrigan cho biết Mỹ không thể xác nhận sự tham gia của Wagner Group trong các cuộc tấn công được ghi nhận ở khu vực đó.
Ông Harrigan cho rằng những phi công đó "có thể là phi công đã về hưu" và "những người ngoài ngành nhưng đã từng lái các loại máy bay này".
"Đương nhiên, từ quan điểm của một phi công chuyên nghiệp là tôi, điều đó sẽ gây ra một số lo ngại. Nó khiến mọi người đều lo lắng rằng liệu họ [các phi công phía Nga] có thể bắn vũ khí vào đúng mục tiêu hay không" – ông Harrigan nói.
"Đây là một môi trường tác chiến nhỏ và bị hạn chế, cần tới các loại vũ khí chính xác", ông Harrigan nói, "Do đó, khi bạn khó có cơ hội triển khai các loại vũ khí chính xác theo đúng phương thức đòi hỏi kỹ-chiến thuật và quy trình tiêu chuẩn thì có một chuỗi kỹ năng mà chúng tôi đã đào tạo kỹ càng để đảm bảo chúng tôi có thể bắn vũ khí tới đúng nơi cần đến".
Mối đe dọa với NATO
Các quan chức quân sự Mỹ coi sự hiện của vũ khí Nga ở Libya như mối đe dọa tiềm năng với NATO.
"Nếu Nga đảm bảo được sự hiện diện thường trực ở Libya, và tồi tệ hơn là triển khai các hệ thống tên lửa tầm xa tới đây thì đó sẽ là nhân tố ‘thay đổi cuộc chơi’ đối với châu Âu, NATO và nhiều quốc gia phương Tây" – Chuẩn tướng Gregory Hadfield, phó giám đốc tình báo tại Africom phát biểu hồi cuối tháng 5.
Libya mang lại cho Moscow "một căn cứ quân sự có vị trí chiến lược trên trục tấn công châu Âu" – ông Hadfield nhận định.
Ảnh vệ tinh chụp hệ thống Spoon Rest của Nga. Nguồn: Africom
Ngày ngày 18/6, Africom công bố một bức ảnh cho thấy cái họ gọi là hệ thống radar cảnh báo sớm di động Spoon Rest được thiết kế để hỗ trợ chiến thuật các hoạt động quân sự và được Nga sử dụng "khi triển khai tới một quốc gia nhằm tiến hành các hoạt động tác chiến chiến thuật".
Theo ông Harrigan, các bức ảnh cho thấy Nga đang tiếp tục "tìm cách nắm bắt rõ hơn về không gian tác chiến đường không và sử dụng các máy bay chiến đấu của họ theo cách có thể tác động đến kết quả rộng lớn hơn của cuộc chiến".
"Tôi lo là liệu Nga có đạt được sự hiện diện lâu dài hơn như những gì họ đã cho thấy ở Syria hay không, điều đó sẽ trở thành mối lo ngại an ninh lớn đối với sườn phía nam của châu Âu", ông Harrigan nói.