Bình luận của ông Abe được đưa ra một ngày sau khi Trung Quốc cam kết viện trợ 600 triệu USD cho Campuchia, đổi lại Campuchia ủng hộ Trung Quốc trong các diễn đàn.
Với ý kiến mới nhất của ông Abe, Nhật Bản đã kín đáo quở trách Campuchia hai lần trong vòng chưa đầy một tháng, và nêu bật những rủi ro trong chính sách đối ngoại khi Campuchia đứng về phía Trung Quốc.
Theo tuyên bố của Bộ Ngoại giao Nhật Bản hôm 16.7, Thủ tướng Abe đã gặp Thủ tướng Hun Sen bên lề Hội nghị thưởng đỉnh Á-Âu (ASEM) ở Ulan Bator, Mông Cổ.
"Thủ tướng Nhật Bản nói rằng nguyên tắc luật pháp cần là cơ sở để giải quyết một cách hòa bình các vấn đề khu vực - điều quan trọng với hòa bình và ổn định của toàn bộ khu vực, trong đó có Nhật Bản" - tuyên bố viết, rõ ràng có hàm ý nhắc đến những khẳng định lặp lại của Thủ tướng Lý Khắc Cường rằng tranh chấp không liên quan đến Nhật Bản.
"Đối với Nhật Bản, Biển Đông có tầm quan trọng sống còn của một hành lang đi lại. Phán quyết của Tòa trọng tài là phán quyết cuối cùng và ràng buộc với cả hai bên, cần là cơ sở cho các cuộc đàm phán" - tuyên bố viết.
Về phần mình, Thủ tướng Hun Sen nói với ông Abe, ông hy vọng Trung Quốc và ASEAN đạt được tiến bộ trong việc giải quyết tranh chấp - theo tuyên bố. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Campuchia Chum Sounry từ chối bình luận về ý kiến của Thủ tướng Abe, trích dẫn biên bản ghi nhớ ngày 9.7 của Bộ này nói rằng tranh chấp lãnh thổ cần được giải quyết song phương.
Năm 2014, Nhật Bản cho vay, tài trợ và hỗ trợ kỹ thuật cho Campuchia khoảng 150 triệu USD thông qua Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản, và từ lâu đã là một trong những nhà tài trợ lớn nhất của Campuchia.
Giáo sư Carl Thayer, Học viện Quốc phòng Australia nhận định, ông Hun Sen sẽ tiếp tục ủng hộ Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông. "Trung Quốc cung cấp nguồn viện trợ an toàn cho Campuchia vô điều kiện, chắc chắn giúp Đảng Nhân dân Campuchia có nguồn lực để củng cố quyền lực của mình" - ông Thayer nói hôm 17.7.