Tờ trình báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành (sân bay Long Thành) do Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) Trương Quang Nghĩa ký vừa được Chính phủ gửi đến Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến.
Phương án 7 về kiến trúc sân bay quốc tế Long Thành lấy ý tưởng từ lá cọ, lá dừa nước áp dụng vào thiết kế phần mái công trình - Ảnh minh hoạ
Theo tờ trình này, UBND tỉnh Đồng Nai được giao làm chủ đầu tư dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư sân bay Long Thành.
Dự án có tổng diện tích đất dự kiến thu hồi khoảng 5.585,14 ha (chưa bao gồm diện tích đất thu hồi để xây dựng các công trình giao thông kết nối của sân bay Long Thành - dự kiến khoảng 29,5 ha, diện tích này sẽ được xác định cụ thể khi có kết quả nghiên cứu của tư vấn lập báo cáo nghiên cứu khả thi dự án đầu tư xây dựng sân bay Long Thành).
Trong đó, diện tích đất thu hồi phục vụ xây dựng sân bay Long Thành là 5.000 ha, gồm diện tích đất dành cho xây dựng kết cấu hạ tầng cảng hàng không là 2.750 ha; diện tích đất dành cho mục đích quốc phòng là 1.050 ha; diện tích đất dành cho hạng mục phụ trợ công nghiệp hàng không và các công trình thương mại khác là 1.200 ha, thuộc địa bàn 6 xã, huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai.
Cụ thể, diện tích đất thu hồi để xây dựng các khu tái định cư khoảng 565,14 ha, thuộc địa bàn xã Bình Sơn và xã Lộc An, huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai; diện tích đất thu hồi để xây dựng khu nghĩa trang khoảng 20,0 ha, thuộc địa bàn xã Bình An, huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai.
Tờ trình nêu rõ iệc sớm thực hiện dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư sân bay Long Thành nhằm trước hết để ổn định cuộc sống của người dân, đảm bảo quyền lợi chính đáng của người dân có đất bị thu hồi, đồng thời đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, đảm bảo tiến độ thực hiện dự án.
Qua điều tra, khảo sát trong phạm vi dự án (tại thời điểm tháng 7 năm 2017), tổng số trường hợp bị thu hồi đất và bị ảnh hưởng, gồm 4.864 hộ gia đình với 15.557 nhân khẩu và 26 tổ chức sử dụng đất.
Số lượng nhà ở và công trình: gồm có 4.083 căn nhà; 3.343 công trình khác và 2.183 ngôi mộ.
Theo Bộ trưởng GTVT Trương Quang Nghĩa, khu vực thu hồi đất để làm sân bay nằm gần trọn trong xã Suối Trầu, huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai. Khu vực thu hồi đất để làm sân bay nằm gần trọn trong xã Suối Trầu, huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai.
Theo đó, khung chính sách về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư để áp dụng cho dự án gồm 9 đề mục cụ thể.
Trước hết, về nguyên tắc, người dân khu vực phải di dời sẽ được bồi thường thiệt hại về nhà, công trình xây dựng khác gắn liền với đất khi Nhà nước thu hồi đất theo nguyên tắc bằng giá trị xây mới các công trình có thiết kế tiêu chuẩn kỹ thuật tương đương tại thời điểm bồi thường.
Hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm đối với trường hợp Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp.
Hỗ trợ tiền thuê nhà trong thời gian chờ xây dựng nhà ở mới với mức 4.000.000 đồng/hộ/tháng hoặc được bố trí vào nhà ở tạm; thời gian được hỗ trợ tiền thuê nhà là 5 tháng tính từ thời điểm cơ quan có thẩm quyền giao đất tái định cư.
Các hộ gia đình thuộc diện chính sách mà bị thu hồi hết đất nông nghiệp hoặc bị thu hồi hết đất ở, hộ nghèo theo tiêu chuẩn của địa phương, ngoài việc được hỗ trợ theo quy định còn được hưởng thêm khoản hỗ trợ với mức từ 10 triệu đến 30 triệu đồng/hộ.
Hỗ trợ con em các gia đình phải tái định cư theo học tại các trường mầm non, phổ thông, các trường bổ túc văn hóa trên địa bàn tỉnh Đồng Nai, các cơ sở giáo dục đại học trong nước được hỗ trợ học phí và chi phí học tập trong thời gian không quá 3 năm học.
Hỗ trợ đào tạo nghề nghiệp theo từng đối tượng, mức hỗ trợ bao gồm chi phí khóa đào tạo, chi phí ăn ở, đi lại cho 1 khóa học hoặc được vay vốn theo quy định của Chính phủ về tín dụng đối với học sinh, sinh viên,
Về giải quyết việc làm cho người bị ảnh hưởng khi thực hiện dự án, UBND tỉnh Đồng Nai cho biết người dân sẽ được tư vấn, giới thiệu việc làm miễn phí; ưu tiên lựa chọn tham gia các dự án, ưu tiên làm việc tại các hợp tác xã dịch vụ trên địa bàn huyện Long Thành để ổn định việc làm tại địa phương; được vay vốn tự tạo việc làm hoặc sản xuất kinh doanh với mức lãi bằng 50% lãi suất cho vay đối với hộ nghèo; hoặc được bố trí làm việc tại Cảng hàng không quốc tế Long Thành trong quá trình xây dựng và khi đi vào hoạt động.
Trường hợp có nguyện vọng đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài, được hỗ trợ chi phí lập thủ tục, được vay vốn để đóng khoản chi phí liên quan với lãi suất bằng 50% lãi suất cho vay đối với hộ nghèo.
Doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh nhận người lao động trong vùng dự án được hỗ trợ 100% kinh phí đào tạo người lao động, bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội và bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động theo quy định.
Về dịch vụ y tế, cá nhân thuộc nhóm đối tượng tham gia bảo hiểm y tế thuộc diện tái định cư khi thu hồi đất hoặc phải di chuyển chỗ ở để thực hiện dự án được hỗ trợ mua một thẻ bảo hiểm y tế có thời hạn sử dụng 3 năm.
Ngoài ra, tỉnh Đồng Nai còn đề xuất điều khoản thưởng cho tổ chức, hộ gia đình, cá nhân nhận tiền bồi thường và bàn giao đất đúng thời gian quy định từ 1 - 12 triệu đồng. Các hộ gia đình, cá nhân có đất bị thu hồi, bị ảnh hưởng bởi dự án cũng sẽ được bố trí đất ở trong 2 khu tái định cư được xây dựng.
Tổng số tiền chi cho thu hồi đất, tái định cư dự án là 23.049 tỉ đồng, bao gồm: 35 tỉ đồng lập báo cáo nghiên cứu khả thi; hơn 4.000 tỉ đồng xây dựng hạ tầng các khu tái định cư; 479 tỉ đồng tái lập hạ tầng ngoài ranh giới cảng hàng không; gần 51 tỉ đồng xây dựng khu nghĩa trang; hơn 3.888 tỉ đồng đào tạo nghề, giải quyết việc làm, ổn định cuộc sống người dân.
Đáng chú ý với hơn 18.000 tỉ đồng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho tổng số trường hợp bị thu hồi đất và bị ảnh hưởng bởi dự án gồm 4.864 hộ gia đình với 15.557 nhân khẩu và 26 tổ chức sử dụng đất (tại thời điểm tháng 7-2017).
Như vậy, trung bình mỗi người dân trong khu vực dự án được bồi thường hơn 1 tỉ đồng.
Tuy nhiên, Bộ GTTT cho hay với nguồn vốn dự kiến thu hồi được khoảng 3.022 tỉ đồng từ việc khai thác, sử dụng ngắn hạn quỹ đất chưa xây dựng hạ tầng thì thực chất tổng chi phí dự án thu hồi, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư chỉ khoảng 20.027 tỉ đồng.
Tổng diện diện tích đất của dự án là 5.586,14 ha, trong đó đất không phải bồi thường (đất vườn cây cao su) khoảng 2.398,14 ha, đất của hộ gia đình, cá nhân sử dụng khoảng 2.970,2 ha.
Tổng mức đầu tư dự tính theo thời giá tháng 7 năm 2017, khoảng 23.049 tỉ đồng.
Dự kiến, nguồn vốn được huy động từ các nguồn: Vốn ngân sách nhà nước; vốn huy động từ việc đấu giá quyền sử dụng đất để xây dựng các công trình thương mại và dịch vụ; vốn từ việc khấu trừ tiền sử dụng đất khi giao đất tái định cư; nguồn thu từ việc cho thuê đất (trong ngắn hạn) đối với các khu vực chưa triển khai xây dựng các hạng mục công trình của dự án sân bay Long Thành.
Vị trí dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư sân bay Long Thành nằm trên địa bàn 6 xã của huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai; cách TP HCM khoảng 40km theo hướng Đông Bắc; cách TP Biên Hoà khoảng 30km theo hướng Đông Nam; gần đường cao tốc TP HCM - Long Thành - Dầu Giây, gần thị trấn Long Thành; cách cửa ngõ vào huyện Nhơn Trạch (khu đô thị phụ cận TP HCM) khoảng 5km và cách sân bay Tân Sơn Nhất khoảng 43km.