Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị cho rằng thỏa thuận thương mại "tạm thời" với Mỹ có thể giúp bình ổn quan hệ kinh tế nhưng các nhà phân tích lại cảnh báo với SCMP về những trở ngại có thể xảy đến trong tương lai.
Thỏa thuận 86 trang: Mỹ lộ chi tiết, TQ không công nhận
Mới đây, 13/12, Bắc Kinh và Washington đã xác nhận rằng, trong khuôn khổ thỏa thuận "giai đoạn 1" của họ, Mỹ sẽ gỡ bỏ các mức thuế đã áp lên hàng hóa Trung Quốc, còn Trung Quốc thì mua thêm các mặt hàng nông sản và năng lượng, cũng như hàng công nghiệp.
Phía Mỹ gọi đây là một thỏa thuận "lịch sử và có thể thực thi", trong khi Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị khẳng định trong chuyến công du tới Slovenia rằng, thỏa thuận này có thể "mang lại sự ổn định cho trật tự thương mại thế giới".
Theo thông cáo từ Bộ Ngoại giao Trung Quốc, ông Vương nói rằng: Thỏa thuận sẽ giúp "khôi phục dần dần mối quan hệ thương mại Trung Quốc - Mỹ và khôi phục lòng tin đối với nền kinh tế toàn cầu". Tuy nhiên, ông Vương cảnh báo rằng hiện còn rất nhiều vấn đề phải giải quyết.
Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ đã tiết lộ một số thông tin liên quan tới thỏa thuận.
Theo đó, Trung Quốc đã đồng ý mua thêm hàng hóa từ Mỹ trong vòng 2 năm tới, đưa giá trị hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ tăng thêm 200 tỉ USD so với năm 2017. Thỏa thuận còn bao gồm cam kết từ Bắc Kinh rằng sẽ chấm dứt chuyển giao công nghệ không bình đẳng, tăng cường minh bạch về chính sách tỷ giá hối đoái và tránh phá giá đồng nhân dận tệ một cách cạnh tranh.
Hai bên cũng nhất trí thiết lập cơ chế để giải quyết bất đồng và đảm bảo thực thi những gì đã thống nhất.
Thế nhưng, các vấn đề gai góc như trợ giá công nghiệp, hoặc cải cách các công ty quốc doanh của Trung Quốc không nằm trong thỏa thuận lần này.
Về phần mình, giới chức Trung Quốc không xác nhận bất cứ dữ liệu nào. Trong cuộc họp báo của mình, đoàn đàm phán Trung Quốc không hề đi sâu vào chi tiết về các vấn đề trọng yếu của thỏa thuận. Văn bản cuối cùng hiện đang chờ dịch và đánh giá pháp lý.
Reuter đưa tin, thỏa thuận 86 trang dự kiến sẽ được ký kết trong tuần đầu tháng 1 ở Washington, trong khi Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer cho biết hai bên sẽ bắt đầu giải quyết các vấn đề khó nhằn từ năm tới.
Mei Xinyu, nhà nghiên cứu hợp tác với Bộ Thương mại Trung Quốc, cho rằng "những vấn đề khó nhằn" vẫn cần được giải quyết và những bất đồng hoàn toàn có thể hủy hoại tác động của thỏa thuận giai đoạn 1.
"Đừng kỳ vọng vào các quốc gia khác, chúng tôi sẽ tự mình giải quyết vấn đề của mình", Mei nói, "Mỹ hoàn toàn có thể phải hứng chịu khủng hoảng tài chính và suy thoái trong năm 2020. Trong trường hợp ấy, Mỹ sẽ không còn nhiều động lực để thực thi thỏa thuận. Vì vậy chúng tôi phải chuẩn bị và không được ảo tưởng về chu kỳ kinh doanh".
Truyền thông TQ không coi đây là thắng lợi
Trong khi đó, truyền thông Trung Quốc lại phản ứng khá thận trọng khi không gọi đây là một thắng lợi. Nhiều kênh truyền thông lớn của Trung Quốc không bình luận về thỏa thuận lần này, ngoại trừ Hoàn Cầu.
Hoàn Cầu mô tả thỏa thuận là "điểm khởi đầu mới" cho các cuộc đàm phán giữa Mỹ và Trung Quốc nhưng nói thêm rằng vẫn cần phải xét xem liệu có đủ động lực để cả hai nước tiến vể phía trước hay không.
"Đạt đồng thuận về văn bản của thỏa thuận giai đoạn một không phải chuyện dễ", Hoàn Cầu nói trong bài xã luận đăng trên trang và cảnh báo rằng "những tác động tích cực" còn phụ thuộc vào nỗ lực của hai bên.
Theo thỏa thuận, Mỹ đã hoãn tăng 15% thuế đối với 160 tỉ USD hàng hóa Trung Quốc (bao gồm máy tính xách tay, điện thoại di động, đồ chơi và đồ trang trí giáng sinh) dự kiến có hiệu lực vào 15/12. Trung Quốc cũng hoãn tăng thuế đáp trả, dự kiến có hiệu lực cùng ngày, trong đó có mức thuế 25% nhằm vào ô tô Mỹ.
Ngoài ra, Washington chấp nhận giảm bớt thuế áp lên 120 tỉ USD hàng hóa Trung Quốc, từ 15% xuống còn 7.5% - mặc dù mức thuế 25% áp lên 250 tỉ USD hàng hóa vẫn giữ nguyên.
Lu Xiang, học giả chuyên về quan hệ Mỹ - Trung, cho rằng vẫn còn nhiều vấn đề cần xem xét.
"Mức độ thuế được Mỹ dỡ bỏ còn hạn chế. Thông báo của Trung Quốc rằng Mỹ sẽ đưa ra thêm các mức miễn trừ khác và cách thực thi vẫn chưa được phản ánh trong các thông cáo từ phía Mỹ", Lu nói.
Ông Lu cho rằng các cuộc đàm phán sẽ bước vào một giai đoạn quan trọng trong năm tới khi Tổng thống Mỹ Donald Trump đối mặt với một cuộc tái tranh cử.
"Mỹ đã lãng phí quá nhiều thời gian, từ tháng 2 năm ngoái cho tới bây giờ, để thương thảo thỏa thuận với Trung Quốc. Chúng tôi đã tiến hành nhiều cuộc thảo luận quan trọng hơn về các vấn đề kinh tế và thương mại song phương", Lu cho hay.
"Trung Quốc thật sự chân thành hy vọng Mỹ có thể gắn bó với thỏa thuận nhưng cũng sẽ không ngạc nhiên nếu ông Trump lại trở mặt".