Tại một công trường xây dựng nhàn rỗi ở phía tây Vũ Hán, tất cả những gì đang hiển hiện đều có thể minh chứng cho quãng đường vất vả mà Trung Quốc phải vượt qua để giành được sự độc lập về công nghệ bán dẫn.
Nhà máy được xây dựng một phần, thuộc sở hữu của Công ty Sản xuất Chất bán dẫn Wuhan Hongxin (HSMC), được coi là một phần quan trọng trong khoản đầu tư 20 tỷ USD để biến tỉnh này thành một trung tâm sản xuất chip của cả nước.
Nhưng đã hai năm từ khi nó được khởi công, việc xây dựng vẫn bị đình trệ, với rất ít bằng chứng về tiến độ ngoài một vài chiếc cần cẩu, khu ký túc xá công nhân và các khung thép nhô lên không trung.
Vào tháng 7 vừa qua, chính quyền địa phương huyện Dongxihu cho biết dự án này đã bị đình trệ do thiếu vốn, là ví dụ mới nhất về việc một nhà máy sản xuất chip của Trung Quốc bị đổ vỡ vì quy hoạch kém hoặc thiếu vốn.
Đầu năm nay, một nhà máy sản xuất trị giá 100 triệu USD do tập đoàn chip khổng lồ GlobalFoundries của Mỹ thành lập trong mối quan hệ hợp tác cùng chính quyền thành phố Thành Đô cũng đã ngừng hoạt động sau khi không thể đi vào hoạt động trong gần hai năm. Ở miền đông của đất nước, một nhà máy chip trị giá 3 tỷ USD do chính phủ hỗ trợ và được xây dựng bởi Tacoma Nanjing Semiconductor Technology cũng đã phá sản vào tháng 7 sau khi không thu hút được các nhà đầu tư.
Thiết kế hoàn thiện của HSMC nếu hoàn thành.
Ngày càng bị cắt đứt khỏi các nguồn cung chất bán dẫn của Mỹ do cuộc chiến công nghệ gay gắt, Trung Quốc đang thể hiện các nỗ lực gấp đôi để phát triển ngành công nghiệp sản xuất chip bản địa và loại bỏ sự phụ thuộc vào công nghệ phương Tây.
Vào cuối tháng 7, Bắc Kinh đã áp dụng chính sách giảm thuế doanh nghiệp trong 10 năm đối với các công ty đã thành lập có thể sản xuất chip 28 nanomet hoặc nhỏ hơn. Nó cũng mở rộng các ưu đãi thuế cho toàn bộ chuỗi cung ứng chất bán dẫn, từ thiết kế đến đóng gói.
Tuy nhiên, những nỗ lực của Trung Quốc nhằm giảm khoảng cách trong việc cung cấp các công nghệ và linh kiện quan trọng của nước này phần lớn đã không thành công.
Nhà máy giai đoạn một của HSMC, bao gồm cơ sở sản xuất chính và một tòa nhà nghiên cứu và phát triển trên diện tích hơn 390.000 mét vuông, đã được hoàn thành một phần nhưng cần thêm vốn để tiếp tục, theo báo cáo của chính quyền huyện Dongxihu - nay đã bị xóa khỏi hệ thống trực tuyến. Việc xây dựng cơ sở giai đoạn 2 gần như chưa bắt đầu và do chưa chuẩn bị đầy đủ, công ty không thể xin tài trợ của chính phủ trung ương.
Dự án này được chính quyền địa phương xem là một cách hiệu quả để thu hút vốn đầu tư cần thiết cho Vũ Hán, thành phố từng là nơi đầu tiên bùng phát dịch Covid-19 vào đầu năm nay. Nhưng tiến độ trì trệ của nó đã gây áp lực lên chính quyền địa phương, vốn đang phải vật lộn để phục hồi sau tác động của đại dịch.
Căng thẳng về kinh phí cũng đã nổi lên vào năm ngoái khi một tòa án Vũ Hán yêu cầu HSMC sử dụng 220.000m2 đất đã được chỉ định cho dự án giai đoạn hai trong 3 năm. Nó theo sau một khiếu nại của một nhà thầu xây dựng cho biết công ty và nhà thầu chính của nó đã nợ họ hàng triệu nhân dân tệ cho giai đoạn đầu của việc xây dựng.
Một nhà thầu lớn khác, L&K Engineering, đã giúp xây dựng các căn phòng không bụi và hệ thống cơ khí cho cơ sở sản xuất, đã tạm dừng công việc vì HSMC chậm thanh toán.
Cuộc chơi bán dẫn cần rất, rất nhiều tiền và Trung Quốc đang không dư dả.
Chính quyền quận Dongxihu đã hỗ trợ đầu tư 200 triệu nhân dân tệ (khoảng 29 triệu USD) vào HSMC, nhưng chủ sở hữu của công ty, một công ty công nghệ có trụ sở tại Bắc Kinh, vẫn chưa hoàn thành cam kết rót vốn 1,8 tỷ nhân dân tệ (khoảng 261 triệu đô la Mỹ) vào dự án, theo hồ sơ của công ty này.
HSMC đã tổ chức một sự kiện rất lớn vào tháng 12 năm ngoái để kỷ niệm việc mua thiết bị sản xuất chip cao cấp đầu tiên của mình từ công ty ASML của Hà Lan. Nhưng công ty đã nhanh chóng cầm cố chiếc máy mới tinh này làm tài sản thế chấp để vay hơn 500 triệu nhân dân tệ từ một ngân hàng địa phương.
Trong chuyến thăm khu vực giai đoạn 1 hôm thứ Ba tuần trước, hàng chục phương tiện có giấy phép từ các tỉnh khác nhau đã đậu bên ngoài và xuất hiện một vài người đi lại. Nhưng một người gác cổng nói rằng không có công trình xây mới nào trong năm nay. Chủ một cửa hàng tiện lợi gần đó cho biết các nhà thầu vẫn chưa được thanh toán cho một số công việc kỹ thuật đã hoàn thành vào năm ngoái.
CEO của HSMC cho biết trách nhiệm thuộc về... người khác, trong trường hợp này.
Khi được tiếp cận để đưa ra bình luận, giám đốc điều hành của HSMC, Chiang Shang-yi, cho biết ông không biết về các vấn đề tài chính của công ty.
"Trách nhiệm về tài chính thuộc về chủ tịch, trong trường hợp này", ông nói. "Tôi đã đọc báo cáo của [chính phủ]. Trên thực tế, nhiều chi tiết trong bản báo cáo cũng rất mới đối với tôi".
Chiang là gương mặt đại diện cho chiến dịch thu hút đầu tư của HSMC và là một phần của xu hướng tuyển dụng các kỹ sư kỳ cựu ở nước ngoài để thúc đẩy nghiên cứu và phát triển trong nước của các công ty bán dẫn Trung Quốc.
Sau khi nghỉ việc tại Công ty Sản xuất Chất bán dẫn Đài Loan (TSMC) - nhà sản xuất chip hàng đầu ở Đài Loan - Chiang trở thành giám đốc độc lập tại Semiconductor Manufacturing International Corporation - nhà sản xuất chất bán dẫn lớn nhất Trung Quốc. Ông đảm nhận vai trò quản lý của mình tại HSMC vào năm 2019.
Trong một cuộc phỏng vấn vào năm ngoái, ông cho biết HSMC sẽ không cạnh tranh với TSMC vì họ có các mô hình kinh doanh khác nhau, nhưng không nói rõ tại sao.
Một phiên bản được lưu trong bộ nhớ cache của trang web của công ty - hiện không hoạt động - cho biết họ đã lên kế hoạch xây dựng cả dây chuyền sản xuất chip 14 và 7 nanomet để có thể sản xuất 30.000 chip mỗi tháng.
Tham khảo SCMP