Nhưng chúng ta có một giác quan đáng nể: thị giác. Một nghiên cứu mới đây cho thấy con người nhìn thế giới một cách chi tiết hơn đa số các loài vật khác
Các nhà khoa học đo đạc thị giác theo tiêu chí "chu kỳ trên góc", là số lượng các đường kẻ sọc trắng đen song song khi loài vật có thể quan sát trong một đơn vị góc nhìn. Đây là cách xác định độ sắc nét của vật thể và nó phụ thuộc vào khoảng cách quan sát.
Nghiên cứu trên khoảng 600 loài, các nhà nghiên cứu nhận thấy thị giác của các loài trải rộng trên bốn nhóm, con người nằm ngay dưới vị trí dẫn đầu. Chúng ta nhìn thấy khoảng 60 chu kỳ trên một độ, các loài linh trưởng khác xếp ngay sau ta.
Hình ảnh con bướm chúng ta nhìn (bên trái) và qua con mắt của chính loài bướm (bên phải )(Ảnh: Eleanor Caves )
Trong khi các loài chim săn mồi như đại bàng, chim ưng và kền kền có thị giác đỉnh cao. Chúng có thể xác định con mồi trong khi bay cao vài trăm mét phía trên.
Nhưng đừng vội ghen tị, thị giác các loài còn có thể tệ hơn. Không một loài cá nào có thể phân biệt hơn 40 chu kỳ một độ. Một người nếu không thể nhìn hơn 10 thì có thể coi là mù, nhưng một số côn trùng chi có thể nhìn hơn 1 đơn vị. Động vật giáp xác thậm chí còn kém hơn nhiều.
Hình ảnh góc bếp qua con mắt một số loài vật ( Ảnh: Eleanor Caves )
Dĩ nhiên, thị giác không nói lên toàn bộ câu chuyện về cách loài vật quan sát. Một ví dụ là khả năng nhận dạng chuyển động tốt có thể bù trừ cho thị giác kém. Mắt của loài ruồi không tốt nhưng chúng ta đều biết chúng phát hiện cái vỉ ruồi bay đến tốt như thế nào.
Rất khó khăn nếu không nói là không thể để thực sự nhìn qua con mắt của loài vật khác. Do vậy khi ta nhân hóa và tưởng tượng cách động vật nhìn thì đồng thời chúng ta phải biết rằng nhiều loài động vật quan sát thế giới hoàn toàn khác.
Ngoài thị giác, quá trình xử lý thông tin trong não cũng góp phần tăng sắc nét cho hình ảnh, ví dụ như làm góc cạnh dễ phân biệt hơn. Nhưng bộ não không thể sáng tạo chi tiết khi con mắt không cung cấp. Nếu bạn không thể phân biệt được chữ cái tại phòng khám mắt, giải pháp duy nhất là đeo kính.
Do vậy, các nhà khoa học có thể ước đoán cách mà thế giới được nhìn qua con mắt của các loài vật dựa trên thị giác của chúng. Các nhà khoa học phát triển một phần mềm thay đổi chi tiết hình ảnh để tương xứng với thị giác động vật. Hình ảnh cung cấp một cửa sổ và chúng gợi ý về cách thức động vật dùng tín hiệu để trao đổi thông tin.
Màng nhện nhìn qua mắt loài chim và trong mắt côn trùng (Ảnh: Eleanor Caves )
Dường như một số loài vật không thể nhìn thấy những họa tiết mà chính chúng tạo ra. Mà lý do là để thu hút một số loài vật trong khi trốn tránh sự phát hiện của loài khác. Một số loài nhện chăng tơ trang trí màng của mình.
Giả thuyết cho rằng chúng giúp xua chim đi vì thị giác của chim khá tốt đủ để nhận biết để né tránh không lao vào phá hỏng màng nhện. Một số ý kiến cho rằng có thể dụ dỗ con mồi, tuy nhiên côn trùng dường như không thể nhìn thấy các chi tiết này cho đến khi bị dính.
Tương tự, các họa tiết trên cánh bướm có thể xua đuổi chim săn mồi. Nhưng với các loài bướm khác, những họa tiết này trông chẳng khác gì một vệt màu mờ nhạt.
Bất chấp sự quan trọng của giác quan động vật, chúng ta thường bỏ quên chúng. Nhưng nhờ nghiên cứu này, một số giả thuyết về cách động vật trao đổi thông tin được loại bỏ, nhờ vậy giúp tập trung cho những giả thuyết tốt hơn.
Đây không phải là lần đầu tiên những thông tin mới đã dẫn đến những phân tích sâu hơn về thị giác của động vật. Trước đây, các nhà nghiên cứu biết rằng nhiều loài vật nhìn màu sắc khác hẳn chúng ta.
Theo Discovery blog