Xe tăng Nga di chuyển gần vùng Kherson. Ảnh: Sputnik
Sau các cuộc giao tranh ác liệt vào mùa Thu, xung đột Nga-Ukraine hiện giờ đang ở giai đoạn bước ngoặt mới. Trong hơn 2 tháng rưỡi qua, các lực lượng Ukraine đã giành quyền kiểm soát khu vực phía Đông Bắc Kharkov và tiếp đến là phía Nam bằng cách thắt chặt vòng vây ở phía Tây sông Dnieper.
Sau khi quân đội Nga rút khỏi thành phố Kherson, lực lượng Ukraine đã tiến vào thành phố này. Bước tiến tại Kherson có thể tạo đà cho Ukraine tiếp tục thực hiện cuộc phản công. Trong khi đó, phía Mỹ cùng các đồng minh châu Âu đã tuyên bố sẽ tiếp tục cung cấp vũ khí cho Kiev.
Thách thức đối với Ukraine
Tuy nhiên, các lực lượng Ukraine hiện phải đối mặt với những trở ngại có nguy cơ làm chậm bước tiến, trong bối cảnh cả 2 bên đang chuẩn bị cho khả năng chiến sự kéo dài đến năm 2023 và không bên nào tiến gần đến điều mà họ hình dung là chiến thắng.
Các cứ điểm của Nga trên mặt trận được củng cố vững chắc hơn, nhiều chiến hào được đào sâu hơn, khiến Ukraine phải nỗ lực rất lớn để có thể xuyên thủng các tuyến phòng thủ của đối phương. Địa hình ngập trong bùn lầy gây khó khăn cho các binh sỹ và phương tiện khi di chuyển.
Chưa kể, Ukraine đang phải đối mặt với tình trạng thiếu đạn dược và binh sỹ bị kiệt sức sau thời gian dài chiến đấu không ngừng nghỉ. Nga đã rút thành công các đơn vị chiến đấu tốt nhất ra khỏi thành phố Kherson, điều đó đồng nghĩa với việc họ có thể tung các đòn tấn công mạnh mẽ ở những nơi khác.
Một số nhà phân tích cho rằng, một cuộc giao tranh ác liệt nhiều khả năng sẽ diễn ra bên ngoài Svatove – thành phố nhỏ ở khu vực Lugansk – nơi Nga kiểm soát từ tháng 3/2022. Phía Ukraine cho biết, Nga không chỉ triển khai các tân binh được huy động theo sắc lệnh động viên một phần mà còn cả đơn vị đặc nhiệm. Những binh sỹ tinh nhuệ trong lực lượng đặc nhiệm này rất dày dặn kinh nghiệm chiến đấu, hơn nữa họ còn được các máy bay không người lái trinh sát yểm trợ để cản bước tiến của quân đội Ukraine.
Nga có thể chưa sẵn sàng thực hiện cuộc tấn công lớn, nhưng Moscow đã tăng cường đáng kể khả năng phòng thủ, đồng thời mở chiến dịch không kích ồ ạt vào cơ sở hạ tầng quan trọng của Ukraine.
Thời cơ đàm phán?
Trong bối cảnh Nga tăng cường thế phòng thủ còn Ukraine chưa thể tiếp tục cuộc phản công, Tướng Mark Milley, chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ cho rằng thời cơ đã chín muồi để Ukraine đàm phán một giải pháp chính trị cho cuộc xung đột với Nga.
Phát biểu với báo chí, ông Milley nhấn mạnh, chiến tuyến từ Kharkov đến Kherson đang bắt đầu ổn định, nhưng về lâu dài, sẽ là phi thực tế khi cho rằng Ukraine có thể giành hoàn toàn quyền kiểm soát 20% diện tích lãnh thổ mà Nga đang nắm giữ trừ khi quân đội Nga rút lui hoàn toàn, nhưng kịch bản này rất khó xảy ra.
“Quân đội Nga đang chịu nhiều tổn thất. Các bạn nên đàm phán vào thời điểm các bạn đang có ưu thế còn đối thủ đang trong tình trạng bất lợi. Nhiều khả năng sẽ có một giải pháp chính trị”, ông Milley nói.
Trong khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin cam kết sẽ tiếp tục giúp Ukraine đạt được các mục tiêu trên chiến trường. Tổng tham mưu trưởng quân đội Ukraine – Tướng Valery Zaluzhny cho biết, mục tiêu của Ukraine là giành lại toàn bộ phần lãnh thổ của nước này do Nga kiểm soát, trong đó có cả bán đảo Crimea. Các quan chức Ukraine trước đó cảnh báo sẽ không tiến hành bất cứ cuộc đàm phán hòa bình nào nếu như điều đó giúp Nga có thêm thời gian để tái tập hợp và củng cố lực lượng.
Ông Yuriy Ignat, phát ngôn viên của Lực lượng Không quân Ukraine cho rằng, Nga có thể tận dụng quãng thời gian tạm dừng giao tranh để lấp đầy kho dự trữ đạn dược, tên lửa, huấn luyện tân binh, tái trang bị và thay thế thiết bị hư hỏng. “Nga cần một thỏa thuận ngừng bắn từ nay cho đến mùa Xuân, sau đó họ sẽ phát động cuộc tấn công mới bằng tất cả lực lượng sẵn có. Họ sẽ chế tạo tên lửa mới, tấn công chúng tôi bằng sức mạnh mới”.
Về phần mình, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cáo buộc Ukraine từ chối đàm phán và khẳng định, thành phố Kherson vẫn là một phần lãnh thổ của Nga. Ông Dmitry Peskov nêu rõ, dù quân đội Nga rút lui nhưng quyết định sáp nhập của khu vực này vẫn vẹn nguyên giá trị. “Phía Ukraine không muốn bất kỳ cuộc đàm phán nào. Vì thế Nga vẫn tiếp tục thực hiện chiến dịch quân sự đặc biệt và đạt các mục tiêu đề ra”, ông Dmitry Peskov nói.
Giới phân tích nhận định, trong thời gian tới, Ukraine có thể tiếp tục chiến dịch tấn công tại Kherson nhưng cắt giảm về quy mô và tần suất. Bên cạnh đó, nỗ lực của Kiev nhằm tiến từ thành phố Zaporizhzhia về phía Nam để cắt đứt tuyến đường tiếp tế của Nga sẽ khó thực hiện được do điều kiện thời tiết bất lợi.
Chuyên gia Mason Clark, nhà phân tích cấp cao tại Viện Nghiên cứu Chiến tranh suy đoán, Kiev có thể không thực hiện một cuộc tấn công quy mô lớn nào khác cho đến tháng 1 hoặc tháng 2/2023, nhưng có khả năng sẽ tiến hành những cuộc tấn công nhỏ hơn từ nay đến cuối năm để giành lại lãnh thổ.
Tuyến phòng thủ vững chãi của Nga
Bộ Quốc phòng Anh cuối tuần qua cho biết, các lực lượng Nga đang đào những chiến hào mới dọc biên giới của Crimea và khu vực gần sông Siversky-Donets ở miền đông Ukraine, cách chiến tuyến hiện tại tới 60 km, cho thấy họ đang chuẩn bị ứng phó kịch bản Ukraine đẩy mạnh đà tiến công. Konrad Muzyka, giám đốc công ty tư vấn độc lập về quốc phòng và hàng không vũ trụ Rochan, trụ sở tại Ba Lan lưu ý, phòng tuyến của Nga rất chắc chắn và chưa để lộ bất cứ sơ hở nào, vì thế nếu quân đội Ukraine tiến sâu hơn, họ sẽ tổn thất nhiều hơn.
“Ukraine sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong việc tạo ra những điều kiện cần thiết để phát động cuộc tấn công tổng lực nhằm đẩy lùi Nga hoàn toàn. Lợi thế của Nga là có quân số áp đảo, giúp họ giữ vững tuyến phòng thủ”.
Một số nhà quan sát khác cho rằng, giao tranh có thể tiếp tục bất chấp điều kiện thời tiết khắc nghiệt trong mùa Đông nếu Ukraine tìm cách tận dụng lợi thế trước khi Nga huy động thêm nhiều binh sỹ để củng cố hệ thống phòng thủ.
Một quan chức NATO dự đoán, trong thời gian tới Nga có thể triển khai thêm 200.000 tân binh ra tiền tuyến sau khi đã tiến hành các khóa huấn luyện và đào tạo. Điều này có thể giúp khôi phục sức chiến đấu của Nga khi mùa Xuân đến.
Đại úy Andriy Pidlisny – chỉ huy một đơn vị của Ukraine tại Kherson cho hay quân đội nước này rất khó tiếp tục đẩy lùi quân Nga khi phòng tuyến của họ đã ổn định dọc theo bờ đông sông Dnieper.
Sông Dnieper trở thành chướng ngại tự nhiên ngăn cách họ với lực lượng Nga đang lập phòng tuyến ở bờ Đông. Họ sẽ cần phải lập kế hoạch và nỗ lực rất nhiều để giữ vững khu vực vừa giành được, trong khi chờ được tiếp tế về nhân lực và vật lực cho các hoạt động tấn công đơn vị Nga đóng gần sông. Tại điểm hẹp nhất, sông Dnieper vẫn rộng khoảng 500m, đồng nghĩa quân đội Ukraine phải cần dựng cầu phao nếu muốn vượt qua. “Để xây dựng những cây cầu này mất rất nhiều thời gian, trong khi đối phương có thể phá hủy dễ dàng”, ông Pidlisny lưu ý.
Khi cuộc xung đột trở thành một cuộc chiến tiêu hao kéo dài, cả Nga và Ukraine đang cố gắng củng cố lực lượng, tăng cường kho dự trữ thiết bị và đạn dược.
Quan chức NATO cảnh báo rằng, mặc dù Nga đã mất một số lượng đáng kể xe tăng, xe chiến đấu bộ binh và xe bọc thép chở quân nhưng nước này vẫn còn hàng nghìn phương tiện như vậy trong kho dự trữ, đồng thời lưu ý, các nhà máy sản xuất đạn pháo của Nga đang làm việc với công suất gấp đôi, gấp ba so với bình thường để giúp Moscow duy trì hỏa lực cho chiến dịch quân sự.
Bất chấp lời kêu gọi đàm phán, Kiev và Moscow dường như đang thực hiện các bước chuẩn bị cho những cuộc giao tranh ác liệt. Dara Massicot, chuyên gia về quốc phòng Nga tại viện nghiên cứu RAND Corp, Mỹ nhận định: “Cuộc xung đột đang ở giai đoạn mà cả hai bên đều mệt mỏi nhưng không bên nào sẵn sàng dừng chiến đấu”./.