Tân Ngoại trưởng Mỹ "kẹt" giữa quan hệ với Nga và Điện Capitol
Trong phiên điều trần trước Thượng viện, cựu CEO của ExxonMobil nhận định nước Nga "đang phục sinh", nhấn mạnh "sự quyết đoán ngày càng gia tăng" của Moscow và thừa nhận điều đó "tạo thành mối đe dọa với Mỹ".
Tuy nhiên, ông Tillerson cũng nhắc đến sự cần thiết của việc "đối thoại thẳng thắn và cởi mở với Nga về những tham vọng của họ".
Các nhà phân tích chính trị của Nga đã lý giải vì sao tân Ngoại trưởng Mỹ, người được nhận định phổ biến là một chính trị gia "thân Nga" - xuất phát từ những mối liên hệ trong quá khứ của ông với nước Nga, phải đưa ra những tuyên bố như thế.
Evgeny Minchenko, Chủ tịch kiêm CEO của Tập đoàn tư vấn truyền thôgn Minchenko, Chủ tịch Ủy ban tư vấn chính trị thuộc Hiệp hội quan hệ công chúng Nga, bình luận trên Sputnik News rằng Tillerson không có lựa chọn nào khác ngoài việc thể hiện thái độ về Nga như trên trước Thượng viện, không chỉ bởi thực tế phần lớn Thượng nghị sĩ Mỹ có quan điểm cứng rắn về Nga.
Theo Minchenko, trong vai trò một nhà ngoại giao và đại diện cho ý chí quốc gia, tân Ngoại trưởng Mỹ phải bám theo lập trường nhất quán mà các nhà lập pháp nước này tạo nên. Thêm vào đó, sẽ là ngây thơ nếu dư luận Nga cho rằng Tillerson thực sự là một "chú bồ câu thân Nga" để cố gắng chống lại Quốc hội Mỹ.
"Nếu có bất kỳ sự đồng thuận quan trọng nào [trong Quốc hội Mỹ] về tình hình ở Ukraine thì ông ấy không thể chống lại. Nếu có những quyết định nhất quán về Syria, ông ấy cũng không được làm khác đi," nhà tư vấn người Nga nói.
Dù vậy, người đứng đầu ngành ngoại giao Mỹ của chính quyền Trump mới chỉ đưa ra một vài tuyên bố, còn chính sách thực tế của Tillerson có thể sẽ khác xa các phát biểu của cá nhân ông, và theo Minchenko, chắc chắn sẽ không phải là sự tiếp nối chính sách của chính quyền cựu tổng thống Obama.
Nga kỳ vọng chính sách đối ngoại mới của Mỹ khác với thời Obama, nhưng vẫn sẽ có nhiều khó khăn (Ảnh: Reuters)
Moscow chờ đợi nhà ngoại giao Mỹ hành động độc lập
Fyodor Lukyanov, Chủ tịch Đoàn chủ tịch Hội đồng Chính sách đối ngoại và quốc phòng (Nga), nói với Sputnik rằng ngay cả khi Tillerson nổi tiếng với những sợi dây liên hệ mật thiết với Nga, tân Ngoại trưởng Mỹ cũng không thể duy trì ứng xử như thời còn là một doanh nhân.
Trước hết, ông Tillerson cần tạo mối quan hệ mang tính xây dựng với những nước mà ông từng cộng tác - Lukyanov nói, nhưng trong chức vụ mới, ông không thể tách khỏi dòng chảy chính sách chung. Và chính sách đó chắc chắn không phải lúc nào cũng thân thiện với Điện Kremlin.
Đồng thời, những kinh nghiệm, kỹ năng và chính sách đối ngoại thiện chí của Tillerson có thể trở thành những nhân tố tiên phong giúp dẫn dắt quan hệ Nga-Mỹ ra khỏi thế bế tắc.
Phó chủ tịch của Quỹ quốc tế mang tên "Trung tâm sáng tạo thực nghiệm", ông Yuri Bialy, thì cho rằng Rex Tillerson có thể trở thành một nhà ngoại giao với trọng tâm chính trị hẹp, như tập trung vào lĩnh vực kinh tế.
Cũng có khả năng Tillerson sẽ làm tốt trên cương vị Ngoại trưởng Mỹ bởi dưới sự điều hành của ông trong quá khứ, ExxonMobil từng vượt qua những giai đoạn khó khăn cũng như các cuộc đàm phán phức tạp với nhiều nước để giữ vững quyền lực của mình trên thế giới.
Ông Bialy chỉ ra rằng kinh nghiệm ngoại giao quốc tế của Tillerson không đơn thuần dừng lại ở các vấn đề kinh tế, dù có thể ông chưa đáp ứng đủ yêu cầu đối với một nhà ngoại giao cấp cao nhất.
"Rex Tillerson là một nhân vật độc lập. Ông có mối quan hệ mật thiết với nhóm trợ lý tinh anh của tổng thống Donald Trump, nhưng đồng thời cũng có những người ủng hộ riêng đầy quyền lực," Bialy nói.
"Vì vậy không vô lý khi đánh giá Tillerson sẽ không chỉ là 'cái bóng' của Donald Trump. Nhiều khả năng chúng ta sẽ chứng kiến một nhà ngoại giao chuyển tải những ý chí chính trị mà người ta phải ép ông theo hướng đó."
Chuyên gia người Nga cũng nhấn mạnh rằng Tổng thống Mỹ Trump và Ngoại trưởng Tillerson chia sẻ quan điểm chung về việc đối thoại mang tính xây dựng với Moscow.
Grigory Yarygin, giảng viên Đại học St. Petersburg, Nga, tỏ rõ kỳ vọng ở Ngoại trưởng Tillerson một hướng tiếp cận đối ngoại thực tế và độc lập trước Quốc hội Mỹ.
"Chúng ta có thể nói rằng Tillerson sẽ hành động độc lập, giống như Donald Trump. Họ không nợ nần gì Quốc hội Mỹ cả. Họ sẽ hành động độc lập bất chấp yêu sách từ các nghị sĩ. Về chính sách đối ngoại, Tillerson nhiều khả năng sẽ phi quân sự và thực dụng," ông Yarygin nói với Radio Sputnik.
Học giả này tin rằng tân Ngoại trưởng Mỹ sẽ tập trung vào lợi ích kinh tế của Washington cùng với các quan hệ thương mại.
"Ông ấy không có kinh nghiệm ngoại giao, nhưng là một 'người chơi đồng đội' có trách nhiệm. Ông cũng có kinh nghiệm lãnh đạo. Tôi nghĩ Tillerson sẽ là một Ngoại trưởng Mỹ tốt."
Theo Yarygin, Ngoại trưởng Tillerson sẽ kiên quyết đường lối tiếp cận thực dụng trong xây dựng các mối liên hệ với Nga.
Ông nói: "Xuất phát điểm của Tillerson sẽ là thực tế rằng Nga hành động một cách lý trí. Sẽ không có thêm hành động thách thức bằng các lệnh trừng phạt.
Đồng thời, ông ấy cũng có quan điểm cứng rắn về cấm vận và chính sách đối ngoại của Nga. Tôi cho rằng ông sẽ theo đuổi chính sách có tính răn đe nhằm vào Mocsow, nhưng không chỉ trích hay đối đầu."