Đến nay, thế giới vẫn chưa tuyên bố kết thúc đại dịch đối với bệnh Covid-19. Tuy nhiên, mọi thứ đã tạm lắng và đủ để nhìn lại sự thay đổi của thị trường trong suốt quãng thời gian 3 năm qua. Thị trường hàng không toàn cầu đã có những tăng trưởng rất tích cực, dẫu đâu đó vẫn có dè xẻn trong chi tiêu.
Ai trong chúng ta đều nghĩ về viễn cảnh suy thoái, thị trường sụp đổ nhưng các hãng hàng không giá rẻ (hay hàng không chi phí thấp) đã chứng minh được điều ngược lại. Nghĩ về hàng không, người ta nghĩ ngay đến các tiêu chuẩn cao cấp, xa hoa với mức giá chỉ phù hợp cho giới thượng lưu.
Đại dịch đã thay đổi rất nhiều thói quen, trong đó có dịch vụ hàng không. Ảnh: Dy Khoa.
Covid-19 thay đổi mãi mãi ngành hàng không
Chính vậy, đã có những chuyến bay thưa khách, người mua một vé nhưng có thể nằm dài trên cả băng ghế vì có ai mua hai chỗ kế bên đâu. Khi mà hàng không giá rẻ ra đời, tỷ lệ lấp đầy tàu bay trở thành yếu tố sống còn, các cảng hàng không toàn cầu bắt đầu đông khách lên. Hành khách được quyền mua hoặc không thêm hành lý, chỗ ngồi, thức ăn để giảm tối đa khoản tiền phải chi cho hành trình bay.
Nhu cầu giảm chi này lại phù hợp trong bối cảnh hậu Covid-19 và tình hình kinh tế đầy biến động như hiện nay. Lạm phát cũng là yếu tố khiến khách hàng phải cân nhắc nhiều hơn chi mỗi chi tiêu. Mặc dù chưa có thống kê đầy đủ và chính thức nhưng giá vé hàng không giá rẻ dường như không tăng hoặc tăng rất ít so với biến động chung của thị trường. Nếu chịu khó săn vé rẻ thì vẫn cơ hội bay khứ hồi TP HCM - Bangkok với giá 2,5 triệu đồng (gồm thuế, phí). Với những người đam mê xê dịch hoặc muốn giảm chi tiêu cho di chuyển, nâng cao giá trị hưởng thụ tại điểm đến, thì chấp nhận một số vấn đề của hàng không giá rẻ như trễ giờ, thiếu thoải mái trong chỗ ngồi.
Các hãng hàng không giá rẻ được kỳ vọng hồi phục nhanh vì khả năng ứng biến linh hoạt. Ảnh: Dy Khoa.
Theo Investopedia, cách mạng hàng không giá rẻ lan rộng trên toàn thế giới từ năm 1990 đến năm 2020. Các hãng hàng giá rẻ đến châu Âu vào những năm 1990 và châu Á vào những năm 2000. Các hãng hàng không quốc gia hàng đầu vẫn tồn tại ở hầu hết các quốc gia. Ý thậm chí còn tái quốc gia hóa Alitalia trong cuộc khủng hoảng Covid-19. Các hãng hàng không giá rẻ đã đạt được tiến bộ trong nhiều năm. Tuy nhiên, sự căng thẳng tột độ của việc đối phó với Covid-19 từng khiến sự sống còn của các hãng hàng không nói chung và hàng không giá rẻ nói riêng bị đe dọa, đặc biệt là ở các thị trường mới.
"Covid-19 đã thay đổi ngành hàng không mãi mãi; các yêu cầu về du lịch mới có thể sẽ tồn tại với chúng ta trong nhiều năm, các mô hình du lịch thay đổi trong nhiều năm nữa, việc đi lại bị gián đoạn và việc di chuyển giữa các sân bay giờ đây cần rất nhiều thủ tục", chuyên trang dữ liệu hàng không OAG đã nhận định như vậy trong một bài viết.
Tuy nhiên, theo chuyên trang này, cuối đường hầm luôn có ánh sáng. Và các hãng hàng không giá rẻ được thụ hưởng các tia sáng. "Thị trường hàng không trong nước vẫn mở cửa, giao thông kết nối quốc tế không còn tồn tại, các quốc gia mở cửa và đóng cửa đòi hỏi mức độ linh hoạt cao về lao động và kinh nghiệm kích cầu rất quan trọng. Một loạt các kỹ năng mà các hãng hàng không giá rẻ thường có rất nhiều", OAG đánh giá cao sự linh hoạt trong kinh doanh của hàng không giá rẻ.
Kỳ vọng hàng không giá rẻ gia tăng thị phần
Trong báo cáo số liệu thị trường hàng không, thị trường hàng không giá rẻ có nhiều thay đổi trên thị trường kể từ tháng 1/2020, tháng cuối cùng trước khi Covid-19 có bất kỳ tác động nào. Theo đó, hàng không giá rẻ có khoảng 30,1% thị phần trong hai năm trước và chỉ tăng lên mức 32,1% vào tháng 3/2022, con số thể hiện mức độ tăng không nhanh. Nhưng về mặt tuyệt đối, khả năng cung cấp dịch vụ của hàng không giá rẻ đã lên mức 87% so với mức 79% của các nhà cung cấp dịch vụ truyền thống. "Nói một cách đơn giản, các hãng hàng không giá rẻ đã trở lại, trong khi các nhà cung cấp dịch vụ truyền thống chưa có nhiều biến chuyển", OAG bình luận.
Mức tăng "khiêm tốn" 2% trong tỷ trọng công suất hàng không ở cấp độ toàn cầu của hàng không giá rẻ chứa đựng một số chuyển động đáng kể ở quy mô khu vực. So sánh thị phần một số khu vực từ tháng 1/2019 đến tháng 3/2022, thay đổi đáng kể ở các thị trường khối lượng lớn như Châu Âu, Đông Nam Á và Trung Đông, nơi các hãng vận tải đã tăng cường chia sẻ năng lực một cách lặng lẽ nhưng hiệu quả trong giai đoạn đại dịch tạm lắng.
Cụ thể, thị phần tăng mạnh mẽ nhất là tại nhóm Đông/Trung Âu, tăng từ 28,3% lên 36,5%, tương đương 8,2%. Kế đến là Tây Âu tăng 8,1 % khi tăng từ 36,9% lên tròn 45% thị phần. Đông Nam Á cũng là thị trường lạc quan cho nhóm hàng không giá rẻ khi có thêm 5,7% thị phần, nâng tỷ lệ chiếm lĩnh lên 54%.
Thị phần hàng không giá rẻ tại Trung Đông, Bắc Mỹ, Trung Mỹ - Caribbean đã có thêm lần lượt 5,5%, 2,9% và 2,8%.
Các hãng hàng không giá rẻ được kỳ vọng sẽ tiếp tục nâng cao thị phần trước các mô hình kinh doanh dịch vụ hành khách hàng không khác. Ảnh: Dy Khoa.
Các hãng hàng không như Ryanair và Wizzair không giấu giếm chiến lược tăng trưởng đầy tham vọng của họ trong thời kỳ đại dịch. Ở Trung Đông, sự phát triển không ngừng của FlyDubai, sự ra đời của Wizzair Abu Dhabi, liên doanh Etihad/Air Arabia và tất nhiên là khoản đầu tư khổng lồ vào FlyNas ở Saudi Arabia giải thích cho sự tăng trưởng mạnh mẽ đang diễn ra tại một trong những thị trường hàng không sôi động nhất thế giới.
Ngay cả những thị trường hàng không giá rẻ có tỷ lệ đã giảm cũng là những ứng cử viên sáng giá cho sự tăng trưởng trong tương lai. Thị phần giảm gần 5% ở Tây Nam Thái Bình Dương là do Úc đóng cửa biên giới và sự sụp đổ sớm của Virgin Australia. Các hãng hàng không mới và thị trường quốc tế đang mở cửa sẽ giải quyết tình trạng mất thị phần trong vài tháng tới.
Ở Đông Bắc Á, việc đóng cửa của các thị trường quốc tế quan trọng như Nhật Bản và Hàn Quốc vẫn còn là vấn đề lớn. Và kỳ vọng sẽ phục hồi trong năm 2022. Hiện vẫn để ngỏ về khả năng thị trường hàng không giá rẻ phát triển tại Trung Quốc.
Sự phục hồi đang diễn ra và một số thị trường đang ngày càng tiến gần hơn đến sự phục hồi, ít nhất là về công suất và nhu cầu. Các hãng hàng không giá rẻ đang có vị thế rất tốt, có vị trí quan trọng trong các đơn đặt hàng tàu bay và thành tích mở rộng thành công sang các thị trường mới. Chỉ còn là vấn đề thời gian để các hãng hàng không giá rẻ nâng tỷ lệ 35% và hơn thế nữa. Nếu Trung Quốc có các hãng hàng không giá rẻ thực sự thì việc đạt trên 40% thị phần trở thành một khả năng thực sự.