Đại biểu QH lo hệ lụy tham nhũng, “khúm núm trước mặt, coi thường sau lưng” khi tách luật

Không ủng hộ tách Luật giao thông đường bộ thành 2 luật

Sáng 16/11, Quốc hội đã tiến thảo luận dự án Luật giao thông đường bộ (sửa đổi). Nhiều ký kiến đại biểu Quốc hội (ĐBQH) khi phát biểu đã không ủng hộ việc tách Luật Giao thông đường bộ thành Luật giao thông đường bộ và Luật Bảo đảm trật tư an toàn giao thông đường bộ.

Đồng thời, nhiều đại biểu cũng không ủng hộ việc quy định chuyển việc sát hạch, cấp giấy phép lái xe từ Bộ GTVT sang Bộ Công an.

ĐB Nguyễn Thị Kim Thuý (Đà Nẵng) bày tỏ quan điểm chưa tách luật vì "không hợp lý" và chưa đúng tinh thần Nghị quyết 18 của Trung ương. Bà đề nghị Chính phủ giải trình tính hợp lý trong quá trình xây dựng 2 luật riêng này.

Phân tích cụ thể về tính hợp lý, theo bà Thuý, thực tế, "không có gì làm phiền người dân hơn tình cảnh hành động hợp lý thì không hợp pháp, mà hợp pháp thì không hợp lý". 

Bà ví dụ, việc cắm mốc hạn chế tốc độ đang đẩy tài xế vào tình cảnh xe phải chạy chậm trên những con đường được nâng cấp để chạy nhanh.

"Khi cái hợp lý và hợp pháp xung đột với nhau tiềm ẩn nhiều hệ luỵ", bà Thuý nhận định và cho rằng có 3 hệ luỵ dễ nhận thấy:

Đầu tiên, kỷ cương phép nước khó được tuân thủ vì cuộc sống bao giờ cũng hành động theo sự hợp lý, nếu pháp luật không cho phép, người dân sẽ tìm cách "lách luật".

Hệ luỵ thứ 2, dễ phát sinh tham nhũng, tiêu cực nếu các quy định về kỹ thuật, trọng tải, tốc độ  không hợp lý khiến lái xe khó chấp hành.

"Đây là cơ hội cho việc làm luật trên xa lộ, mà một phần là do tính hợp lý ít được xem xét trong quá trình làm luật", bà Thuý nêu rõ, nguyên nhân của tham nhũng nhiều khi nằm ngay trong chính các quy định không hợp lý của luật.

Cũng từ sự không hợp lý, theo bà Thuý, dẫn đến hệ luỵ liên quan đến đạo đức xã hội.

"Trong một Nhà nước pháp quyền sự tôn trọng và tuân thủ pháp luật là phẩm chất đạo đức quan trọng nhất. Phẩm chất đạo đức không thể hình thành nếu lách luật, trốn tránh sự tuân thủ pháp luật cho dù là cần thiết hay không", bà Thúy chỉ rõ.

Bà Thuý lưu ý thêm, ngoài ra, những vi phạm nặng nề khác về các quy chuẩn đạo đức sẽ đồng hành "như việc đưa, nhận hối lộ, thái độ nhũng nhiễu, sự khúm núm trước mặt và coi thường sau lưng. Do đó, để hợp pháp trước hết phải hợp lý".

Theo nữ ĐB đoàn Đà Nẵng, quy định hiện hành, ngành GTVT được pháp luật giao chủ trì quản lý Nhà nước về các lĩnh vực từ đường thuỷ, đường bộ, đường sắt, hàng hải, hàng không, với 5 mục tiêu "không thể tách rời" là: An toàn, thông suốt, thuận tiện, kinh tế và thân thiện với môi trường.

"Tách Luật Giao thông đường bộ thành 2 hay nhiều Luật chỉ có thể thực hiện khi yêu cầu đó xuất phát từ đòi hỏi nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước của ngành GTVT để thực hiện tốt hơn 1 hay 2 trong 5 mục tiêu trên", bà Thuý nhấn mạnh.

Trong khi đó, theo nhận định của bà Thuý, việc tách luật chỉ với mục đích chuyển một phần công tác quản lý Nhà nước mà ngành Giao thông đang thực hiện "ổn định, thống nhất" sang cho ngành khác.

Từ đó, bà Thuý đề nghị, Dự thảo Luật GTĐB nên sửa đổi theo hướng Bộ GTVT tiếp tục chủ trì chính trong quản lý NN về giao thông đường bộ bao gồm cả ATGT đường bộ; đồng thời phân công trách nhiệm các bộ, ngành liên quan thực hiện các nhiệm vụ khác nhau để tránh trùng lặp.

“Sự chồng chéo, trùng lặp vừa vô hiệu hoá chế độ trách nhiệm, vừa làm cho các cơ quan đều quá tải”, bà Thuý nêu rõ.

ĐB Trần Thị Dung (Điện Biên) nói, trong chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2020 được Quốc hội thông qua, tên của luật là dự án Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi), nay tách thành 2 dự án luật và việc này chưa có báo cáo QH một cách đầy đủ.

ĐBQH Trần Thị Dung.

Bà Dung đặt vấn đề, liệu tên Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) có còn nguyên nghĩa?

Bà nói thêm, từ nay đến kỳ họp thứ 11 thời gian không nhiều, không đủ thời gian để làm rõ tất cả vấn đề, đặc biệt với cơ quan chủ trì thẩm tra. Bà cho rằng cần phải có thời gian nhiều hơn nữa để xem xét đánh giá.

"Theo tôi để đảm bảo một cách chắc chắn nên để dự án luật này trình Quốc hội khoá 15", ĐB Dung nói.

Trước nhiều ý kiến không đồng ý tách 2 luật, ĐB Thái Trường Giang (đoàn Cà Mau) đề nghị chủ toạ kỳ họp xin ý kiến của ĐB xem có tách hay không. 

"Nếu đồng ý tách, chiều nay mới thảo luận tiếp Dự án Luật Bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Nếu không đồng ý không thảo luận tiếp", ông Giang nói.

Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng cho rằng, việc đưa 2 dự Luật thảo luận không vi phạm quy trình. TVQH đã xin ý kiến Quốc hội nhất trí chương trình kỳ họp và thảo luận 2 luật.

"Nhiều người vẫn chưa bày tỏ chính kiến, vẫn còn ý kiến khác nhau. Có thể có những vấn đề liên quan tổ chức bộ máy, năng lực quản lý NN, cán bộ, nâng cao năng lực quản lý hạ tầng, liên quan đến trách nhiệm quản lý nhà nước… nên chiều vẫn thảo luận", bà Phóng nêu ý kiến.

Chuyển thẩm quyền cấp giấy phép lái xe từ Bộ GTVT sang Bộ Công an chưa thuyết phục

ĐB Trần Thị Dung cho rằng, một số chính sách đã không được đánh giá tác động khi có sự thay đổi như đào tạo, sát hạch, cấp GPLX, báo cáo đánh giá tác động không chỉ ra được sự bất cập để phải chuyển từ Bộ GTVT sang Bộ Công an.

Trong khi đó, vấn đề này liên quan rất lớn đến hơn 2.000 công chức, viên chức đang thực hiện nhiệm vụ của ngành giao thông.

ĐB Đỗ Văn Sinh (Quảng Trị) nhấn mạnh, ông thấy việc chuyển thẩm quyền cấp giấy phép lái xe ô tô, mô tô từ Bộ Giao thông sang Bộ Công an là chưa thuyết phục.

ĐB Đỗ Văn Sinh.

Theo ông, trong thời gian qua có ý kiến cho rằng chất lượng đào tạo, sát hạch, cấp GPLX còn tồn tại và là nguyên nhân chính dẫn đến TNGT nên cần phải chuyển sang cơ quan công an, nhưng con số thống kê cho thấy, số người chết do tai nạn giao thông tính trên 100.000 GPLX được cấp lại liên tục giảm.

Mặt khác, thống kê phân tích các vụ TNGT cho thấy nguyên nhân chính là do ý thức của người tham gia giao thông, người điều khiển phương tiện giao thông. "Như vậy ý kiến trên là chưa có cơ sở", ĐB Sinh nói.

Theo ông Sinh, hiện nay ngành GTVT đang có khoảng 2.200 cán bộ công chức viên chức đang đảm nhận công việc sát hạch, cấp giấy phép lái xe. Trong trường hợp chuyển sang Bộ Công an thì việc sắp xếp lực lượng lao động này sẽ như thế nào?. 

"Toàn bộ cơ sở vật chất kỹ thuật có giá trị hàng nghìn tỷ đồng của ngành GTVT có nguy cơ bị lãng phí. Trong khi đó, ngành công an tiếp tục đầu tư trang thiết bị bổ sung, gây tốn kém cho ngân sách nhà nước ", ông Sinh nêu.

Cũng theo ông Sinh, thực tế, hầu hết các văn bằng, giấy tờ hành chính đều có giả, thậm chí có cả tiền giả.

"Vậy thì giấy phép lái xe, sổ hộ khẩu, sổ hộ chiếu, chứng minh thư nhân dân không phải nhiệm vụ ngoại lệ. Do đó, nếu như cứ xuất hiện văn bằng giả, giấy tờ giả, tiền giả đang được quản lý bởi cơ quan này thì lại chuyển sang cơ quan quản lý khác rất không hợp lý, gây rối xã hội.

Từ tình hình thực tế và căn cứ nêu trên, tôi đề nghị không chuyển thẩm quyền quản lý, cấp giấy phép lái xe từ Bộ GTVT sang Bộ Công an", ông Sinh nói thêm.