Các tuyên bố đưa ra trong bối cảnh Tòa trọng tài Thường trực chuẩn bị phán quyết về vụ kiện Biển Đông do Philippines khởi xướng, trong đó tố cáo yêu sách “đường lưỡi bò” phi lý của Bắc Kinh.
Hiện, danh sách “hơn 40 quốc gia” mà Bắc Kinh ra sức quảng bá là ủng hộ mình vẫn còn đầy ngờ vực.
Thực tế là một số các quốc gia, trong đó gồm Slovenia và Fiji đã "ra mặt" tuyên bố không ủng hộ Trung Quốc.
Đài phát thanh truyền hình Fiji phát tuyên bố thẳng thắn: “Không ủng hộ yêu sách của Trung Quốc về vấn đề Biển Đông”.
Tờ AFP cho hay, đến nay, Trung Quốc vẫn từ chối đưa ra danh sách các nước ủng hộ và căn cứ vào những cái tên đã được tiết lộ thì đa số là các nước nghèo ở châu Phi, hay một vài nước nổi tiếng là đồng minh truyền thống, chẳng hạn như Pakistan.
Hồi tháng 4 năm nay, một tuyên bố từ Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết: “Kyrgyzstan hoàn toàn thấu hiểu và ủng hộ lập trường của Trung Quốc về vấn đề Biển Đông, sẵn sàng tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực khác nhau với Trung Quốc”.
Tương tự, Minsk cũng tuyên bố ủng hộ quan điểm của Bắc Kinh về Biển Đông.
Không nước nào trong số các nước này có chung biên giới lãnh thổ với Trung Quốc, nhưng lại có mối ràng buộc quan trọng với Bắc Kinh.
Ví dụ như Belarus đã dựa vào các khoản đầu tư lớn của Trung Quốc hồi năm ngoái để phát triển đất nước.
Tiến sĩ Shannon Tiezzi của The Diplomat thậm chí còn ví Belarus là “cửa ngõ vào châu Âu” của Bắc Kinh, và Minsk từng “tán dương” sáng kiến Con đường tơ lụa của Trung Quốc.
“Như thế có thể thấy, nếu chúng ta tính toán một cách “hào phóng” theo những gì mà Trung Quốc tuyên bố, các nước ủng hộ nước này trong vấn đề Biển Đông vẻn vẹn đếm được trên đầu ngón tay gồm: Kyrgyzstan, Belarus, Afghanistan, Pakistan và một vài nước khác – The Diplomat nhận định.
Mặc dù con số này chưa phải là cuối cùng, nhưng xem ra từ giờ tới thời điểm mà Tòa trọng tài đưa ra phán quyết, nhiều khả năng số lượng sẽ không như Bắc Kinh trông đợi.
Chưa kể, các nhà phân tích cho rằng, số lượng các nước ủng hộ nhiều cũng chẳng giúp gì được Bắc Kinh trong trường hợp gặp phải phán quyết bất lợi từ Tòa Trọng tài.
Hãng tin AFP còn có bài phân tích lấy ví dụ Niger, một quốc gia châu Phi được Bắc Kinh tuyên bố là nằm trong số hơn 40 nước ủng hộ quan điểm của Trung Quốc về biển Đông; Ngoài ra còn có Togo, Burundi, Afghanistan… Với những nước này, biển Đông chắc hẳn sẽ rất xa lạ.
Bà Bonnie Glaser, chuyên gia về châu Á thuộc Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) cho biết, những cái tên trong danh sách Trung Quốc tiết lộ, chủ yếu là những nước nhỏ. Còn nhà phân tích Ashley Townshend thuộc Đại học Sydney (Australia) cho rằng, tính về chất lượng sự ủng hộ, Trung Quốc thua xa Philippines, khi mà Manila được sự “hậu thuẫn” từ một loạt cường quốc gồm: Mỹ, Nhật, Australia, Anh, G7 và Liên minh châu Âu (EU).