Bộ xếp hình nam châm là loại đồ chơi lắp ráp trực quan rất phổ biến thời gian gần đây, không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn thế giới. Chúng gây hứng thú cho trẻ bởi khả năng biến tấu về hình khối một cách đa dạng và đặc sắc.
Nhưng một nghiên cứu ở Mỹ gần đây đã cho thấy các vấn đề đặc biệt nghiêm trọng về các báo cáo tai nạn, sự cố sức khỏe liên quan đến việc trẻ em nuốt những cục nam châm công suất lớn này đã tăng tăng lên một cách đáng kể sau năm 2017, thời điểm quốc gia này đảo ngược lệnh cấm được ban hành nhiều năm trước đó đối với sản phẩm này.
Các nam châm công suất lớn (mạnh gấp 10 đến 30 lần so với nam châm thông thường) được sử dụng trong loại sản phẩm này có nguồn gốc từ kim loại đất hiếm và bắt đầu xuất hiện trong đồ chơi trẻ em cũng như các sản phẩm dành cho người lớn như đồ chơi để bàn vào khoảng đầu những năm 2000. Tất nhiên, bất kỳ đồ vật nhỏ nào cũng có thể tiềm ẩn nguy hiểm đối với trẻ em, bởi chúng có xu hướng đưa các đồ vật vào miệng và có thể nuốt hoặc mắc nghẹn. Nhưng vấn đề là khi nuốt phải nhiều nam châm (hoặc nam châm và một mảnh kim loại khác), lực kéo mạnh giữa chúng có thể làm hỏng hoặc gây ra các vật cản bên trong ruột. Trong trường hợp xấu nhất, nạn nhân sẽ tử vong hoặc cần được phẫu thuật khẩn cấp để cắt bỏ các phần ruột của họ.
Một bức ảnh năm 2013 về “Buckyballs”, một sản phẩm đồ chơi từ tính phổ biến có thể gây hại nghiêm trọng khi trẻ em ăn phải.
Vào năm 2012, Ủy ban An toàn Sản phẩm Tiêu dùng Mỹ (SCPC) đã bắt đầu đàn áp việc bán những nam châm này trong đồ chơi, thông qua việc thu hồi tự nguyện. Đến năm 2014, một quy tắc liên bang mới về cơ bản đã cấm chúng lưu hành hoàn toàn trên thị trường. Tuy nhiên, vào cuối năm 2016, Tòa án phúc thẩm Mỹ đã bác bỏ quy tắc và nam châm xếp hình một lần nữa được phổ biến rộng rãi vào năm 2018.
Nhưng nghiên cứu mới này, được công bố trên Tạp chí Nhi khoa vào cuối tháng 1 vừa qua, đã nghiên cứu những thay đổi về chính sách có thể ảnh hưởng như thế nào đến sự phổ biến của những chấn thương ở trẻ em. Họ đã phân tích dữ liệu kiểm soát chất độc từ năm 2008 đến năm 2019, đặc biệt xem xét các cuộc gọi báo cáo liên quan đến trẻ em dưới 19 tuổi nuốt phải nam châm xếp hình. Tổng cộng, chỉ có hơn 5.700 báo cáo liên quan đến nam châm trong khoảng thời gian đó. So với giai đoạn 2008-2011, số lượng báo cáo trung bình mỗi năm từ 2012 đến 2017 đã giảm 33%.
Nhưng khi loại nam châm này quay trở lại, các báo cáo đã tăng vọt. Trong năm 2018 và 2019, số lượng báo cáo trung bình mỗi năm tăng 444% so với thời kỳ nam châm bị cấm. Số cuộc gọi yêu cầu sự chăm sóc y tế nghiêm túc, chẳng hạn như nhập viện, cũng tăng 355%. Hơn nữa, 39% tất cả các cuộc gọi báo cáo vấn đề liên quan đến nam châm trong nghiên cứu chỉ xảy ra trong hai năm đó.
Nam châm xếp hình được bán tràn lan trên các nền tảng thương mại điện tử ở Việt Nam.
Tất nhiên, các cuộc gọi yêu cầu hỗ trợ khẩn cấp không phải là lý do giải thích cho mọi trường hợp thương tích nghiêm trọng xảy ra ở Mỹ, vì vậy kết luận của nghiên cứu không nhất thiết đại diện cho mức độ nguy hiểm của những món đồ chơi này. Nhưng, các nghiên cứu khác gần đây đã chỉ ra một mô hình tương tự bằng cách sử dụng dữ liệu thương tích đáng tin cậy.
Chẳng hạn, một nghiên cứu được công bố vào tháng 12/2020 cho thấy tỷ lệ trẻ em đến khám bệnh liên quan đến nam châm đã tăng 82% từ năm 2017 đến năm 2019, so với các năm từ 2013 đến 2016. Một nghiên cứu khác vào năm 2017 cho thấy ít nhất 15.000 trẻ em ở Mỹ đã đến phòng khám điều trị từ năm 2010 đến năm 2015 với các chấn thương liên quan đến nam châm, nhưng các trường hợp bắt đầu giảm sau các hành động của CSPC vào năm 2012.
Ảnh X-quang trường hợp nam châm xếp hình làm thủng ruột bé gái 1 tuổi.
Gần đây, ít nhất một công ty đồ chơi đã cam kết ngừng sản xuất các sản phẩm có nam châm công suất lớn sau cuộc chiến pháp lý kéo dài với CSPC. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu vẫn đưa ra cảnh báo rằng cần phải có những thay đổi sâu rộng để thực sự giải quyết vấn đề này. Ví dụ, trong nghiên cứu hiện tại, tỷ lệ các cuộc gọi hỗ trợ đang gia tăng đối với trẻ ở lứa tuổi lớn hơn. Các thanh thiếu niên có thể không cố ý nuốt những viên nam châm này thường xuyên như trẻ nhỏ, nhưng chúng vẫn có thể vô tình nuốt phải khi sử dụng chúng làm khuyên lưỡi hoặc khuyên môi giả.
Còn ở Việt Nam, các bộ đồ chơi nam châm xếp hình đang được bán rộng rãi trên thị trường, có thể mua được tại bất cứ đâu trong các cửa hàng đồ chơi trẻ em, hoặc đơn giản hơn là các nền tảng thương mại điện tử. Chưa có báo cáo nghiên cứu nào về tình trạng thương tích nghiêm trọng nào xảy ra khi trẻ em chơi với loại nam châm này, nhưng không có nghĩa là chúng hoàn toàn an toàn.
Tham khảo Gizmodo