Bên cạnh việc tăng lương thì thưởng luôn là cách mà nhiều doanh nghiệp lựa chọn để động viên, khích lệ tinh thần làm việc của người lao động. Để phù hợp với thực tế, Bộ luật Lao động 2019 đã có quy định mới về vấn đề này.
Theo k hoản 1, điều 104 Bộ Luật Lao động 2019 : Thưởng là số tiền hoặc tài sản hoặc bằng các hình thức khác mà người sử dụng lao động thưởng cho người lao động căn cứ vào kết quả sản xuất, kinh doanh, mức độ hoàn thành công việc của người lao động.
Đây là quy định hoàn toàn mới. Bởi điều 103 Bộ Luật Lao động 2012 chỉ rõ, thưởng chỉ bằng tiền, là khoản tiền mà người sử dụng lao động thưởng cho người lao động căn cứ vào kết quả sản xuất kinh doanh hàng năm và mức độ hoàn thành công việc của người lao động.
Điều này đồng nghĩa với việc, từ 2021 khi Bộ Luật Lao động 2019 chính thức được áp dụng, người sử dụng lao động có thể căn cứ vào tình hình doanh nghiệp mình để quyết định lựa chọn hình thức thưởng phù hợp mà không chỉ thưởng riêng bằng tiền.
Các hình thức thưởng khác có thể là thưởng bằng hàng hóa, dịch vụ (thậm chí là hàng hóa, dịch vụ của chính doanh nghiệp hoặc đối tác), phiếu mua hàng, thẻ điện thoại, mã giảm giá, chuyến du lịch...
Lưu ý: Cả Bộ luật Lao động 2012 và Bộ luật Lao động 2019 đều không bắt buộc doanh nghiệp phải thưởng cho người lao động. Việc quy định hình thức trả thưởng (bằng tiền mặt hay hiện vật) chỉ mang tính định hướng chứ không có tính ép buộc.
Kế thừa tinh thần của Bộ Luật Lao động 2012, khoản 2, điều 104 Bộ Luật Lao động 2019 quy định: Quy chế thưởng do người sử dụng lao động quyết định và công bố công khai tại nơi làm việc sau khi tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở.
Với quy định này, một phần vẫn khích lệ được tinh thần làm việc của người lao động, một phần có thể giúp doanh nghiệp ổn định sản xuất kinh doanh, nhất là khi rơi vào tình trạng khó khăn, thua lỗ, việc thưởng cho người lao động sẽ không hợp lý, thậm chí còn gây áp lực cho doanh nghiệp.
Mặt khác, khi được công bố công khai, tập thể lao động có thể kiến nghị nếu cho rằng thưởng bằng hiện vật hoặc hình thức khác không hợp lý.
Đặc biệt là khi nhận thấy doanh nghiệp lợi dụng quy định thưởng này để "lách luật", đẩy các sản phẩm tồn kho, sản phẩm giá rẻ, kém chất lượng cho mình.
