Mới đây, Washington Post đã đăng tải bài viết với tiêu đề "Sau khi Anh rời EU, nước nào sẽ trở thành bạn tốt nhất của Mỹ ở EU?" của tác giả William Booth.
Theo ông này, trong bối cảnh Anh và liên minh châu Âu EU đang thảo luận các bước tiếp theo trong điều khoản Brexit vào cuối tuần này thì người Mỹ đã cảm thấy mất mát: 1 đại diện từng không thế thiếu ở EU không còn sức ảnh hưởng thay mặt cho Mỹ trong khối này nữa.
Mất mát của Mỹ
Brexit sẽ buộc châu Âu phải tiến hành một cuộc điều chỉnh quy mô lớn, rất có khả năng liên quan đến một loạt các vấn đề quan trọng đối với Mỹ, từ các lệnh trừng phạt Nga cho tới tự do thương mại và chiến lược quân sự.
Anthony Gardner, người từng là Đại sứ Mỹ tại EU trong nhiệm kỳ của Tổng thống Barack Obama, nói: "Có Vương quốc Anh giúp chúng tôi thoải mái hơn. Chúng tôi có thể điện đàm bất cứ lúc nào. Mọi ý tưởng về các phương diện của chúng tôi dường như đều giống nhau. Đó là quốc gia chúng tôi lựa chọn đầu tiên mỗi khi cần trưng cầu ý kiến hay tìm kiếm sự giúp đỡ".
Trong nhiệm kỳ của Tổng thống Donald Trump, mối quan hệ giữa Mỹ và châu Âu trở nên căng thẳng vì ông Trump đi chệch khỏi nhiều chính sách ngoại giao từ trước tới nay của Mỹ với châu Âu và thay vào đó là áp dụng cách tiếp cận độc lập trên toàn thế giới.
Nhưng các nhà ngoại giao và lãnh đạo ở hai bờ Đại Tây Dương cho rằng, trong các lĩnh vực mà lợi ích đồng nhất thì người Mỹ sẽ khó áp đặt mong muốn của mình cho một nhóm gồm 27 quốc gia. EU là một trong những khối giàu nhất thế giới.
Sau khi Anh rời EU, nước Mỹ sẽ phải tìm "người mới", đó có thể là Ba Lan, Ireland, Hà Lan... Ảnh: SCMP
Các nhà lãnh đạo châu Âu và Anh sẽ tập trung hoàn thiện các điều khoản Brexit vào cuối tuần này, một trong số các điều khoản trong bản dự thảo yêu cầu duy trì mối quan hệ mật thiết, bao gồm lĩnh vực an ninh giữa Mỹ và Anh. An ninh là ưu tiên hàng đầu của Mỹ.
Các nhà lãnh đạo ở London và Washington luôn thể hiện sự tự hào về quan hệ đặc biệt của song phương. Đây là di sản của nhiều thế kỷ liên kết chính trị, văn hóa, ngôn ngữ và sự tín nhiệm. Các nhà hoạch định chính sách nói rằng, trên thực tế, vị thế của Anh ở ngoài EU ít đặc biệt hơn nhiều.
Thực ra, đã có một số thành viên EU lên tiếng trở thành "người mới" của Mỹ. Ireland đã mua một tòa nhà lớn ở Washington để mở rộng Đại sứ quán. Ba Lan cam kết để Mỹ lập căn cứ Fort Trump tại nước này. Các nhà ngoại giao Hà Lan hào hứng thể hiện lập trường và thái độ tương tự của người Anh với Mỹ.
Stefano Stefanini, cựu quan chức ngoại giao cao cấp người Ý và hiện là cố vấn an ninh tại Brussels, nói: "Sẽ có một khoảng trống". Ông nói: "Bao gồm cả nước tôi, Ba Lan và các nước khác, họ hy vọng nhận được lợi ích (từ vị trí nước Anh bỏ lại). Nhưng họ không có mối quan hệ như mối quan hệ giữa Anh và Mỹ ".
Trong bài phát biểu vào tháng trước tại London, cựu Thủ tướng Anh John Major nói: "Mọi Tổng thống Mỹ tôi quen biết điều cho rằng, tư cách thành viên EU của chúng tôi đã củng cố mối quan hệ giữa chúng tôi và Mỹ".
"Giá trị đồng minh Mỹ của chúng ta sẽ suy giảm... Nếu Anh không còn có thể đáp ứng cho lợi ích của Mỹ ở châu Âu, nước Mỹ sẽ tìm đến nước khác", ông nhấn mạnh.
Nhiều người ủng hộ Brexit tin rằng, Brexit sẽ khiến mối quan hệ đặc biệt giữa Anh và Mỹ càng trở nên đặc biệt hơn - đạt thỏa thuận thương mại với Mỹ là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của London sau khi rời EU.
Tuy nhiên, mặc dù Thủ tướng Anh Theresa May đã cố gắng duy trì mối quan hệ tốt đẹp với Tổng thống Mỹ nhưng ông rất hiếm khi hồi đáp.
Ví dụ, đầu tháng 11, thông qua cuộc điện đàm, Tổng thống Trump đã chỉ trích Thủ tướng May về Brexit, chỉ trích thỏa thuận thương mại với châu Âu mà ông cho là không công bằng, đồng thời lên án mối quan hệ của Anh với Iran.
Về vấn đề khác, một EU sau khi đã chia tay với Anh rấy có thể sẽ chuyển sang một hướng mới - một hướng mà người Mỹ có thể không thích.
Tháng 11, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron bày tỏ mong muốn xây dựng một đội quân châu Âu thực sự trong khi London và Washington luôn cố gắng ngăn chặn kế hoạch này từ trước tới nay bởi họ lo lắng kế hoạch này sẽ phân tán nguồn lực của NATO và khiến NATO suy yếu.
Khi Anh còn là thành viên chính thức của EU, họ đã phủ quyết các cuộc thảo luận này. Nhưng hiện nay, EU đang lên kế hoạch cho những ngày sau Brexit và London không còn có tiếng nói.
(Bài viết thể hiện quan điểm của tác giả)