BHXH Việt Nam cho biết thống kê năm 2021 cho thấy tổng số lao động rút BHXH một lần tăng 13% so với năm trước đó. Nguyên nhân là do ảnh hưởng của đợt dịch thứ tư, thất nghiệp tăng cao nhất trong 10 năm. Tuy nhiên, trong 4 tháng đầu năm nay, số rút BHXH một lần đã giảm so với cùng kỳ năm ngoái.
Theo bà Đinh Thị Thu Hiền, Phó ban Thực hiện chính sách BHXH Việt Nam, thống kê cho thấy, trong quý 1-2022, cả nước có trên 208.000 người rút BHXH một lần, tăng 1% so với cùng kỳ năm trước. Ước tính trong 4 tháng đầu năm 2022, cả nước có trên 302.000 người rút BHXH một lần, giảm 3% với 4 tháng của năm trước.
Tuyên truyền chính sách BHXH, BHYT đến người dân tại TP HCM. Ảnh BHXH TP HCM
Riêng trong tháng 4-2022, cả nước có trên 93.000 người rút BHXH một lần, giảm 10% so với tháng 4-2021.
Phân tích nguyên nhân về số lao động nhận BHXH một lần có xu hướng giảm, bà Hiền cho rằng tình hình dịch bệnh đang dần được kiểm soát. Việc làm của người lao động mất việc dưới một năm đã được cải thiện. Nhiều người lao động từng khó khăn nay đã có thu nhập và không có ý định rút BHXH một lần.
Nói về nguyên nhân rút BHXH một lần, đại diện BHXH cho biết 97% người chọn rút một lần là lao động sau một năm nghỉ việc không đóng BHXH. Tỉ lệ này ở nữ giới trên 55%, cao hơn nam giới. "Tuổi của lao động rút BHXH một lần ngày càng trẻ, phổ biến ở tuổi dưới 40, trong đó phần lớn chỉ 20-30 tuổi và hầu hết ở khu vực ngoài nhà nước. Do đó, cần có những chính sách hạn chế rút BHXH một lần, song phải tăng quyền lợi lâu dài mà không tác động lớn đến tâm lý người lao động"- bà Hiền kiến nghị.
So sánh về quyền lợi của người rút và không rút BHXH một lần, bà Hiền cho biết người lao động đủ tuổi hưu có nhiều chế độ và quyền lợi hơn là rút BHXH một lần.
Lao động rút BHXH một lần sẽ mất đi nhiều quyền lợi, khi toàn bộ thời gian tham gia BHXH trước đó không được bảo lưu; không được hưởng chế độ ốm đau, hưu trí; khám chữa bệnh bằng BHYT miễn phí; quyền lợi cho thân nhân, như chế độ tử tuất và những quyền lợi đi kèm.
Ông Đào Việt Ánh, Phó tổng giám đốc BHXH Việt Nam, phân tích khi rút BHXH một lần toàn bộ thời gian đã đóng BHXH trước đó của người lao động không được bảo lưu. Nhiều người trẻ khó khăn về tài chính, có suy nghĩ rút một lần rồi sau này lại tham gia tiếp. Thực tế vẫn có một số không nhỏ người lao động đã rút BHXH một lần và có nguyện vọng được đóng nối tiếp, nhưng hiện nay, chính sách BHXH không quy định nội dung này.
"Thậm chí nhiều người đã rút BHXH một lần rồi vẫn nghĩ rằng khi về già sẽ tự mua BHYT. Tuy nhiên, lúc đó họ chỉ được chi trả 80% chi phí khám chữa bệnh, còn người lao động tham gia BHXH lâu dài khi về hưu được cấp thẻ BHYT miễn phí với quyền lợi chi trả 95% chi phí khám chữa bệnh"- ông Đào Việt Ánh nói.