Quyết tâm vì môi trường
Theo Quyết định số 49/2011/QĐ-TTg về việc quy định lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với xe ô tô, mô tô lắp ráp và nhập khẩu, từ 1/1/2017, ô tô, xe máy mới phải đáp ứng tiêu chuẩn khí thải ở mức 4 (Euro 4) và đến 1/1/2020 đáp ứng tiêu chuẩn khí thải 5 (Euro 5).
Trước đó, một loạt hiệp hội, DN đã đề nghị lùi thời gian áp dụng quyết định với các dòng xe chở người từ 16 chỗ trở lên và các loại xe tải do chưa chuẩn bị kịp.
Lộ trình thực hiện tiêu chuẩn Euro 4 là bắt buộc với tất cả ô tô, xe máy sản xuất lắp ráp và nhập khẩu mới từ 1/1/2017.
Mới đây, Bộ GTVT đã có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ đề nghị hoãn thực hiện áp dụng tiêu chuẩn Euro 4 đối với xe ô tô chở người, xe pick-up chở hàng, xe tải (VAN) chạy diesel được sản xuất và lắp ráp trong nước thêm một năm, đến 1/1/2018. Đối với các loại xe chở hàng khác (trừ pickup và tải VAN) chạy diesel hoãn đến 1/1/2022, tức là kéo dài thêm 5 năm nữa.
Còn lại, các xe ô tô hạng nhẹ (xe du lịch dưới 9 chỗ ngồi trở xuống) có sử dụng động cơ xăng được sản xuất lắp ráp trong nước (nhưng đều mang nhãn hiệu nước ngoài) thì vẫn giữ nguyên lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 4 từ 1/1/2017.
Tuy nhiên, phát biểu tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 2/2017, Thủ tướng Chính phủ đã không đồng ý với đề xuất trên và yêu cầu thực hiện nghiêm, kiên quyết không vì lợi ích của một số ngành, lĩnh vực mà bỏ qua vấn đề bảo vệ môi trường.
Do vậy, lộ trình thực hiện tiêu chuẩn Euro 4 là bắt buộc với tất cả ô tô, xe máy sản xuất lắp ráp và nhập khẩu mới từ 1/1/2017.
Tiêu chuẩn Euro 2 Việt Nam đang áp dụng có hàm lượng lưu huỳnh trong xăng dầu, quy định ở mức tối đa là 500 mg/kg. Tuy nhiên, với tiêu chuẩn Euro 4 thì tối đa chỉ ở mức 50 mg/kg.
Theo các chuyên gia, hàm lượng lưu huỳnh trong xăng dầu rất đáng quan tâm. Lưu huỳnh khi bị đốt cháy, sẽ tạo ra khí SO2 (lưu huỳnh dioxit), làm tổn thương niêm mạc trong đường hô hấp và mắt. Có tới 95% khí SO2 từ động cơ ô tô, xe máy được thải ra môi trường. Như vậy, hàm lượng lưu huỳnh trong xăng dầu càng nhỏ thì càng tốt.
Việc thực hiện tiêu chuẩn khí thải Euro 4 là nhằm mục đích giảm ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến sức khỏe mọi người. Đây là điều mà không thể đánh đổi bằng bất cứ lợi ích kinh tế nào. Nhiều nước trên thế giới đã áp dụng tiêu chuẩn này và Việt Nam cũng không thể chậm hơn trong việc áp dụng tiêu chuẩn bảo vệ môi trường này.
Giá xe sẽ tăng?
Theo báo cáo của Cục Đăng kiểm Việt Nam, tiêu chuẩn khí thải Euro 4 được áp dụng từ 1/1/2017, nhưng đến nay, chỉ có một vài DN tiến hành thử nghiệm, còn phần lớn vẫn chưa đăng ký kiểm tra chứng nhận.
Xăng dầu sản xuất tại Việt Nam chưa đạt tiêu chuẩn Euro 4
Các DN sản xuất lắp ráp và nhập khẩu ô tô tải, ô tô khách cho rằng, vẫn nghĩ lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải Euro 4 sẽ được điều chỉnh, lùi 5 năm như đề xuất của các cơ quan chức năng, nên chưa chuyển đổi.
Hầu hết xe tải xe khách nhập nguyên chiếc, hoặc lắp ráp trong nước, vẫn sử dụng động cơ tiêu chuẩn Euro 2 và 3. Từ 1/1/2017 Cục Đăng kiểm Việt Nam đã tiến hành dừng cấp giấy chứng nhận đăng kiểm cho các xe ô tô đạt tiêu chuẩn khí thải Euro 2 được sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới.
Hiện có hàng trăm xe bị ách lại, DN đang chờ đợi, nhất là sau khi Bộ GTVT có công văn gửi Chính phủ xin lùi thời gian thực hiện.
Nếu phải thực hiện theo tiêu chuẩn Euro 4 thì số xe này chắc chắn phải thay động cơ. Bên cạnh đó, các xe nhập nguyên chiếc và lắp ráp trong nước từ nay cũng phải chuyển đổi sang sử dụng động cơ tiêu chuẩn Euro 4.
Theo tính toán, khi đổi động cơ từ Euro 2 sang Euro 4, sẽ làm giá xe tăng thêm đang kể. Mức tăng dự kiến khoảng 15 - 20%. Vì thế, thị trường ô tô thời gian tới sẽ tăng giá, với phân khúc xe tải và xe khách 16 chỗ trở lên. Tuy nhiên, mức tăng bao nhiêu còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố: chi phí sản xuất, thuế, phân phối và cạnh tranh trên thị trường.
Các DN cho biết, còn nỗi lo nữa về chất lượng xăng dầu không đảm bảo. Xăng dầu sản xuất tại Việt Nam chưa đạt tiêu chuẩn Euro 4, muốn đáp ứng thì phải nhập khẩu và bán cùng với xăng dầu tiêu chuẩn Euro 2 và 3. Với quá nhiều loại xăng dầu như vậy, sẽ gây ra nguy cơ gian lận lớn trong kinh doanh mặt hàng này.
Lo ngại nhất là xe động cơ Euro 4 sử dụng xăng dầu không đạt chuẩn, bị pha trộn, không kiểm soát được chất lượng, sẽ gây ảnh hưởng tới động cơ.
Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cho rằng, thị trường hiện chỉ có 3-4 loại xăng mà việc kiểm soát chất lượng đã khó, nếu thêm nhiều loại hơn thì không biết kiểm soát sẽ thế nào. Xăng dầu không bảo đảm chất lượng sẽ phá hoại nhanh chóng máy móc, động cơ, tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ phương tiện.
Khi ô tô sử dụng động cơ đạt tiêu chuẩn khí thải Euro 4 theo quy định, nhưng sử dụng xăng không đạt chuẩn, chắc chắn lượng xe gặp sự cố sẽ tăng lên đáng kể. Khí thải do xăng dầu không bảo đảm chất lượng vẫn hủy hoại môi trường.
Vì vậy, nếu bắt buộc xe máy, ô tô mới sử dụng động cơ Euro 4, thì chất lượng xăng dầu theo tiêu chuẩn Euro 4 cũng phải kiểm soát chặt chẽ và bán phổ biến, có thể mua được dễ dàng.