Vụ Tài liệu Panama: "Chiêu độc" hút các VIP từ Nga, Trung Quốc

Tài liệu Panama mà ICIJ mới công bố đã cáo buộc một số quan chức Nga thân cận với Putin cũng như một vài nhân vật trong giới lãnh đạo, cựu lãnh đạo Trung Quốc có liên quan tới các hoạt động rửa tiền thông qua các ngân hàng và công ty ma.

Nếu thông tin trong Tài liệu Panama là đúng, thì nhìn vào lịch sử hoạt động của Mossack Fonseca, không khó để hiểu vì sao hãng luật này lại được các nhân vật cấp cao tìm tới nhằm che giấu tài sản của mình.

"Thị trường" độc quyền cho khách hàng Nga, Trung Quốc

Chính Mossack Fonseca là người đã giúp quần đảo nhỏ bé Niue ở Nam Thái Bình Dương - với dân số chưa tới 2.000 người, "nhuần nhuyễn" vấn đề pháp chế đối với các công ty nước ngoài.

Tới đây vào năm 1994, hãng luật này đã nhanh chóng ký được hợp đồng 20 năm với chính quyền đảo Niue, độc quyền quyền đăng ký thành lập các công ty nước ngoài tại đây.

Theo tờ Irish Times, đặc biệt, do Niue cho phép các công ty đăng ký bằng chữ Hán và chữ Kirin, vì thế mà đã "thu hút" được rất nhiều khách hàng từ Trung Quốc và Nga.

Năm 2001, Mossack Fonseca đã tiến hành nhiều hoạt động kinh doanh Niue tới mức, họ trả cho chính quyền đảo này số tiền tương đương 1,6 triệu USD, trong khi, tổng ngân sách hàng năm của chính quyền Niue là 2 triệu USD.

Mối quan hệ hợp tác đã trở nên "trắc trở" sau khi Bộ Ngoại giao Mỹ cảnh báo Niue "đang dính dáng tới hành vi rửa tiền phạm pháp từ Nga và Nam Mỹ".

Niue bị đưa vào danh sách đen của Lực lượng đặc nhiệm tài chính quốc tế FATF. Hai ngân hàng Mỹ cũng cấm không cho chuyển USD tới hòn đảo này.

Năm 2003, Niue buộc phải từ chối gia hạn cho 4 công ty cổ phần mà Mossack Fonseca đề nghị.

Khi tìm nơi vắng vẻ, lúc bắt tay với "ông lớn"

Mossack Fonseca có chi nhánh trên hơn 25 quốc gia, với 37 văn phòng khác nhau trên khắp thế giới.

Không ngoa khi nói rằng, Mossack Fonseca đều nhanh chóng thích nghi hoặc xoay sở để có một "điểm đến" phù hợp hơn mỗi khi gặp phải trở ngại pháp lý, khiến họ gặp khó khăn trong việc phục vụ các "thượng đế" của mình.

Niue chỉ là vùng đất thứ 2 trong lịch sử hoạt động của Mossack Fonseca. Quần đảo Virgin thuộc Anh (BVI) mới là điểm đến nước ngoài đầu tiên mà hãng luật Panama tìm tới.

Bước đi này diễn ra chỉ vài năm sau khi BVI cho phép các công ty nước ngoài đăng ký thành lập tại đây mà không cần công bố công khai chủ doanh nghiệp hay ban giám đốc.

"Mossack Foneca là người đầu tiên ở Panama tới BVI", giám đốc điều hành của hãng luật này, Rosemarie Flax, từng tự hào tuyên bố.

Theo Irish Times, trong số các công ty có tên trong các tài liệu của Mossack Fonseca, có hơn 113.000 - chiếm khoảng 1 nửa - được thành lập ở quần đảo BVI.

Cũng giống như việc "khai mở" ở BVI, tại Niue, ông chủ của Mossack Foneca tiết lộ, sở dĩ họ chọn Niue là bởi họ muốn có một chỗ tại khu vực thuộc múi giờ châu Á - Thái Bình Dương mà không phải cạnh tranh với ai.

"Nếu chúng tôi có một bộ máy tư pháp nhỏ và ngay từ khi nó mới bắt đầu, thì chúng tôi có thể mang lại cho mọi người một môi trường ổn định, với mức giá ổn định".

Sau khi mất đi Niue, Mossack Fonseca đã gợi ý để các khách hàng của mình thành lập công ty ma ở một hòn đảo ngay gần đó - Samoa.

Ngoài ra, Mossack Fonseca còn bắt tay hợp tác với đảo Anguilla ở Caribe. Anguilla hiện là một trong 4 bộ máy tư pháp mà Mossack Fonseca kết nối được, phục vụ cho hoạt động thành lập công ty của mình.

Dễ dàng nhận thấy, "công thức" chung để lựa chọn trung gian của Mossack Fonseca là những vùng đất nhỏ, ít tiếng tăm, nhằm tránh gây chú ý.

Trái lại, để tăng tầm uy tín và độ bảo mật, Mossack Fonseca được cho là đã bắt tay với hơn 500 ngân hàng tầm cỡ thế giới cùng các chi nhánh và công ty con của họ, sẵn sàng tạo ra các tài khoản ma, dựng lên những cái "kẻ thế chân" để che giấu chủ tài khoản thật sự.

Ở Panama, Mossack Fonseca cũng tạo ra các quỹ tư nhân, không phải chịu thuế, và hoàn toàn đúng luật - không phải kê khai tên tuổi của cả người sáng lập lẫn người thụ hưởng.

Nếu khách hàng của mình gặp vấn đề, Mossack Fonseca có thể thay đổi và đẩy sớm ngày tháng hiệu lực các tài liệu, cho phép họ che giấu tài sản thông qua các quỹ tư nhân đó.

Nổi tiếng nhưng rất "kín tiếng"

The Economist, trong một bài báo năm 2012 về các hãng trung gian nước ngoài, đã dùng 2 từ "kín tiếng" để mô tả về Mossack Fonseca.

Năm 2012, Mossack Fonseca đã bắt tay với một công ty chuyên giải quyết vấn đề về tên tuổi của cá nhân hay tổ chức trên mạng internet, xóa bỏ 12 từ khóa bằng tiếng Anh và tiếng Tây Ban Nha: rửa tiến, gian lận thuế, trốn thuế, tiền bẩn, scandal...

Nhờ đó, Mossack Fonseca tiếp tục hoạt động với danh nghĩa một trong những hãng trung gian quyền lực nhất trong lĩnh vực quan hệ công chúng.

Tuy nhiên, Mossack Fonseca không che đậy được mình lâu thêm nữa. Liên tiếp trong các năm 2012 tới nay, hãng này đã dính vào các cáo buộc vi phạm luật chống rửa tiền, hối lộ hay gian lận thuế.