Cổng thông tin Thiên Sơn của chính quyền khu tự trị Tân Cương cho biết trong các vụ nổ ở huyện Luân Đài, có 6 dân thường, 2 công an và 2 dân phòng bị chết và 54 người bị thương. Trang này nêu 2 “kẻ nổi loạn” bị tiêu diệt” trong khi chủ mưu vụ tấn công là Maimaiti Tursun bị bắn chết.
Ban đầu, chính quyền Tân Cương thông báo những vụ nổ ngày 21/9 ở huyện Luân Đài làm ít nhất 2 người chết và nhiều người khác bị thương. Những vụ tấn công đó xảy ra một ngày sau khi 17 quan chức và sĩ quan cảnh sát bị kỷ luật do để xảy ra vụ tấn công khủng bố và sát hại một nhà lãnh đạo Hồi giáo nổi tiếng ở Tân Cương hồi tháng 7.
Theo Thiên Sơn, “những vụ tấn công nghiêm trọng và có tổ chức” gồm 4 vụ đánh bom vào tối 21/9 ở hai đồn công an, một chợ ngoài trời và cổng vào một trung tâm mua sắm.
Trong số 54 người bị thương có 32 người Duy Ngô Nhĩ (cộng đồng thiểu số) cùng 22 người Hán (đa số ở TQ).
Thiên Sơn nêu 40 “tên nổi loạn” đã tự đánh bom tự sát hoặc bị công an bắn chết.
Đây là những vụ mới nhất trong hàng loạt các cuộc tấn công chết người làm rung chuyển khu vực này.
Công an nói nghi can chính Tursun là chỉ huy nhóm nổi loạn “hành động cực đoan” từ năm 2003. Theo Tân Hoa Xã, Tursun “kêu gọi người khác tham gia nhóm khủng bố khi hắn làm việc tại nhiều công trường xây dựng”.
Cảnh sát Trung Quốc diễn tập chống khủng bố tại Tân Cương.
Tân Cương giàu tài nguyên là vùng đất của khoảng 10 triệu người Duy Ngô Nhĩ theo đạo Hồi dòng Sunni.
Trong hơn một năm rưỡi qua, những vụ bạo lực gia tăng giữa dân Duy Ngô Nhĩ với an ninh ở Tân Cương đã khiến hơn 300 người chết, buộc Bắc Kinh phải mở cuộc trấn áp.
Trong số các vụ tấn công gây chấn động là hồi tháng 5, một vụ tấn công vào ngôi chợ ở thủ phủ Urumqi của Tân Cương, làm hơn 30 người chết. Hoặc vụ tấn công bằng dao ở một trạm xe lửa tại Côn Minh (tây nam TQ) hồi tháng 3 khiến 29 người chết.
Chính quyền Bắc Kinh đổ lỗi cho nhóm dân tộc thiểu số người Duy Ngô Nhĩ muốn thành lập nhà nước Hồi giáo độc lập là thủ phạm của những cuộc tấn công. Tuy nhiên, các tổ chức nhân quyền nói việc đàn áp tôn giáo và văn hóa đối với người Duy Ngô Nhĩ, cùng việc đưa đông người Hán vào Tân Cương chiếm việc làm của người Duy Ngô Nhĩ đã làm bùng phát bạo lực.
Theo báo Wall Street Journal, các vụ tấn công hôm 21/9 diễn ra vài ngày trước khi giáo sư kinh tế học Ilham Tohti (người Duy Ngô Nhĩ) bị tòa án TQ tuyên án tù chung thân hôm 23/9 về tội “kích động ly khai, hận thù chủng tộc và kích động bạo lực”.
Giáo sư kinh tế học Ilham Tohti thuộc Đại học Dân tộc vừa bị kết án chung thân hôm 23/9 vì “kích động ly khai, hận thù chủng tộc và kích động bạo lực”.
Mỹ, EU và nhiều tổ chức nhân quyền đã kêu gọi TQ trả tự do cho vị giáo sư từng dạy đại học ở Bắc Kinh. Tohti thường chỉ trích chính sách đối với người thiểu số của Bắc Kinh, đồng thời nỗ lực kêu gọi đối thoại để kéo giảm căng thẳng giữa hai cộng đồng người Hán và Duy Ngô Nhĩ.
Tân Hoa Xã cũng đưa tin: Tòa án tối cao TQ hôm 21/9 đã phát hướng dẫn về truy tố tội danh khủng bố: “Làm và trưng biểu ngữ cùng các phương tiện tôn giáo cực đoan sẽ là tội hình sự”.
Tòa án này cũng nói việc sử dụng những câu rủa như “bọn phản đạo”, “bọn tà giáo” đều có thể bị buộc tội hình sự.
Tân Hoa Xã nói bản án đối với Tohti là một chiến thắng của cuộc “trấn áp khủng bố” ở Tân Cương.
Nhưng các học giả nói chiến dịch trấn áp mạnh tay chỉ càng khiến người Duy Ngô Nhĩ bức xúc và sẽ càng có thêm những vụ bạo lực khác.
