Ngay khi tàu khu trục Mỹ USS Lassen bước vào ranh giới 12 hải lý xung quanh Đá Xu Bi (chủ quyền Việt Nam, Trung Quốc chiếm đóng trái phép) trong buổi tuần tra tuần trước, Trung Quốc đã đáp trả bằng việc điều tàu khu trục Lan Châu ra bám đuôi.
"Này, các anh đang trên hải phận Trung Quốc. Các anh có ý đồ gì?" - tàu Lan Châu hỏi, theo lời kể của Hạm trưởng chỉ huy tàu Lassen, ông Robert Francis, người hiện đang tham gia đợt tuần tra Biển Đông trên tàu USS Theodore Roosevelt bên cạnh Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter.
Ông Francis kể lại, tàu Lassen đã trả lời rằng họ đang hoạt động theo đúng luật pháp quốc tế, và mục đích của họ là khẳng định quyền tự do đi lại trên biển, không công nhận những tuyên bố chủ quyền ngang ngược và phi pháp của Trung Quốc trên vùng biển mang tính chiến lược này.
Vậy tàu Lan Châu đã đáp trả như thế nào?
"Họ hỏi đi hỏi lại một câu như vậy" - Hạm trưởng Francis phát biểu.
Sĩ quan chỉ huy này cũng cho biết, tàu Mỹ và tàu Trung Quốc "gặp nhau" khá thường xuyên trên các vùng biển châu Á-Thái Bình Dương. Ông nhấn mạnh tàu Lassen đã có khoảng 50 lần "gặp" tàu và máy bay Trung Quốc kể từ tháng 5, khi đang tuần tra trên Biển Đông và biển Hoa Đông.
"Cứ khi nào tàu Mỹ tuần tra quanh đây, chúng tôi lại gặp tàu Trung Quốc" - ông Francis phát biểu.
Các chuyên gia cho rằng Bắc Kinh có vài chục tàu luôn sẵn sàng để được điều động ra Biển Đông bất cứ lúc nào, đồng thời cho biết tần suất những lần "gặp nhau" trên biển với tàu Mỹ sẽ còn tăng, với việc Washington tuyên bố đẩy mạnh tuần tra 12 hải lý.
Trở lại với đợt tuần tra mới đây của tàu Lassen, ông Francis cho biết tàu Lan Châu đã "bám đuôi" Lassen tổng cộng 10 ngày, trước và sau ngày Lassen thực hiện tuần tra 12 hải lý (27/10). Ông cũng tiết lộ tàu Lassen đã di chuyển vào bán kính 6-7 hải lý quanh Đá Xu Bi.
Tuy nhiên, ông Francis cũng cho biết, không phải lần nào tàu Mỹ và Trung Quốc "gặp nhau" cũng căng thẳng như hôm 27/10.
"Vài tuần trước chúng tôi đã nói chuyện với một trong các tàu Trung Quốc có nhiệm vụ 'bám đuôi', chúng tôi gọi điện sang cho họ và hỏi rằng 'Này, các anh định làm gì thứ bảy này? Chúng tôi có pizza và cánh gà rồi đấy. Các anh định ăn gì?'" - Hạm trưởng này kể lại.
"Mục đích của chúng tôi là để cho họ hiểu rằng chúng tôi cũng là thủy thủ như họ, chúng tôi cũng có gia đình con nhỏ đợi chúng tôi ở nhà như họ" - ông giải thích.
Rốt cục, tàu Lan Châu cũng ngừng "bám đuôi" tàu Lassen.
"Họ rất thân thiện từ đầu đến cuối... Khi rời chúng tôi, họ nói: 'Này, chúng tôi sẽ không đi theo các anh nữa. Chúc các anh một chuyến đi may mắn. Hẹn gặp lại" - ông kể lại.
Về phía ông Francis và 300 thủy thủ trên tàu Lassen, họ không hề tỏ ra căng thẳng trước bao con mắt truyền thông đổ dồn về một trong những đợt tuần tra trên biển được chờ đợi nhất của Hải quân Mỹ trong nhiều năm qua.
"Cũng chỉ là một ngày như mọi ngày trên Biển Đông. Mọi thứ đều diễn ra rất chuyên nghiệp" - ông cho biết.
