Sau khi Nga quyết định mở chiến dịch không kích ở Syria vào ngày 30-9-2015, Moscow và Washington đã ký kết một bản ghi nhớ hồi cuối tháng 10 cùng năm.
Theo đó, tất cả máy bay Nga và Mỹ phải giữ khoảng cách an toàn, đồng thời giao tiếp bằng tiếng Anh thông qua các kênh phát thanh được công nhận.
Tuy nhiên, Viện Nghiên cứu Chatham House hôm 19-4 đã công bố bản phân tích mới cho thấy Nga đã phá vỡ thỏa thuận trên bằng cách cho phép máy bay chiến đấu thực hiện “các cuộc tấn công giả cách” đối với máy bay Mỹ ở Syria.
Báo cáo của chuyên viên Keir Giles, thuộc Chương trình Nga và Âu - Á của Chatham House, tiết lộ không quân Nga thường có các hành động “khiêu khích và hiếu chiến nhằm vào máy bay phương Tây ở Syria” trong khi ném bom trợ giúp quân đội Tổng thống Bashar al-Assad trên mặt đất.
Cuối tháng 11-2015, Mỹ triển khai 12 chiếc F-15 tới căn cứ không quân Incirlik ở miền Nam Thổ Nhĩ Kỳ. Một nửa trong số này là F-15C Eagle, được thiết kế cho các nhiệm vụ chiến đấu không đối không.
Nga dường như đánh giá sự xuất hiện của phi đội F-15 của Mỹ là mối đe dọa tiềm năng đối với lực lượng không quân của mình.
Sau đó, những chiếc F-15 này trở thành mục tiêu trong các cuộc “tấn công mô phỏng” của phi công Nga khi chúng hoạt động ở Syria, theo ông Giles.
Có ít nhất 2 sự cố máy bay bị bắn hạ ở Syria, bao gồm vụ 1 máy bay ném bom Nga bị không quân Thổ Nhĩ Kỳ triệt hạ tháng 11 năm ngoái và vụ 1 máy bay trinh sát Thổ Nhĩ Kỳ bị phòng không Syria bắn rơi năm 2012.
Cách đây 1 tuần, Mỹ lên án hành động áp sát “nguy hiểm và liều lĩnh” của 2 máy bay ném bom S-24 Nga phía trên tàu khu trục tên lửa dẫn đường USS Donald Cook của hải quân Mỹ trên biển Baltic.
Trên khắp châu Âu, máy bay chiến đấu và máy bay ném bom của Nga cũng thường bị ngăn chặn khi thăm dò hệ thống phòng không các nước NATO.
Các chuyên gia Chatham House nhận định một sự cố tương tự liên quan đến không quân Nga và Mỹ hoặc bất kỳ máy bay chiến đấu của quốc gia thành viên NATO nào, trong đó có Anh, sẽ có nguy cơ gây ra một cuộc khủng hoảng quốc tế nghiêm trọng.
Tháng trước, Tổng thống Vladimir Putin thông báo Nga sẽ rút một phần lực lượng ở Syria về nước. Nhưng khoảng 20 máy bay chiến đấu của Nga vẫn ở lại để hỗ trợ chế độ Assad. Ngoài ra, Nga đã đưa khoảng 20 trực thăng đến Syria và hầu hết vẫn hiện diện tại đây.