Cậu bé mới chỉ 14 tuổi, nhưng đã vô cùng thạo nghề.
Hồi đầu năm nay, một người đàn ông bị Mohannad phát hiện lúc đang bán thuốc lá lậu trên phố - một hành động vi phạm quy định của IS.
Anh này đã bị phạt rồi bị tra tấn. Nạn nhân còn bị dọa rằng nếu không ngừng hành vi bán thuốc, anh có thể sẽ bị giết chết.
Cựu thành viên đảng Baath giúp củng cố hoạt động tình báo
Mohannad thực tế chỉ là một con ốc nhỏ trong mạng tình báo mà IS đã triển khai kể từ khi chiếm được nhiều vùng đất rộng lớn ở Iraq và Syria. Những kẻ cấp tin cho IS gồm cả trẻ em lẫn các chiến binh dày dạn lửa đạn.
Giám sát mạng tình báo này là các cựu sĩ quan tình báo và quân đội, từng giúp cựu Tổng thống Iraq Saddam Hussein và đảng Baath của ông cầm quyền trong nhiều năm.
Những con người này đã từng giúp IS trỗi dậy, nay lại đóng góp rất lớn vào sự sống sót của nhóm này.
Hãng tin Reuters đã tiến hành hàng loạt cuộc phỏng vấn với hàng chục người, gồm cả các cựu lãnh đạo đảng Baath, cựu sĩ quan tình báo, quân đội và quan chức ngoại giao dưới thời ông Hussein, để có một bức tranh toàn cảnh, rõ ràng về sự hợp tác này.
Theo đó, những người đảng Baath bắt đầu hợp tác với lực lượng Al Qaeda ở Iraq, tổ chức về sau thành IS, ngay khi ông Saddam bị lật đổ hồi năm 2003.
Việc này diễn ra bởi lực lượng chiếm đóng Mỹ đã giải tán đảng Baath và cấm hàng loạt quan chức trong đảng tham gia lực lượng an ninh mới.
Mối quan hệ có thời gian sóng gió, khi thành viên người đảng Baath và những kẻ cực đoan tranh cãi xem ai sẽ nắm quyền lãnh đạo. Tới năm 2014, họ trở lại là đồng minh.
Khi các chiến binh của IS bắt đầu quét qua Iraq, họ được sự ủng hộ từ Quân đội Naqshbandi, một tập hợp gồm các chiến binh từng thuộc đảng Baath.
Chính Naqshbandi đã vận động người Mosul nổi dậy chống chính quyền Baghdad. Đây cũng là những kẻ lên kế hoạch và chỉ huy nhiều cuộc tấn công quân sự thắng lợi của năm ngoái.
Thế rồi theo lời Abdul al-Samad al-Ghrairy, một cựu thành viên đảng Baath, IS đã cướp lấy thành quả đấu tranh của những người như ông.
IS không chỉ đoạt lấy Mosul từ các cựu thành viên đảng Baath mà còn chiếm cả thành phố Tikrit trong tháng 6/2014.
Tiếp đó, chúng ra tối hậu thư cho các thành viên đảng Baath, rằng họ phải gia nhập hoặc đứng ngoài cuộc.
Cuối cùng, một số người của đảng Baath bỏ đi, số khác đã ở lại và giúp tăng đáng kể sức mạnh cho IS, về cả hỏa lực lẫn chiến thuật.
Trong số các nhân vật nổi tiếng nhất của đảng Baath gia nhập IS có Walid Jasim, người là đại úy tình báo dưới thời Saddam.
Ngoài ra còn phải kể tới Fadhil al-Hiyala, người là một viên phó của thủ lĩnh IS Abu Bakr al-Baghdadi, cho tới khi bị một trận không kích tiêu diệt vào đầu năm nay.
Ở nhà cũng không an toàn
Sau khi IS giành được nhiều vùng lãnh thổ ở Iraq và Afghanistan, các cựu thành viên đảng Baath lại giúp lực lượng này điều hành công tác an ninh và tình báo.
Hoạt động an ninh nhiều lớp cùng công tác tình báo của IS hiện nằm dưới sự giám sát của một cơ quan có tên Amniya (An ninh).
Cơ quan này có 6 chi nhánh, chịu trách nhiệm duy trì các khía cạnh an ninh khác nhau. Lãnh đạo Amniya ở Iraq và Syria là một cựu quan chức tình báo tới từ Fallujah có tên Ayad Hamid al-Jumaili. Nhân vật này giờ chỉ đứng sau có Baghdadi.
Một lực lượng chịu trách nhiệm duy trì trật tự dưới phố của IS được gọi là Hisba. Các thành viên Hisba trừng phạt bất kỳ ai phạm luật của IS, từ những kẻ bán thuốc lá cho tới phụ nữ không che kín mặt.
Lực lượng này cũng điều hành một mạng lưới những kẻ cấp tin, điều những đứa trẻ như Mohannad tới các khu chợ, thánh đường và phụ nữ tới các lễ tang, các buổi tụ họp của gia đình.
"Trẻ em thường được tặng quà hoặc thưởng một khoản tiền nhỏ nếu làm được việc" - một cựu sĩ quan tình báo của đảng Baath cho biết - "Phụ nữ được tuyển dụng chủ yếu từ các gia đình của IS nên họ thu thập thông tin mà không được thưởng gì".
Hoạt động kiểm soát đã trở nên vô cùng chặt ở Mosul, tới mức người ta thì thào với nhau rằng "các bức tường cũng có tai nghe".
Và hình phạt dành cho những kẻ vi phạm luôn vô cùng hà khắc.
Các cuộc phỏng vấn của Reuters với 35 người đàn ông mới thoát khỏi một số ngôi làng mà IS kiểm soát ở Mosul đã mang tới chi tiết hiếm hoi về cuộc sống bên trong vùng lãnh thổ của IS.
Một người kể rằng anh trai của mình đã bị hành quyết vào đầu tháng 10, chỉ vì chửi rủa IS lúc cãi nhau với con trai.
Thi thể của những người phạm tội nặng nhất, gồm chửi rủa Thượng đế và IS, sẽ bị ném vào hẻm núi Al-Khafsa, nằm ở Nam Mosul. Những người phạm tội nhẹ hơn sẽ được trả thi thể về cho gia đình.
Các cá nhân tìm cách trốn khỏi vùng đất của IS cũng có thể bị giết. Một người đào tẩu khỏi Mosul kể lại số phận của vài người tìm cách bỏ đi trong thời gian gần đây.
Thành viên của IS đã tóm được họ và các đao phủ hành quyết bằng cách thả một bức tường bê tông lên người họ. Vụ giết chóc được ghi hình lại và phát trên các màn hình lớn mà IS dựng ở nơi công cộng.
Hiện IS đã gài người ở gần như mọi ngôi làng. Mạng lưới do thám của IS rộng và mạnh tới mức ngay cả khi ở nhà, người ta cũng không thể mất cảnh giác.
Saad Khalaf Ali, 31 tuổi, cho biết anh bị bắt vì tội có phát ngôn chống IS.
Anh bác bỏ cáo buộc, nhưng IS đã cho anh xem đoạn video có cảnh mình bày tỏ mong muốn quân chính phủ chiến thắng IS, do một đứa trẻ hàng xóm ghi được khi tới nhà anh chơi.
Ali van xin tha thứ và được trả tự do. Nhưng vài tháng sau, anh lại bị bắt với tội danh thông báo cho các lực lượng người Kurd về vị trí của IS.
Lần này các cháu ruột trong nhà là người chỉ điểm Ali. Anh có thể đã bị hành quyết, nhưng thoát chết nhờ một cuộc đột kích của đặc nhiệm Mỹ và đặc nhiệm người Kurd.
