Cuộc bầu cử ngày 4/11 của Mỹ diễn ra trong bối cảnh quốc gia này đang phải đối mặt với hàng loạt vấn đề quốc tế như ngăn chặn lực lượng cực đoan Nhà nước Hồi giáo IS, giải quyết những bất đồng với Iran, tình hình căng thẳng giữa Israel - Palestine, mối quan hệ với Nga và cả những bất đồng liên quan tới các chính sách ngoại giao do Tổng thống Barack Obama đang điều hành.
Theo tạp chí Foreign Policy, thông thường, các cuộc bầu cử quốc hội giữa kỳ tại Mỹ thường chỉ tập trung vào những vấn đề trong nước,thì trong lần bỏ phiếu này, các vấn đề thời sự quốc tế lại nhận được sự quan tâm đặc biệt của đại đa số cử tri.
Năm nay được xem là năm mà người dân Mỹ phải lo lắng về hàng loạt những thách thức mang tính quốc tế. Do đó, theo cuộc điều tra của Trung tâm Nghiên cứu Pew, 43% người dân Mỹ tin rằng đảng Cộng hòa sẽ điều hành các chính sách ngoại giao tốt hơn đảng Dân chủ.
Kết quả từ cuộc khảo sát của Pew cũng cho thấy nếu đảng Cộng hòa chiếm đa số ghế trong Thượng viện và giành quyền kiểm soát Hạ viện, đảng Cộng hòa sẽ theo đuổi những chính sách ngoại giao mang tính hiếu chiến hơn những gì mà Nhà Trắng đang thi hành.
Còn theo cuộc điều tra mới đây của CBS News, vấn đề kinh tế là mối quan tâm số 1 của các cử tri tham gia cuộc bỏ phiếu ngày 4/11. Tuy nhiên, cuộc điều tra của Trung tâm Nghiên cứu Pew hồi tháng Chín cho rằng 75% người dân Mỹ khẳng định chủ nghĩa khủng bố trở thành vấn đề trọng tâm trong cuộc bầu cử quốc hội giữa nhiệm kỳ. Do đó, 64% số người được hỏi nhận định các chính sách ngoại giao đóng vai trò chủ chốt trong cuộc bỏ phiếu lần này.
Trong đó, mối quan tâm lớn nhất hiện nay của dư luận Mỹ là cách giải quyết các vấn đề quốc tế của Tổng thống Obama. Khảo sát của CBS News cho biết chỉ 34% người dân Mỹ đồng thuận với cách xử lý ngoại giao của ông Obama. Ngoài ra, 38% đồng tình với cách xử lý của Tổng thống trước những mối thách thức từ IS. Trong khi đó, 37% ủng hộ chính sách của Tổng thống liên quan tới Israel và 35% chấp thuận cách xử lý tình hình của ông Obama đối với mối quan hệ Nga – Ukraine, theo cuộc điều tra của Pew.
Nhưng quan trọng hơn, khảo sát của Pew chỉ ra rằng 54% người dân Mỹ nhận định Tổng thống Obama chưa hành động đủ mạnh tay trước các vấn đề chính sách ngoại giao và an ninh nội địa.
Ngoài ra, độ chênh lệch ý kiến về chính sách ngoại giao thiếu cứng rắn của Tổng thống Obama giữa cử tri thuộc 2 đảng Cộng hòa và Dân chủ cũng chêch nhau khá nhiều. Theo đó, 77% cử tri đảng Cộng hòa cho rằng ông Obama điều hành chưa đủ cứng rắn. Tỷ lệ này ở đảng Dân chủ chỉ là 34%.
Vì thế, không gì là ngạc nhiên khi cuộc khảo sát gần đây của Pew cho thấy 61% cử tri dự định đi bỏ phiếu cho ứng cử viên đảng Cộng hòa vào trong Quốc hội và chỉ có 38% có ý định bỏ phiếu cho đảng Dân chủ để ủng hộ Tổng thống Obama.
Nếu theo xu hướng khảo sát thì quyền kiểm soát cả Quốc hội Mỹ sẽ thuộc về đảng Cộng hòa, lực lượng đã thể hiện khá rõ những gì họ mong muốn đối với các chính sách ngoại giao.
Thực tế, 78% chính trị gia đảng Cộng hòa nhận định IS là mối đe dọa lớn tới an ninh nước Mỹ. Trong khi, con số này ở đảng Dân chủ là 65%. Ngoài ra, tỷ lệ ủng hộ các hành động quân sự chống lại IS của Mỹ đối với các thành viên đảng Cộng hòa là 68% còn đảng Dân chủ là 54%.
Nhận xét về tương lai của chiến dịch quân sự tại Iraq và Syria của Mỹ, 63% thành viên đảng Cộng hòa lo ngại về việc Mỹ chưa hành động đủ dứt khoát để ngăn chặn IS. Trong khi, 57% thành viên đảng Dân chủ cho rằng Mỹ đã đi quá xa trong chiến dịch lần này. Ngoài ra, 57% thành viên đảng Cộng hòa mong muốn Mỹ cử bộ binh tới Trung Đông để tiêu diệt IS. Còn 66% thành viên đảng Dân chủ phản đối kế hoạch này.
Điều chắc chắn là Quốc hội mới của Mỹ cũng sẽ tìm cách đối phó với Iran. Vào tháng 1/2015, các nước sẽ nhóm họp để bàn cách hạn chế tham vọng sản xuất vũ khí hạt nhân của Tehran, kéo dài thêm các cuộc đàm phán với Iran hoặc chấm dứt các cuộc bàn thảo này.
Hiện nay, đảng Cộng hòa đang tỏ ra lo lắng về năng lực hạt nhân của Tehran nhiều hơn cả đảng Dân chủ. Điển hình, 74% cử tri của đảng Cộng hòa nhưng chỉ 56% cử tri đảng Dân chủ nhận định chương trình hạt nhân của Iran là mối đe dọa lớn tới nước Mỹ.
Quay trở lại cuộc khảo sát của Pew năm 2013, 80% cử tri đảng Cộng hòa khẳng định cần ngăn chặn Iran phát triển các loại vũ khí hạt nhân kể cả tấn công quân sự. Trong khi, tỷ lệ này là 62% ở đảng Dân chủ.
Tại Trung Đông, cuộc chiến kéo dài giữa Israel và Palestine đang đi vào bế tắc mà Mỹ lại là bên ủng hộ Israel. Có tới 74% cử tri đảng Cộng hòa cho rằng Tổng thống Obama đã quá ưu ái với Palestine. Còn 71% cử tri đảng Dân chủ nhận định ông Obama đang đứng ở giữa cuộc chiến Israel – Palestine.
Liên quan tới những căng thẳng tại châu Âu, hơn một nửa dân số Mỹ (53%) cho rằng căng thẳng ngày càng lớn giữa Nga và các nước láng giềng đang trở thành mối đe dọa tới Washington.
Hồi tháng Tư năm nay, thời kỳ đỉnh điểm của cuộc khủng hoảng tại bán đảo Crimea thuộc Ukraine, đa phần chính trị gia đảng Cộng hòa đã lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ cách xử lý tình hình của Tổng thống Obama. Theo đó, 55% thành viên đảng Cộng hòa nhấn mạnh chính sách xử lý tình hình tại Ukraine của Tổng thống vẫn chưa đủ mạnh tay. Tỷ lệ này với đảng Dân chủ chỉ là 23%.
Dù không mong muốn, nhưng thực tế, Tổng thống Obama đang đối mặt với nguy cơ đảng Cộng hòa giành thế điều hành Quốc hội Mỹ. Các cử tri đảng Cộng hòa sẽ ủng hộ cho những phương án mạnh mẽ hơn trong cách xử lý các vấn đề quốc tế, dẫn tới tình huống Quốc hội đối đầu với Nhà Trắng trên mọi lĩnh vực từ cuộc chiến chống lại IS cho tới hỗ trợ NATO tại Đông Âu.
