"Sai lầm" năm 2003
Hồi đầu tháng 2, quân đội Syria và đồng minh đã giáng một đòn chiến lược vào Ankara khi cắt đứt tuyến đường nối giữa Aleppo và vùng biên giới Bab al-Salameh với tỉnh Kilis của Thổ Nhĩ Kỳ.
Giữ được tuyến đường nối với Aleppo luôn thông suốt là điều quan trọng mang tính sống còn với Thổ Nhĩ Kỳ.
Có 2 lý do chính.
Thứ nhất, chiến binh, vũ khí, đạn dược và nhiều thứ khác cần thiết để duy trì sự hiện diện quân sự của phiến quân tại Aleppo, nhằm bảo vệ tham vọng chính trị của họ trong cuộc xung đột ở Syria, đều đi qua con đường đó.
Giờ đây, khi tuyến đường bị chia cắt, thì quân chính phủ có thể sẽ bao vây được toàn bộ Aleppo, đồng nghĩa với việc lực lượng đối lập nhiều khả năng sẽ thất bại.
Thứ hai, vị trí mà phe đối lập đang nắm được trên chiến trường và trong bất cứ tiến triển chính trị nào - có được nhờ sự hiện diện tại Aleppo - sẽ giúp Ankara một chỗ đứng nhất định tại Syria. Mất Aleppo nghĩa là Ankara đã gần như bị gạt ra ngoài lề tiến trình Syria.
Tổng thống Recep Tayyip Erdogan và Thủ tướng Ahmet Davutoglu của nước này đã từng dùng mọi cách để bảo vệ tuyến đường này, chỉ trừ việc điều quân trực tiếp vào Syria.
Song, giờ đây mọi việc đã thay đổi. Câu hỏi đặt ra vào lúc này là: Erdogan sẽ làm gì để bảo vệ chỗ đứng của mình ở Syria sau khi mất đi vị trí chiến lược tại Aleppo?.
Một ngày sau khi tuyến đường dẫn tới Aleppo bị cắt đứt, Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Nga Igor Konashenkov tuyên bố Thổ Nhĩ Kỳ đang “tích cực chuẩn bị cho một cuộc xâm lược” Syria.
“Chúng tôi phát hiện nhiều ngày càng nhiều dấu hiệu cho thấy lực lượng vũ trang Thổ Nhĩ Kỳ đang bí mật chuẩn bị cho các hành động quân sự trực tiếp tại Syria”.
Erdogan không bác bỏ nhưng cũng không xác nhận thông tin về việc chuẩn bị cho một cuộc xâm lược như thế.
Thay vào đó, Erdogan đã kêu gọi các đồng minh phương Tây cùng nhau triển khai bộ binh tới Syria, đồng thời nhấn mạnh không nên lặp lại “sai lầm” năm 2003.
"Sai lầm" này, theo ông Erdogan, là việc quốc hội Thổ Nhĩ kỳ đã bác đề xuất của chính phủ cho phép triển khai quân đội tại miền bắc Iraq và cho phép quân đội Mỹ sử dụng lãnh thổ nước này để đưa quân vào Iraq.
“Chúng tôi không muốn lại mắc sai lầm Iraq tại Syria. Tình hình tại Iraq ngày nay có thể đã khác nếu…Thổ Nhĩ Kỳ hiện diện tại Iraq”.
Về chiến dịch can thiệp của Nga ở Syria và những thắng lợi mà chính quyền Assad đạt được, Erdogan nói: "Mọi chuyện ở Syria sẽ chỉ diễn ra như hiện nay trong một khoảng thời gian chứ không thể tiếp diễn sau một bước ngoặt nhất định".
"Ý nghĩa thật sự trong những phát biểu của Erdogan là Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không có chỗ trên bàn đàm phán về Syria nếu không điều quân vào Syria, dấn sâu vào cuộc chiến không thể dự đoán trước thời gian và hậu quả", ông Gursel đánh giá.
Erdogan hừng hực khí thế, quân đội lưỡng lự
Mỹ chắc chắn sẽ phản đối bất kỳ hành động đơn phương nào của Thổ Nhĩ Kỳ biến thành một chiến dịch nhằm vào dân quân người Kurd YPG, bởi quân đội Thổ Nhĩ Kỳ không thể thay thế PYD, đồng minh đã trợ giúp Mỹ đắc lực trong cuộc chiến chống IS.
"Chắc chắn một cuộc xâm lược của Thổ Nhĩ Kỳ sẽ dẫn tới mâu thuẫn giữa Ankara và các đồng minh phương Tây, những người phản đối hành động này", nhà bình luận Gursel khẳng định.
Hơn nữa, dù trực tiếp hay gián tiếp hành động thì quân đội Thổ Nhĩ Kỳ cũng sẽ đối mặt không chỉ với lực lượng người Kurd mà còn chế độ Damascus, Nga, Iran và thậm chí cả IS.
Cuối cùng, Ankara có thể phải chiến đấu chống lại nhiều hơn một kẻ thù cùng lúc.
Tư cách thành viên NATO của Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không thể có tác dụng gì trong cuộc chiến này bởi Syria không nằm trong vùng bảo vệ của NATO. Điều 4 và 5 về phòng vệ tập thể không thể được áp dụng cho bất cứ binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ nào tấn công Syria.
Do đó, theo ông Gursel, tất cả phụ thuộc vào việc Lực lượng vũ trang Thổ Nhĩ Kỳ (TSK) có đủ khả năng cưỡng lại ý định của Erdogan nhằm kéo Thổ Nhĩ Kỳ vào cuộc chiến hay không.
Báo Thổ Nhĩ Kỳ Hurriyet đã từng dẫn lời một quan chức cấp cao - khả năng cao là một quan chức quân đội, nói về sự lưỡng lự của lực lượng này về một cuộc can thiệp.
“Bộ Tổng Tham mưu có hai quyết định quan trọng về việc triển khai quân sự liên quan tới cộng đồng quốc tế tại Syria.
Thứ nhất, Mỹ biết là sẽ không thể thông qua một nghị quyết của LHQ vì thái độ của Nga, và vì vậy, nước này không có bất cứ sự chuẩn bị nào cho tác động của nó.
Thứ hai, TSK sẽ không đặt chân vào Syria mà không có một nghị quyết của Hội đồng Bảo an LHQ”, Hurriyet cho hay.
Trong nhiều năm qua, Erdogan đã chứng tỏ mình là một nhà lãnh đạo đôi khi cũng lùi bước, nhưng có xu hướng không bao giờ thỏa hiệp, luôn muốn một cuộc chơi "được ăn cả, ngã về không". Ông ta luôn dùng tới quyền lực mỗi khi trở nên yếu thế.
Lần này, khi dồn vào chân tường ở Syria, Erdogan một lần nữa muốn sử dụng quyền lực để thoát ra.
Cuối cùng, lực lượng duy nhất mà ông ta có thể sử dụng lúc này là TSK.
"Sự kháng cự của TSK đối với Erdogan là chỗ dựa duy nhất mà Thổ Nhĩ Kỳ hiện có để tránh được một cuộc phiêu lưu kéo nước này rơi vào thảm họa", cây viết người Thổ Nhĩ Kỳ dự đoán.
