Kể từ sau ngày bầu cử ở vùng Donbass 2.11, trận đạn pháo đêm 8, rạng sáng 9.11 đánh dấu sự trở lại của bạo lực dữ dội nhất, dẫn đến những tín hiệu u ám cho những ngày sắp tới. Khi cả thành phố đang chìm trong giấc ngủ, phía đông Donetsk bỗng dội lên những âm thanh lớn.
Từ 4 ngày trước, đã xuất hiện những cuộc pháo kích, nhưng sự dữ dội của trận pháo kích đêm 8.11 khiến ai nấy đều lo sợ, cảm giác như cuộc chiến tranh đã thực sự quay trở lại. Đa phần các cuộc đấu pháo đều xảy ra vào ban đêm nên chúng tôi không dám bật sáng đèn, ngồi trong bóng đêm hướng về phía đông thành phố, nhìn thấy những tia sáng như xé toạc màn đêm, tiếp theo đó là những cột khói đen khổng lồ xuất hiện trên bầu trời phía đông.
Đã quá quen với cảnh tượng này ở Donetsk nhiều tháng nay, thậm chí chúng tôi đùa nhau là chỉ nghe cũng có thể phân biệt được đạn của phe nào. Nhưng, quả thật, những tiếng rú, tiếng nổ chát chúa của đêm 8.11 khiến tôi có cảm giác rợn người.
Trước đây, cả thành phố Donetsk có khoảng hơn 300 người Việt sinh sống, từ khi xung đột xảy ra, nhiều gia đình người Việt đã di tản đến các thành phố khác. Mỗi khi có lệnh ngừng bắn, những người Việt này lại tranh thủ trở về thành phố, bởi ở đây họ có nhà cửa và công việc dang dở. Tuy nhiên, không mấy người bám trụ được lâu bởi trên thực tế, Donetsk chưa có một ngày nào bình yên kể cả khi có lệnh ngừng bắn. Tính đến thời điểm này, chỉ còn khoảng 20 gia đình người Việt bám trụ lại Donetsk.
Mỗi sáng thức giấc, việc đầu tiên phải làm là chúng tôi gọi điện cho nhau, hỏi thăm tình hình như một cách mà chúng tôi vẫn nói vui rằng đó là “điểm danh”. Bởi ở Donetsk, không chỉ có hiểm nguy từ đạn pháo, nạn trộm cướp, an ninh đi lại cũng luôn rình rập người dân, đặc biệt là những người ngoại quốc buôn bán ở chợ.
Vào những ngày bình lặng, chúng tôi thường tranh thủ chạy chợ để mưu sinh. Khu chợ Ga xưa kia sầm uất, nơi làm ăn buôn bán kiếm lời của người Việt nay thưa vắng người mua bán. Nhưng cố vớt vát, chúng tôi vẫn bán hàng, để mong đủ tiền trang trải chi phí sinh hoạt hàng ngày.
Sống trong vùng chiến, chúng tôi cũng đã học được cách để sinh tồn và để bảo đảm an toàn cho mình. Việc đầu tiên, chúng tôi luôn tuân thủ nguyên tắc của chính mình là không đi ra ngoài vào buổi tối, trừ phi có việc khẩn cấp. Trong trường hợp phải đi ra ngoài, trước khi đi phải nói lại với những người thân, bạn bè biết điểm mình cần đến để đề phòng có chuyện không may.
Ngoài ra, chúng tôi luôn chuẩn bị phương án phòng thủ từ tích trữ lương thực đến… sẵn sàng tháo chạy. Những người Việt đang bám trụ ở Donetsk như tôi hiểu rằng, thành phố này đã gắn bó với mình hàng chục năm trời, đây là quê hương thứ hai, là nơi đã mang lại gia đình, cơ nghiệp nên không dễ dàng từ bỏ. Chúng tôi vẫn bám trụ, mưu sinh mỗi ngày và hiểu hơn hết sự đùm bọc, đoàn kết với nhau trong những thời khắc hoạn nạn này.
Đấu pháo gần trung tâm thành phố
Theo AFP, sáng sớm 9.11, trận đấu pháo ác liệt đã nổ ra tại thành trì Donetsk của lực lượng ly khai ở miền Đông Ukraine.
Vụ đấu pháo gần trung tâm thành phố bắt đầu lúc 2 giờ sáng giờ địa phương và kéo dài dữ dội khoảng 2 giờ sau đó. Đây là cuộc đấu pháo đầu tiên với quy mô lớn như vậy kể từ khi thỏa thuận ngừng bắn được ký kết hồi tháng 9. Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE) đã bày tỏ quan ngại sau khi các quan sát viên của họ chứng kiến các đoàn xe tăng, lựu pháo và xe chở quân di chuyển sang miền Đông Ukraine. Theo BBC, hơn 40 xe tải và tàu chở dầu đã được nhìn thấy xuất hiện trên một tuyến đường phía Đông Makiivka, trong đó có khoảng 19 xe lớn kéo theo các hệ thống pháo và pháo binh cùng với binh lính mặc đồng phục màu xanh đậm mà không có phù hiệu.
Trong diễn biến liên quan, tại cuộc gặp Ngoại trưởng Mỹ John Kerry ngày 8.11, Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov tuyên bố rằng ở vùng đông-nam Ukraina không có quân nhân Nga. Bộ trưởng Lavrov khẳng định rằng, Nga không tham gia vào việc trực tiếp thực thi các điều khoản của Thỏa thuận ngừng bắn. “Kiev và dân quân phải tự mình hoàn tất quá trình giải giáp vũ khí”- ông Lavrov nhấn mạnh.
