Theo các nguồn tin của Novaya Gazeta, tài liệu mà họ công bố được viết và trình lên văn phòng Tổng thống Putin trong khoảng thời gian từ ngày 4 - 12/2/2014 - tức là thời điểm ông Viktor Yanukovych vẫn còn nắm giữ cương vị Tổng thống.
Một trong những tác giả của bản kế hoạch này là doanh nhân người Nga Konstantin Malofeev.
Novaya Gazeta cho rằng, mặc dù trên thực tế có một số điểm không hoàn toàn giống như trên giấy tờ, song về cơ bản, nó khá tương đồng với quá trình diễn tiến của cuộc khủng hoảng ở Ukraine.
"Nga chỉ còn ít thời gian để có phản ứng thích hợp"
Theo tờ báo này, tài liệu bị cáo buộc là của Nga bắt đầu bằng việc đánh giá tình hình ở Ukraine "thê thảm" tới mức châu Âu và Mỹ đã nghĩ tới việc quốc gia này rồi sẽ bị chia tách.
Tổng thống Yanukovych yếu kém, không còn thực quyền, chính phủ trung ương gần như tê liệt hoàn toàn, giới đầu cơ chính trị - chứ không phải là tầng lớp quan chức quyền thế, mới là người nắm quyền kiểm soát chính sách công.
Tài liệu cũng cảnh báo Nga có thể "đánh mất không chỉ thị trường năng lượng Ukraine, mà nguy hiểm hơn nhiều là đánh mất quyền kiểm soát gián tiếp hệ thống vận chuyển khí đốt của Ukraine."
Tài liệu này nói điều này sẽ gây nguy hại cho địa vị của tập đoàn sản xuất khí đốt khổng lồ Gazprom của Nga ở miền trung và miền nam châu Âu, gây ra "thiệt hại rất lớn" đối với nền kinh tế Nga.
Trong khi đó, các cuộc biểu tình lẻ tẻ (còn gọi là Maidan) chủ yếu là do những người hâm mộ bóng đá và đại diện các nhóm tội phạm phát động, dưới sự chi phối của các đơn vị đặc biệt Anh và Ba Lan.
Như vậy, tất cả các sự hỗ trợ về mặt thông tin, tài chính, ngoại giao hay chính trị của Nga đối với Ukraine đều chẳng còn nghĩa lý gì, chứ chưa nói tới việc nó sẽ gây thiệt hại về tài chính cho Moscow.
Trong bối cảnh Nga chỉ còn ít thời gian để có những phản ứng thích hợp, tài liệu bị Novaya Gazeta cáo buộc là của Kremlin bao gồm kế hoạch kích động biểu tình chống Kiev, đòi trưng cầu dân ý, sáp nhập Crimea và một số khu vực ở đông Ukraine vào Nga.
Tất nhiên, sáp nhập Crimea nghĩa là đeo thêm một gánh nặng cho ngân sách Nga.
Song, tài liệu này chỉ ra rằng, về chính trị, "nó sẽ mang lại nguồn lợi vô giá", cho phép Nga hoàn tất công cuộc tái vũ trang nhanh chóng và thành công hơn, thay đổi đáng kể bối cảnh địa chính trị ở Trung và Đông Âu, giúp Nga lấy lại vị thế của mình ở đó.
Thêm vào đó, Nga vẫn sẽ có được quyền kiểm soát hệ thống ống dẫn khí Nga sang Ukraine.
Người dân Sevastopol ăn mừng việc Crimea tách khỏi Ukraine để sáp nhập vào Nga
Các bước cơ bản
Theo tài liệu này, Nga cần phải lợi dụng tâm lý sợ bị thanh trừng, sẵn sàng đánh đổi độc lập lấy an toàn bản thân của giới tinh hoa địa phương - những người trước kia mang quan điểm thà ở lại với "Kiev ốm yếu" còn hơn là theo "Moscow lớn mạnh".
Thêm vào đó, đánh vào sự chia rẽ ở các khu vực về ý tưởng sáp nhập vào Nga cũng sẽ là nước đi đúng đắn với Moscow.
Novaya Gazeta mô tả các bước cơ bản của tài liệu trên trong bài viết của mình:
"Ban đầu, người biểu tình phải tỏ rõ thái độ không muốn làm 'con tin của Maidan', phản đối việc tước đi của các khu vực khác quyền được lựa chọn về chính trị và có nền văn hoá riêng; không chấp nhận 'hệ tư tưởng nội chiến và chia rẽ đất nước'".
"Những người biểu tình mang cờ Nga không nên khăng khăng đòi thay đổi quy định của hiến pháp.
Họ nên được giao nhiệm vụ cương quyết lên án hành động của "ly khai tây Ukraine, những người tuân theo kẻ chủ mưu ở nước ngoài, phá vỡ sự toàn vẹn lãnh thổ quốc gia".
Họ cũng cần yêu cầu khẩn trương phát triển "sự liên kết giữa các khu vực của Nga ở đông Ukraine với Liên bang Nga".
Ngoài ra, cần phối hợp thực hiện "chiến dịch PR" trên truyền thông Ukraine và Nga nhằm thúc đẩy quá trình này.
Tài liệu trên được công bố trong thời điểm thoả thuận ngừng bắn ở đông Ukraine dường như bắt đầu được tuân thủ.
Ly khai đã bắt đầu rút vũ khí hạng nặng và tuyên bố cho phóng viên tới theo dõi hoạt động này. Trong khi đó, quân đội Kiev cũng xác nhận các hành động vi phạm thoả thuận đã giảm đáng kể sau 2 đêm liên tiếp.
Ảnh chụp màn hình báo Novaya Gazeta
Kremlin phản ứng
Trong cuộc trả lời phỏng vấn hôm thứ Bảy tuần trước với đài phát thanh Nga Ekho Moskvy, đại diện Novavay Gazeta, Dmitri Muratov khẳng định tài liệu này là xác thực, nhưng không cho biết làm thế nào họ có được nó.
Tuy nhiên, theo truyền thông phương Tây, tài liệu của báo Nga chưa được kiểm chứng một cách độc lập.
Đại diện báo chí của ông Malofeev, người bị cáo buộc là tác giả tài liệu chấn động đã lên tiếng phủ nhận mọi liên quan tới tài liệu trên và cho hay, ông này sẽ kiện Gazeta ra toà.
Báo Mỹ New York Times dẫn tuyên bố của phát ngôn viên điện Kremlin, ông Dmitry Peskov, khẳng định, đây có thể là trò lừa bịp.
"Tôi không biết tài liệu này có tồn tại hay không, tôi không biết ai có thể là tác giả, nhưng có một điều chắc chắn rằng, nó chẳng liên quan gì tới Kremlin".
Trong khi đó, VOA dẫn lời một quan chức NATO cho hay, liên minh này "không có bất cứ bình luận nào" về thông tin mới được Novaya Gazeta đăng tải.
