Thực tế bị lu mờ vì những lời ca tụng?
Sau quyết định rút các lực lượng chính khỏi Syria, hiện nay Putin đang là trung tâm của nhiều lời ca tụng - thậm chí từ truyền thông phương Tây, vốn được Nga cho là có quan điểm thù địch.
Một lần nữa, Tổng thống Nga lại được khắc hoạ như một thiên tài chiến lược, lão luyện trong việc đặt Mỹ và châu Âu vào thế khó.
Tuy nhiên, theo nhà báo Anh David Blair, những lời tự ca tụng đó đã "tiện thể" lờ đi một số thực tế không mấy dễ chịu. Bên cạnh quyết định có tính toán và ấn tượng khi can thiệp vào Syria, Putin đã buộc phải triển khai lực lượng của mình tới bảo vệ một đồng minh yếu ớt.
“Chiến dịch của Putin chưa đạt được bất cứ mục tiêu nào đã đề ra. Tệ hơn nữa, Nga giờ đây đã đầu tư rất nhiều vào việc cứu Bashar al-Assad tới mức Putin có nguy cơ bị thao túng bởi chính nhân vật này ở Damascus”.
Không ai có thể phủ nhận rằng, nếu không có sự xuất hiện đột ngột của Nga và các cuộc không kích, thì Assad có thể đã bị lật đổ.
Mùa hè năm ngoái, một liên minh nổi dậy mới đã tiến hành tấn công chớp nhoáng, chiếm gần hết tỉnh Idlib và trực tiếp đe doạ tới vùng đất trung tâm của Assad quanh Latakia trên bờ biển Địa Trung Hải.
Tháng 7 và tháng 8, Assad buộc phải rút lực lượng vốn đã cạn kết của mình khỏi một khu vùng rộng lớn ở Trung Syria.
Trong một bài phát biểu rất thẳng thắn mà khi nhìn lại – có thể được cho là lời khẩn cầu sự giúp đỡ từ Nga, Assad thừa nhận quân đội của ông ta đã "mệt mỏi":
"Chúng tôi có nghĩa vụ, trong những hoàn cảnh nhất định, từ bỏ những khu vực nào đó để chuyển quân đội tới những nơi chúng tôi muốn nắm giữ".
Putin đã buộc phải đưa ra một quyết định dứt khoát: can thiệp vào Syria hay Assad có nguy cơ bị lật đổ.
Tuy nhiên, ông Blair nhận định: “Việc (Putin) chọn can thiệp vào Syria không phải là kết quả của sự thành công, mà là hậu quả từ thất bại trong nỗ lực trước đó nhằm bảo vệ quyền lực của Assad”.
Từ khi bắt đầu can thiệp vào Syria, Putin đã đặt mục tiêu khiến Assad sẵn sàng tham gia vào tiến trình hoà bình.
Khi chiến dịch bắt đầu, Kremlin đã đặt ra mục tiêu của riêng mình. Mục tiêu đầu tiên, được khẳng định là chống khủng bố, trong đó có IS.
Nhà báo người Anh cho rằng, ngay từ khi bắt đầu, hầu hết các cuộc không kích của Nga đều nhằm vào các nhóm phiến quân chứ không phải IS. Assad chưa bao giờ coi việc chống IS là ưu tiên, và các đồng minh của Nga cũng vậy.
“Cứu Assad mới là mục tiêu thực sự của chiến dịch mà Putin đề ra - và với cách đánh giá đó, chiến dịch này đã thành công. Vấn đề là bản thân Putin chưa từng bao giờ thừa nhận rằng ông quan tâm tới việc giải cứu Assad”.
Thay vào đó, Putin nói rằng mục tiêu là nhằm tạo ra một quá trình chính trị, qua đó mang đến hoà bình cho Syria.
"Tôi biết rằng Tổng thống Assad hiểu điều đó và đã sẵn sàng cho một quá trình như vậy", Putin từng nói. "Chúng tôi hi vọng ông ấy sẽ chủ động và linh hoạt, sẵn sàng thoả hiệp".
Như vậy, ông Blair chỉ ra, mục tiêu của Nga một Assad "linh hoạt", sẵn sàng cho tiến trình hoà bình vững chắc.
Tới nay, mọi việc đang diễn ra như thế nào?
Hoà đàm đã được nối lại ở Geneva tuần trước và tới ngày thứ 5, các đại diện của Assad vẵn khước từ gặp mặt phe đối lập.
"Từ lập trường của nhà lãnh đạo này, điều đó hoàn toàn hợp lý. Giờ đây, hoả lực của Nga đã đảm bảo cho quyền lực của ông này ở Damascus, vậy tại sao Assad lại phải nói chuyện với kẻ thù của mình?”.
Khác với quan điểm của nhiều chuyên gia rằng, Putin đang gây sức ép buộc Assad ngồi vào bàn đàm phán, và sẽ không ngần ngại hi sinh đồng minh này vì “đại cục”, ông Blair chỉ ra:
“Thay vì tham gia tiến trình hoà bình mà kết cục có thể là phải ra đi, Assad thích trở thành kẻ ngáng đường nỗ lực chung, và an toàn vì biết rằng Nga sẽ bảo vệ quyền lực cho mình dù thế nào đi nữa.
Từ bây giờ, Assad đang lợi dụng Putin, chứ không có chiều ngược lại”.
