T-54/55 được chế tạo tại Liên Xô ngay sau khi kết thúc chiến tranh thế giới thứ 2. Xe tăng này bắt đầu được sản xuất loạt vào năm 1947. T-54/55 đã đạt được nhiều danh hiệu như: Xe tăng được sản xuất nhiều nhất với khoảng 86.000-100.000 chiếc, xe tăng tham chiến nhiều chiến trường nhất và xe tăng được sử dụng lâu đời nhất.
Đến nay, đã hơn 50 năm trôi qua, xe tăng T-54/55 vẫn còn được sử dụng trong quân đội hơn 50 quốc gia trên thế giới. Đặc biệt, tại Việt Nam, T-54/55 vẫn là xương sống của lực lượng tăng thiết giáp Việt Nam. Nếu xét ở góc độ thời gian và công nghệ thì xe tăng T-54/55 đã thuộc vào hàng “trưởng lão” so với các loại xe tăng chiến đấu chủ lực ngày nay.
Tại Nga, quê hương của xe tăng T-54/55, nó đã được thay thế qua 5 đời xe tăng mới là T-62, T-64, T-72, T-80 và gần đây nhất là T-90. Thực tế thì xe tăng T-54/55 đã quá lạc hậu so với chiến trường hiện đại, nó khó lòng có thể đảm đương nhiệm vụ xe tăng chiến đấu chủ lực của mình. Đối với điều kiện kinh tế của Việt Nam thì việc thay thế toàn bộ xe tăng chiến đấu chủ lực T-54/55 hoàn toàn không phải là điều đơn giản.
Nói như vậy nghe có vẻ như lực lượng tăng thiết giáp Việt Nam đã không còn khả năng chống lại các cuộc tấn công của đối phương. Tuy nhiên, có một thực tế đã được xác nhận trên chiến trường là không phải cái gì mới, công nghệ cao cũng sẽ giành chiến thắng.
Giữa lạc hậu và mất sức chiến đấu là hai vấn đề hoàn toàn khác nhau. Một hệ thống vũ khí có thể lạc hậu nhưng không mất sức chiến đấu và ngược lại một hệ thống vũ khí có thể hiện đại nhưng vẫn mất sức chiến đấu như thường.
Biết rõ lực lượng xe tăng chiến đấu chủ lực T-54/55 của Việt Nam đã lạc hậu nên việc đảm bảo và duy trì sức chiến đấu cho xe tăng luôn được đặt lên hàng đầu. Để làm được điều này, công tác duy tu, bảo dưỡng những chiếc xe tăng T-54/55 của Việt Nam luôn được đảm bảo ở mức độ cao nhất. Những chiếc xe tăng T-54/55 của Việt Nam dù đã 50 năm tuổi song trông vẫn còn mới tinh như vừa mới được sản xuất ngày hôm qua.
Ngoài việc duy trì sức chiến đấu, xe tăng T-54/55 của Việt Nam còn được nâng cấp lên các tiêu chuẩn mới hiện đại hơn nhằm duy trì sức mạnh chiến đấu của xe tăng trong tình hình mới. Theo các thông tin mới nhất, Việt Nam đã hợp tác cùng với Israel để nâng cấp xe tăng chiến đấu chủ lực T-54B của Việt Nam lên tiêu chuẩn T-55M3.
Gói nâng cấp này được đánh giá là một sự “cải lão hoàn đồng” cho xe tăng T-54/55. T-55M3 là sự kết hợp giữa các hệ thống điện tử, vũ khí của Israel, Thụy Sỹ và Việt Nam.
Xe tăng mới được bổ sung giáp hộp phản ứng nổ Blazer ERA, có khả năng chống chịu tốt hơn với các loại đạn xuyên giáp nổ lõm, súng chống tăng cá nhân họ RPG-7 mà Việt Nam gọi là B41.
Thay thế pháo chính 100mm bằng pháo M68/L7 105mm nòng xoắn của Israel, pháo này có khả năng bắn đạn xuyên giáp APFSDS sử dụng thanh xuyên. Trang bị súng máy hạng nặng NVS 12,7mm do Việt Nam sản xuất, súng máy đồng trục 7,62mm do Việt Nam sản xuất.
Đặc biệt, xe tăng T-55M3 được bổ sung thêm cối 60mm cho phép tấn công các mục tiêu trên cao mà pháo chính của xe tăng không với tới được. T-55M3 được trang bị hệ thống điều khiển hỏa lực do Thụy Sỹ sản xuất.
Máy tính đường đạn thế hệ mới cho phép xe tăng T-55M3 bắn trong khi đang di chuyển, đây là một tính năng mà xe tăng T-54/55 chưa nâng cấp không có được. Một số nguồn tin cho rằng xe tăng T-55M3 sẽ được trang bị động cơ mới công suất 1.000 mã lực giúp xe cơ động hơn. T-55M3 được đánh giá là một sự “hồi sinh mới” cho dòng xe tăng chiến đấu chủ lực T-54/55 huyền thoại.
Nhiều người vẫn thắc mắc tại sao Việt Nam không mua thêm xe tăng mới suốt hơn 3 thập niên qua mà cứ giữ mãi lực lượng xe tăng T-54/55 già cỗi. Thực tế thì ngoài vấn đề ngân sách, có một vấn đề khác còn quan trọng hơn, chính là chiến trường thế giới đã có nhiều thay đổi.
Sự phát triển nhanh chóng của các loại vũ khí chống tăng đã khiến xe tăng ngày càng trở nên lép vế trên chiến trường. Từ chiến trường Iraq năm 2003, đến Libya năm 2011, Syria năm 2013 đều chứng kiến sự thảm bại của xe tăng trước các loại vũ khí chống tăng.
Một chiếc xe tăng siêu hiện đại như Merkava-IV hay một chiếc xe tăng lão làng như T-54/55 khi đối mặt với loại vũ khí chống tăng hiện đại như RPG-29 thì khả năng bị tiêu diệt gần như tương đương nhau. Mặt khác, không-hải chiến mới chính là chiến trường chủ đạo của thế kỷ 21.
Duy trì, nâng cấp lực lượng xe tăng T-54/55 trong khi dành phần lớn ngân sách cho quá trình hiện đại hóa không quân-hải quân là giải pháp khả thi để tăng cường khả năng bảo vệ an ninh quốc gia, sự toàn vẹn chủ quyền Tổ quốc trong tình hình mới.
Bài vở và ý kiến đóng góp cho chuyên mục vui lòng gửi về email: tientruonghuong@vccorp.vn. Trân trọng!
