Xe tăng Armata của Nga có thực sự là "siêu vũ khí"?

Thông tin về T-14 Armata, thành viên mới nhất trong gia đình xe tăng-thiết giáp Nga đã xuất hiện đáng kể trên các mặt báo.

Một số tờ báo gọi Armata là “siêu tăng”, tuy nhiên, sự cố của một chiếc T-14 trong cuộc tổng duyệt hôm 7/5 để chuẩn bị cho lễ duyệt binh Chiến thắng diễn ra 2 ngày sau đó đang làm dấy lên nghi ngờ lớn về độ tin cậy của mẫu xe tăng này.

Theo một bài viết trên website của “Hội đồng Đại Tây Dương” (tổ chức cố vấn về các vấn đề quốc tế, trụ sở tại Washington, D.C), phương Tây không nên để mình bị phân tâm bởi “những thảm họa PR” gần đây về xe tăng Armata.

Thay vào đó, điều quan trọng là phải xác định xem mẫu xe tăng mới này hé lộ những thay đổi then chốt trong học thuyết quân sự của Nga như thế nào.

Nga nỗ lực xây dựng quân đội chuyên nghiệp

Xe tăng Armata đại diện cho những nỗ lực của Nga nhằm phát triển một quân đội chuyên nghiệp, có khả năng tham chiến trong các cuộc xung đột khu vực với quy mô lớn và cường độ thấp.

Armata cũng là sản phẩm trực tiếp được tạo ra từ những nỗ lực của Nga nhằm chuyên nghiệp hóa các lực lượng vũ trang nước này.

Sự thay đổi này trong học thuyết quân sự của Nga diễn ra sau khi các cuộc chiến của Nga ở Chechnya làm bộc lộ những thiếu sót đáng kể trong năng lực chiến đấu của quân đội Nga tại các cuộc chiến tranh cường độ thấp.

Quân đội Nga bị đẩy lùi bởi một quốc gia đối thủ không được Nga công nhận, yếu cả về số lượng, vũ khí và nguồn tiếp ứng.

Từ tháng 12/1994 tới tháng 8/1996, con số thương vong của quân đội Nga đã lên tới hơn 60.000, trong đó 5.500 binh sĩ thiệt mạng, 52.000 binh sĩ bị thương và 3.000 binh sĩ mất tích.

Đội quân với chất lượng đào tạo kém, chiến thuật cổ truyền từ thời Chiến tranh Lạnh và trang thiết bị nghèo nàn đã dẫn tới một kết thúc thê thảm:

Trong trận chiến Grozny năm 1994, gần 70% trong tổng số 200 xe tăng tham chiến của Nga đã bị phá hủy.

Sau sự thể hiện kém cỏi này, Nga đã tìm cách cải tổ các lực lượng vũ trang với học thuyết quân sự mới, trong đó tập trung vào tính chuyên nghiệp và kết hợp các trang thiết bị hiện đại.

Thiết kế mẫu xe tăng mới là điều quan trọng, quyết định mức độ hiệu quả của một quân đội Nga chuyên nghiệp đang đưa khả năng sống sót của binh sĩ dần trở thành ưu tiên hàng đầu.

Sự sinh tồn của một đội quân chuyên nghiệp thể hiện ở việc ngày càng nhiều binh sĩ được huấn luyện có thể sống sót để tiếp tục tham gia một cuộc chiến khác.

Các phiên bản xe tăng mới nhất dựa trên những thiết kế cổ lỗ của Nga, như T-90 và T-72B3, đã được áp dụng các phương pháp tăng cường khả năng sống sót, trong đó đáng chú ý là giáp phản ứng nổ.

Tuy nhiên, về cơ bản, những xe tăng này vẫn mang các đặc tính khiến chúng trở nên phù hợp hơn với những binh sĩ không được đào tạo quá bài bản và những trận đấu tăng trên quy mô lớn.

Những mẫu xe tăng cũ không thật sự phù hợp với một đội quân chuyên nghiệp, đặc biệt là trong các cuộc xung đột cường độ thấp.

Armata học được gì từ thiết kế phương Tây?

Không giống như xe tăng T-90 và T-72B3, thiết kế và tính năng của Armata phản ảnh các mối đe dọa mà nó được định sẵn phải đối mặt.

Armata kết hợp các nguyên tắc sinh tồn hiện đại, với đặc điểm nổi bật là tháp pháo hoàn toàn tự động, không cần tới sự điều khiển trực tiếp của kíp xe. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro từ các vụ nổ đạn pháo.

Giống như các xe tăng phương Tây, xe tăng Armata trang bị giáp composite và phản ứng nổ. Các biện pháp chống tên lửa cũng là một phần không thể thiếu trong thiết kế của Armata.

Được phát triển dựa trên những nguyên tắc tương tự, các thiết kế xe tăng phương Tây đã cho thấy khả năng sống sót đáng kể của kíp xe trong các cuộc xung đột cường độ thấp chống lại chiến thuật của quân nổi dậy.

Xe tăng Merkava của Israel – nguồn cảm hứng trực tiếp của xe tăng Armata - là một điển hình của thiết kế xe tăng phương Tây và đã thể hiện khả năng đặc biệt nhằm đối phó với các mối đe dọa phi đối xứng.

Merkava cũng kết hợp các tính năng độc đáo trong cách nó thể hiện học thuyết quân sự của phương Tây: Động cơ lắp đặt phía trước xe giúp tăng cường bảo vệ kíp xe, bên cạnh đó là các biện pháp chống tên lửa tương tự như xe tăng Armata.

Cuộc xung đột năm 2006 tại Lebanon đã chứng minh được giá trị của học thuyết quân sự phương Tây và thiết kế của Israel trong việc chống lại mối đe dọa từ phía các lực lượng nổi dậy.

Lực lượng phòng vệ Israel đã nếm trải nhiều thất bại, tuy nhiên, mức độ thương vọng được giảm nhẹ đáng kể nhờ phần lớn thiết kế của Merkava tập trung vào mục tiêu tăng cường khả năng sống sót.

Lữ đoàn thiết giáp 401, lực lượng mũi nhọn của Israel trong chiến dịch, báo cáo rằng chỉ có 18 xe tăng của họ bị hư hại nặng, 2 chiếc bị phá hủy hoàn toàn bằng thiết bị nổ tự chế (IED) và 12 binh sĩ thiệt mạng.

Vẫn còn nhiều thông tin về xe tăng Armata chưa được tiết lộ. Mặc dù trên giấy tờ, Armata là một mẫu xe tăng tuyệt vời nhưng khả năng thực tế của nó vẫn chưa được kiểm định.

Chỉ biết rằng, việc tập trung phát triển các hệ thống vũ khí tiên tiến như Armata (đề cao chất lượng hơn số lượng) cho thấy Nga đang rất nghiêm túc thực hiện mục tiêu hiện đại hóa quân đội của mình.

>>> Mỹ có cần lo sợ tăng Armata "chỉ mang tính trình diễn" của Nga?

>>> Hãng sản xuất xe tăng Armata có thể bị phá sản