Phát triển theo hướng mới lạ và độc đáo
Vào năm 2006, khi thiết kế những mẫu shotgun đã trở nên nghèo nàn và thiếu ý tưởng, công ty sản xuất vũ khí nổi tiếng của Mỹ Smith & Wesson đã chuyển hướng phát triển các mẫu shotgun của họ theo hướng độc đáo, mới lạ và mang tính chiến thuật cao dành cho các lực lượng đặc biệt.
Smith & Wesson không tự phát triển các shotgun này mà thay vào đó sử dụng quy trình OEM (Original Equipment Manufacturer), tức in tên của họ trên súng và chuyển giao sản xuất cho những công ty khác.
Sau khi xem xét và cân nhắc một số ý tưởng của Smith & Wesson, UTAS Makina đánh giá cao khẩu Neostead 2000 (NS 2000). Họ mua bản quyền NS 2000 và cải tiến hoàn toàn thiết kế, thành một khẩu súng của riêng mình.
Tất cả công việc cải tiến được tiến hành tại các cơ sở của UTAS Makina ở Thổ Nhĩ Kỳ, dưới sự giám sát của một chuyên gia vũ khí người Mỹ - Ted Hatfield.
Năm 2008, Smith & Wesson rút khỏi chương trình này vì các vấn đề nội bộ, còn UTAS tiếp tục phát triển mẫu súng mới với tên gọi: UTAS UTS-15 (Urban Tactical Shotgun 15, con số 15 tức là chứa được tối đa 15 viên đạn).
UTAS mang UTS-15 triển lãm tại sự kiện IDEX-2011 và được giới phê bình vũ khí đánh giá cao. Việc sản xuất UTS-15 được tiến hành vào mùa hè năm 2011 để cung cấp cho các thị trường châu Âu, châu Á, châu Phi và Mỹ.
UTAS cũng đang có kế hoạch giới thiệu ra thị trường phiên bản bán tự động của UTS-15 hoặc các khẩu súng trường, súng phóng lựu có thiết kế tương tự.
Thiết kế mang tính cơ động cao
UTS-15 có khối lượng cơ bản 3,1 kg, chiều dài 720 mm và nòng dài 470 mm. Xét về tổng thể, súng có thiết kế gọn nhẹ, khá lạ lẫm so với nhiều mẫu shotgun cũng như súng trường khác.
Tuy trên danh nghĩa là cải tiến dựa trên NS 2000, nhưng thực tế, UTAS đã làm lại hầu như toàn bộ khẩu súng này, chỉ giữ lại thiết kế bullpup cũng như ống chứa đạn.
Súng sử dụng nhiều vật liệu nhẹ như polymer và nhôm, các bộ phận chịu lực và nhiệt trực tiếp được làm bằng thép, phần thân bọc ngoài được làm từ sợi carbon gia cố polymer.
UTS-15 có một báng kích thước lớn, ngắn và cố định, được làm từ polymer, bọc bên trong là một khung kim loại. Cuối báng có lớp polymer trơn giúp giảm lực tác dụng vào vai khi bắn.
Bên trong báng còn chứa cả các chi tiết của cơ chế khai hỏa. Xạ thủ chỉ cần mở phần nắp trên của báng sẽ thấy được một số chi tiết bên trong của súng, cũng như có thể loại bỏ viên đạn bị kẹt. Nòng súng dạng trơn, không có rãnh xoắn và được mạ chrome để tăng độ bền.
UTS-15 có thiết kế theo kiểu bullpup như NS 2000, giống như nhiều mẫu shotgun, súng sử dụng cơ chế nạp đạn thủ công kiểu bơm.
Phương thức nạp đạn này tăng cường uy lực của súng cũng như dễ tháo lắp để sửa chữa hay bảo trì. Cơ chế khóa nòng xoay đơn giản với 3 móc giúp khóa viên đạn vào vị trí cố định trong khoang mở rộng của nòng.
Cần bơm được làm nhám với các vân, giúp xạ thủ cầm nắm để lên đạn dễ dàng hơn. Điểm đặc biệt của UTS-15 chính là có thể trang bị cho khẩu súng này một đèn pin chiến thuật hoặc một đèn chỉ thị laser mà không cần đường ray Picatinny.
Cụ thể, bên trong cần bơm được làm rỗng và đèn laser sẽ được gắn vào bên trong cần bơm. Hệ thống điều khiển của các phụ kiện này được nối trực tiếp với súng, xạ thủ có thể tắt mở thông qua một nút xoay bên thân phải của súng.
UTS-15 có cơ chế ngắm bắn bằng thước ngắm - điểm ruồi được gắn trên đường ray Picatinny phía trên. Hệ thống ngắm này cũng có thể tháo rời và thay vào đó là các loại kính ngắm phản xạ tầm ngắn của EOTech, Trijicon hay Eclan.
Khả năng tương thích phụ kiện của khẩu súng này cũng tương đối đầy đủ. Súng chỉ không thể trang bị các loại tay nắm dọc bên dưới cần bơm như trên khẩu shotgun Kel-Tec KSG.
Chứa nhiều đạn hơn với ống đạn kép
Thiết kế cơ bản nhất của NS 2000 được giữ lại chính là hai ống chứa đạn. Trong khi KSG sử dụng ống đạn kép ở phía dưới nòng, giúp giảm tối đa kích thước của súng thì UTS-15 lại đi theo truyền thống sử dụng hai ống đạn phía trên nòng. Điều này làm cho súng trở nên cao hơn và không cơ động như KSG.
Hai ống chứa đạn của UTS-15 được cố định phía trên nòng bằng khung sợi carbon. Trong ống có khoét nhiều lỗ nhỏ, giúp xạ thủ quan sát được lượng đạn còn lại.
Xạ thủ cần đẩy con chạy lò xo của mỗi ống đạn và nạp từng viên đạn qua hai khe (tương ứng với hai ống) ở hai phía bên dưới thước ngắm chính. Hai khe này cũng có nắp đậy để tránh bám bụi bẩn.
Trong khi KSG có chung khe nạp đạn cũng là khe nhả vỏ đạn, thì UTS-15 được thiết kế với một khe nhả đạn có nắp đậy riêng biệt nằm bên cạnh phải của súng.
Súng cũng có một cần chọn ống đạn nằm phía sau thước ngắm chính. Cụ thể, cần chọn này gạt sang bên nào thì súng sẽ được nạp đạn từ ống đạn bên đó.
Vị trí chính giữa của cần này không phải là khóa an toàn như trên KSG, mà đây chính là chế độ nạp đạn tuần tự từng viên trong hai ống cho đến khi hết đạn. Khóa an toàn của súng được chuyển qua bên thân trái.
UTS-15 sử dụng các loại đạn 12 Gauge như nhiều loại shotgun khác. Súng có thể bắn tất cả các loại đạn phi sát thương hoặc sát thương cao với độ dài từ 1,75 - 3 inch. Tuy nhiên, súng thường sử dụng các loại đạn mạnh 2,75 và 3 inch.
Bên dưới mỗi khe nạp đạn của súng, nhà sản xuất đã chú thích bên của ống đạn cũng như lượng đạn mà ống có thể chứa.
Cụ thể, mỗi ống đạn sẽ có thể chứa 6 viên đạn 3 inch và 7 viên đạn 2,75 inch. UTS-15 có thể chứa tối đa 12 + 1 viên 2,75 inch (6 viên trong mỗi ống và 1 viên đã lên nòng) hoặc 14 + 1 viên 3 inch.
UTS-15 vẫn còn một số lỗi nhỏ như chưa có tốc độ bắn cao vì nếu nạp đạn nhanh, đôi khi súng lại bị bung phần nắp đậy phía sau báng. Súng cũng thường bị kẹt đạn và buộc xạ thủ phải nạp đạn lại nhiều lần cũng như phải mở nắp phía sau báng để lấy viên đạn ra.
Đến nay, UTS-15 đã xuất hiện trên thị trường được khoảng 4 năm và những nhà thiết kế tại UTAS vẫn chưa hài lòng với thế hệ 1 của súng. Họ đang nghiên cứ để đưa ra thế hệ 2 của khẩu súng này với những cải tiến hiệu quả hơn.
Tuy có nhiều ý kiến đánh giá trái chiều, nhưng UTS-15 vẫn là một shotgun tốt so với nhiều mẫu shotgun hiện đại.
Khẩu súng này có thể hơi khó khăn cho người mới làm quen shotgun kiểu bơm. Thiết kế khe nạp đạn của UTS-15 cũng tương đối khó khăn đối với người mới bắt đầu nhưng đối với xạ thủ đã quen thì vẫn có thể nạp đạn với tốc độ 1 viên mỗi giây.
Hiện tại, UTS-15 đang được đánh giá là mẫu shotgun cạnh tranh chính của Mỹ trên thị trường. Trong tương lai, rất có thể UTS-15 các thế hệ tiếp theo sẽ trở nên hoàn hảo hơn và trở thành các mẫu shotgun phục vụ trong nhiều lực lượng thực thi pháp luật trên thế giới. Giá bán lẻ của UTS-15 hiện là 1.200 USD.
