Hải quân Mỹ có nên đặt tên chiếc tàu sân bay lớp Ford tương lai theo tên Tổng thống Barack Obama?
Kể từ những năm 1990, phần lớn tàu sân bay của Mỹ được đặt theo tên các Tổng thống, ngoại trừ 3 tàu USS Nimitz (CVN-68), USS Carl Vinson (CVN-70) và USS John C. Stennis (CVN-74).
Cho tới nay, trong số 10 chiếc tàu lớp Ford được lên kế hoạch đóng, đã có 2 tàu Gerald R. Ford (CVN-78) và John F. Kennedy (CVN-79) được đặt theo tên Tổng thống.
Tuy nhiên, chiếc CVN-80 sẽ theo truyền thống lâu đời là sử dụng tên gọi Enterprise (theo thống kê, đã có tới 9 tàu Mỹ được đặt tên này).
Tàu sân bay USS Gerald R. Ford (CVN-78).
Vậy với CVN-81, chiếc tàu sân bay kế tiếp thì sao?
Trong bài viết trên tạp chí National Interest, nhà phân tích Dave Majumdar dự đoán rằng con tàu này có thể sẽ trở lại với quy ước đặt tên theo tên Tổng thống. Và như vậy, có khả năng sẽ có một tàu sân bay lớp Ford mang tên USS Barack Obama.
Theo bản báo cáo năm 2012 của Hải quân Mỹ trước Quốc hội, Bộ trưởng Hải quân là người quyết định tên gọi của các tàu chiến, dưới chỉ đạo của Tổng thống.
Tuy nhiên, trong nội bộ của Hải quân Mỹ cũng phân ra 2 phe xung khắc: một phe cho rằng tên gọi tàu chiến nên tuân thủ đúng theo quy ước đặt tên truyền thống và phe còn lại tỏ ra linh hoạt hơn.
Quy ước đặt tên dành cho tàu sân bay và các tàu chiến khác đã thay đổi trong nhiều năm qua nhưng quy ước không chính thức hiện nay được thông qua vào năm 1996.
Quốc hội do Đảng Cộng hòa chiếm ưu thế đã yêu cầu Tổng thống Bill Clinton (Đảng Dân chủ) đặt tên chiếc tàu sân bay mới (CVN-76) theo tên Tổng thống Ronald Reagan.
Ông Cliton đã nhượng bộ trước đề nghị này sau khi đạt được một thỏa hiệp – chiếc CVN-75 sẽ được đổi tên thành Harry S. Truman, theo tên vị Tổng thống thứ 33 thuộc Đảng Dân chủ, thay vì mang tên USS United States.
Tàu sân bay USS Harry S. Truman (CVN-75) ban đầu mang tên USS United States.
Theo bản báo cáo, Bộ trưởng Hải quân Mỹ đương nhiệm Ray Mabus đang ủng hộ quy ước đặt tên hiện tại với một số ngoại lệ, cho phép các chỉ huy hải quân tương lai linh hoạt hơn trong việc này.
Đó là lý do tại sao ông đặt tên chiếc CVN-80 là Enterprise, giống tên gọi của CVN-65 (loại biên vào năm 2012).
Cái tên “Enterprise” đã có một lịch sử lâu dài, không chỉ là tên gọi của chiếc tàu sân bay hạt nhân đầu tiên do Mỹ chế tạo mà còn là tên chiến hạm được tặng thưởng huy chương nhiều nhất trong Thế chiến II (CV-6).
Ngoài ra, quy ước đặt tên này còn cho phép các nhà lãnh đạo Hải quân Mỹ lựa chọn đặt tên các loại tàu chiến khác theo tên Tổng thống, chẳng hạn như USS Jimmy Carter (SSN-23) là tên một tàu ngầm lớp Seawolf.
Con tàu được đặt tên này vì ông Carter từng là một sĩ quan tàu ngầm hạt nhân khi còn phục vụ Hải quân.
Tàu sân bay CVN-79 sẽ được đặt theo tên Tổng thống John F. Kennedy.
Nói chung, có nhiều yếu tố khác nhau tác động đến việc đặt tên tàu chiến, song rõ ràng yếu tố chính trị đóng vai trò khá nổi bật.
Với xu hướng hiện nay, sau 3 tàu sân bay liền nhau được đặt theo tên Tổng thống thuộc Đảng Cộng Hòa, có 1 tàu được đặt theo tên Tổng thống thuộc Đảng Dân chủ.
Vì vậy, Hải quân Mỹ có thể trông đợi không chỉ một chiếc tàu mang tên USS Barack Obama mà còn có thể một con tàu mang tên USS William Jefferson Clinton trong tương lai.
*** Bài viết thể hiện quan điểm của nhà phân tích Dave Majumdar.
