Yết hầu chiến lược không thể bỏ qua
Các tranh chấp chủ quyền xung quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư trên biển Hoa Đông vẫn âm ỉ nóng lên từng ngày giữa một bên là Trung Quốc và một bên là Nhật Bản với sự ủng hộ “hậu trường” nhưng rất tích cực của Mỹ.
Đối với Bắc Kinh, việc kiểm soát được các quần đảo này và rộng hơn nữa là Sakashima, nơi có nhiều hải cảng và sân bay không đơn giản chỉ để giải quyết vấn đề lịch sử hoặc kiểm soát nguồn tài nguyên mà nó là một cuộc chạy đua giành vị thế địa chiến lược gây ảnh hưởng ra toàn khu vực.
Trước hết với Đài Loan, từ Senkaku/Điếu Ngư và đặc biệt là từ Sakashima, quân đội Trung Quốc (PLA) có thể dễ dàng phong tỏa hòn đảo này cả bằng đường không và đường biển hoặc phát động các cuộc tấn công đa trục để nhanh chóng chiếm giữ các sân bay hỗ trợ cho những lực lượng đổ bộ tiếp theo.
Chiếm đóng được những đảo này cũng cho phép Bắc Kinh có “lý do hợp pháp” lớn hơn đối với những tuyên bố chủ quyền đang ấp ủ ở các đảo khác trong chuỗi Ryukyu.
Nếu muốn vươn ra Thái Bình Dương, Hải quân Trung Quốc (PLAN) phải đi qua Eo biển Miyako ở Sakashima. Nhóm đảo này có vẻ không đáng kể gì nhưng trong thực tế nó lại là chiếc chìa khóa giữ chân PLAN vươn ra Thái Bình Dương. Đây là một kết nối quan trọng trong cái gọi là “Chuỗi đảo thứ nhất” mà Trung Quốc luôn muốn khống chế.
Với Tokyo và Washington, giữ được quyền kiểm soát của Nhật Bản đối với những quần đảo trên sẽ chứng tỏ cho Bắc Kinh thấy rằng nước này không thể sử dụng vũ lực để giải quyết tranh chấp lãnh thổ trên biển. Bên cạnh đó, nó cũng mang lại cho các lực lượng của Nhật Bản và Mỹ nhiều lựa chọn thiết lập căn cứ trên đảo để đối phó với các lực lượng không quân, hải quân đang phát triển nhanh chóng của Trung Quốc.
Cuộc chạy đua song mã
Trung Quốc hiện nay đang ráo riết phát triển các biện pháp nhằm khuyếch trương sức mạnh quyết định ra những hòn đào này chỉ trong vài giờ chứ không phải vài ngày. Nếu Bắc Kinh giành được ưu thế trong cuộc chạy đua vũ trang tại đây thì việc nước này sẽ sử dụng vũ lực để đánh chiếm Senkaku/Điếu Ngư và tiến tới thiết lập mưu đồ chiến lược với nhóm đảo Sakashima là khả năng không thể loại trừ.
Ở thời điểm hiện tại, Mỹ vẫn đang giữ thế thượng phong khi vừa mới hoàn tất việc triển khai bước đầu 24 máy bay MV- 22B Osprey của lực lượng Thủy quân lục chiến đến căn cứ Futenma ở Okinawa. Với ưu điểm vượt trội về khả năng cất - hạ cánh thẳng đứng ở đường băng ngắn, MV-22B Osprey có thể bay với vận tốc 280 dặm/giờ, mang theo tới 24 binh lính hay khoảng 6 tấn hàng hóa ở độ xa đủ để vươn tới các đảo tranh chấp. Trong trường hợp xảy ra xung đột toàn diện, 24 chiếc MV- 22B tại căn cứ Futenma có khả năng vận chuyển khoảng 500 quân hoặc khoảng 140 tấn vũ khí và phương tiên tới quần đảo Senkaku hay Sakashima chỉ trong khoảng 1 giờ.
Ngày 17/9/2013, hãng tin Kyodo cho biết Tư lệnh thủy quân lục chiến Mỹ trên đảo Okinawa, Trung tướng John Wissler đã khẳng định với Thống đốc Okinawa Hirokazu Nakaimu về MV- 22B Osprey: “Nếu chúng ta cần bất kỳ yểm trợ nào cho Hiệp ước an ninh Nhật – Mỹ, máy bay đó có khả năng tiếp cận quần đảo Senkaku”.
Tuy nhiên, PLAN cũng đang tích cực chuẩn bị các phương tiện vận tải tốc độ cao cho riêng mình. Lực lượng này đã tiếp nhận bàn giao loại tàu đệm khí cỡ lớn Zubr (Bison) do Ukraina chế tạo. Chiếc đầu tiên đã được chuyển giao cho Trung Quốc vào tháng Năm vừa qua và hiện đang tiến hành những hiệu chỉnh cuối cùng ở Thượng Hải. Ban đầu, ít nhất 3 chiếc sẽ được chuyển giao nhưng Trung Quốc còn có thể đóng nhiều hơn nữa các phiên bản bản địa.
Được phát triển bởi Liên Xô cũ, Zubr có thể vận chuyển khoảng 500 binh sĩ hoặc lên đến 150 tấn thiết giáp, vũ khí và thiết bị ở tốc độ 66 dặm/giờ. Chỉ cần 4 chiếc tàu đệm khí Zubr, PLAN có khả năng đưa 2.000 quân hay tới 600 tấn vũ khí và phương tiện ra quần đảo Senkaku trong khoảng từ 4-5 giờ hoặc có thể vươn tới đảo Miyako -jima trong khoảng 6-7 giờ với trọng tải nhẹ hơn.
Mèo nào cắn mỉu nào?
Nếu thực sự đó là cuộc đua giữa Osprey và Bison thì loại phương tiện nào tiếp cận tới đây trước sẽ tạo được sự khác biệt. Ngay cả khi không có lợi thế bất ngờ thì bên được vũ trang đầy đủ vẫn có thể gây thiệt hại đáng kể cho tàu đổ bộ đệm khí hoặc những chiếc máy bay trực thăng của bên kia đang tới. Tuy nhiên, thắng bại thế nào còn phụ thuộc vào kết quả của các các trận chiến không – hải ác liệt xung quanh các quần đảo này.
Hiện nay, khả năng vượt trội của F -22A, loại máy bay chiến đấu thế hệ 5 do Lockheed-Martin chế tạo và các tàu ngàm tấn công hạt nhân lớp Virginia sẽ mang lại ưu thế củng cố khả năng răn đe cho Mỹ. Đó là chưa kể tới việc Tokyo cũng đang xem xét phát triển loại tên lửa đạn đạo tầm ngắn 500 km để bảo vệ những hòn đảo ở khoảng cách xa.
Tuy nhiên, cán cân có thể thay đổi nhanh chóng khi Không quân PLA gia tăng số lượng máy bay chiến đấu thế hệ thứ 4 được yểm trợ bởi các máy bay radar cảnh báo sớm (AWACS), tiếp đó là các máy bay chiến đấu thế hệ 5, đặc biệt nếu Trung Quốc quyết định tấn công trước. Việc PLAN ngày càng gia tăng số lượng các tàu khu trục phòng không như Type 052D mới cũng có thể hạn chế được khả năng thống trị trên không của quân đội Mỹ - Nhật.
Ngoài ra, Trung Quốc còn có thể chiếm ưu thế nếu nước này phát triển thành công loại máy bay trục xoay (tiltrotor) của chính mình. Đây là một tham vọng mà Trung Quốc đã theo đuổi suốt thập kỷ qua. Ngày 28/8/ 2013, trang web của Viện Nghiên cứu và Phát triển trực thăng Trung Quốc (CHRDI) nói rằng Bắc Kinh đang phát triển một thiết kế gọi là “Cá voi xanh”,với mục tiêu mang được tới 20 tấn hàng hóa ở tốc độ trên 300 dặm/giờ với bán kính chiến đấu tới 500 dặm.
Dù đã nỗ lực đẩy mạnh chiến lược xoay trục về châu Á, Mỹ vẫn phải đối diện với một thực tế không mấy dễ chịu rằng nếu muốn ngăn chặn thành công tham vọng của Bắc Kinh, Washington cần phải duy trì đà tiên phong trong cuộc chạy đua vũ trang tại khu vực. Ở Hoa Đông, cuộc chạy đua này lại càng cần phải thúc đẩy với tốc độ nhanh hơn nhiều.
Bài vở và ý kiến đóng góp cho chuyên mục vui lòng gửi về email: quansu@soha.vn. Trân trọng!
