Tiếp nối thành công của súng trường huyền thoại AK-47
Tiếp nối thành công của AK-47, các kỹ sư quân sự của Liên Xô đã phát triển các mẫu súng mới có các đặc tính tốt hơn so với mẫu súng cũ.
Có thể kể đến đó là sự ra đời của khẩu AKM vào những năm 1950, nhẹ hơn 25% so với AK-47 nhưng bền hơn và có độ tin cậy cao hơn.
Các kỹ sư của Hungary cũng nắm bắt xu thế và phát triển một mẫu súng mới có tên gọi AMD-63 năm 1963. Đây có thể coi là một biến thể dựa trên AKM, súng sử dụng báng và tay nắm bằng polymer.
Và các kỹ sư cũng thêm cho khẩu súng này một tay nắm dọc để giúp xạ thủ dễ cầm nắm hơn.
Năm 1965, các kỹ sư của Hungary đã nghiên cứu, phát triển thế hệ tiếp theo của AMD-63 có tên gọi AMD-65, với mục đích trang bị cho các lực lượng có không gian hoạt động hạn chế như các đội xe tăng, xe hộ tống, cảnh sát quân sự, các lực lượng tại hậu phương và lính dù.
Các kỹ sư đã nhấn mạnh các thuộc tính của AMD-65:
- Nhỏ, nhẹ và dễ mang theo hơn AMD-63; Cùng cỡ đạn, thiết kế cầm nằm cũng như cách sử dụng như AMD-63; Có thể sử dụng tốt bởi các sĩ quan hay lính dù.
- Sử dụng ống hãm nảy để giảm giật; Báng gấp, không ảnh hưởng đến khả năng khai hỏa khi gấp.
Súng trường tấn công AMD-65.
Súng trường tấn công phù hợp trong không gian hẹp
Với mục đích chế tạo để trang bị cho các lực lượng có không gian hoạt động hạn chế, vì vậy súng cần có khối lượng và kích thước phù hợp. Mẫu AMD-65 nguyên gốc ban đầu có khối lượng khoảng hơn 3kg, chiều dài tổng thể 847 mm, khi gập báng là 648 mm.
Xét về khối lượng và kích thước, súng khá tương đồng với “tiền bồi” AMD-63 của mình.
AMD-65 sử dụng thiết kế tương tự như AMD-63 cũng như khẩu AKM phục vụ trong quân đội Hungary trước đó. Kết hợp với kích thước và khối lượng của mình, AMD-65 trông có vẻ hơi giống mẫu súng trường tấn công AKS-74U hơn là một khẩu AKM.
Điểm đặc biệt của AMD-65 là súng gần như không hề sử dụng gỗ trong thiết kế của mình, mặc dù một số khẩu súng có tay nắm và báng được sơn màu gỗ giống hệt như súng AKM.
Phần thân súng được làm bằng thép tấm bền, chắc với các chi tiết có chức năng giống hệt như dòng AK.
Súng có thể sử dụng nhiều loại báng khác nhau nhưng phổ biến nhất là loại báng đơn giản có dạng một thanh kim loại cong kết hợp lớp kim loại cứng đặt vuông góc ở phần cuối, được sơn chống trầy xước màu bạc hoặc đen.
Báng cũng có thể được gập sang bên phải để tiết kiệm diện tích mà không hề ảnh hưởng đến khả năng khai hỏa của súng.
Một báng cải tiển của AMD-65 được gắn thêm phần khung kim loại phía trên.
Ngoài ra, tùy theo yêu cầu của một số lực lượng khác nhau, AMD-65 cũng có thể trang bị loại báng khối polymer được sơn màu gỗ tương tự như AMD-63 hay loại báng khung kim loại có thể gập lại vòng qua bên dưới của súng như các khẩu AKMS.
Tuy nhiên, các lực lượng tại Hungary không bao giờ sử dụng báng loại này. Một số nhà quân sự phương Tây cho rằng súng sử dụng một nòng rút ngắn với chiều dài 320 mm, chỉ bằng 3/4 chiều dài nòng AK-47 sẽ giảm tầm sát thương.
Tuy nhiên, AMD-65 là một khẩu súng hướng tới khả năng hoạt động trong không gian hạn chế nên đây khó có thể coi là nhược điểm của súng. Mặt khác, MAD-65 còn được trang bị một ống hãm nảy, giúp giảm giật đi đáng kể như lại làm âm thanh khi bắn rất lớn.
Một nhược điểm khác của súng chính là ốp lót tay kim loại ở phía trước.
Hầu hết các khẩu AK (và các biến thể) thường đặc trưng với ốp lót tay bằng gỗ hoặc polymer với tấm chắn nhiệt kim loại bên trong, việc cầm nắm các ốp lót tay loại này khá thoải mái và không hề bị bỏng do nhiệt nóng từ nòng gây ra.
Trong khi đó, ốp lót tay kim loại của AMD-65 không hề có tấm chắn nhiệt, chỉ có khoét các lỗ nhỏ giúp thoát nhiệt tốt hơn. Theo báo cáo từ Afghanistan, cảnh sát nước này đã sử dụng các hộp tiếp đạn 30 viên với các khẩu AMD-65 của họ.
Họ thỉnh thoảng chạm vào ốp lót tay và thấy chúng quá nóng, rất dễ bị phỏng. Việc các khẩu AMD-65 được trang bị một tay nắm phụ ở bên dưới ốp lót tay góp phần khắc phục điều này.
Ốp lót tay của AMD-65 không hề có tầm chắn nhiệt bên trong.
Điều thú vị là tay nắm phụ ở phía trước là loại giống hệt như tay nắm chính ở phía sau nhưng quay ngược hướng. Điều này giúp việc chế tạo và sản xuất 2 chi tiết này đơn giản hơn. Cả 2 đều được làm bằng polymer nhẹ và dễ cầm nằm.
Mặc định, súng sử dụng thước ngắm trượt kết hợp với điểm ruồi ở phía trước để ngắm như các dòng AK. Một số phiên bản về sau, đặc biệt là các mẫu được bán sang phương Tây có thể độ thêm ray Picatinny để gắn các loại ống ngắm.
Trong đó, thanh ray phổ biến và được đánh giá là tốt nhất là loại UltiMAK M-7B được gắn thấp phía trên ống dẫn khí của súng, việc gắn thấp sẽ giúp xạ thủ có thể ngắm dễ dàng khi tháo ống ngắm ra.
Kế thừa từ dòng súng AK, AMD-65 sử dụng cơ chế nạp đạn bằng khí nén (trích khí dài) với thoi nạp đạn xoay. Điểm đặc biệt của súng là ống trích khí của súng lộ hẵn ra bên ngoài thay vì được bọc bên trong ốp lót tay như dòng AK.
Súng cũng có nút chọn chế độ bắn dạng kiêm khóa an toàn kiểu đòn bẩy với 3 chế độ: khóa an toàn, điểm xạ 3 viên và từng viên.
AMD-65 vẫn trung thành với loại đạn uy lực 7,62 × 39 mm tốc độ bắn 750 viên/phút. Tại Hungary, các phiên bản AMD-65 đặc biệt dành cho sĩ quan của AMD-65 chỉ có thể sử dụng hộp tiếp đạn 20 viên.
Các khẩu AMD-65 còn lại thì sử dụng hộp tiếp đạn 30 viên tiêu chuẩn mặc dù loại 20 viên làm cho súng cân đối và gọn hơn. Súng cũng có thể sử dụng hộp tiếp đạn với sức chứa 40 viên hoặc tròn 75 viên.
Vào đầu những năm 2000, một phiên bản hiện đại hóa của AMD-65 ra đời với thiết kế tương tự như khẩu AK-63.
Ray UltiMAK M-7B được gắn trên ống trích khí của AMD-65.
Với phong cách hoàn toàn khác biệt, AMD-65M được trang bị báng rút CAA CBS&ACP, khối trích khí của BT-21428 của B&T, ray Picatinny gắn bên thân trái và tùy chọn ống phóng lựu M320, kính ngắm Aimpoint CompM2 và 3xMag và đèn chỉ thị laser AN/PEQ-2.
Phiên bản hiện đại hóa AMD-65M.
Nhiều khẩu AMD-65 được xuất khẩu sang Mỹ dưới dạng các bộ phận tách rời sau đó lắp ráp lại và được sử dụng hợp pháp để tự vệ. Giá mỗi khẩu tại Mỹ khoảng từ 400-600$.
Tuy nhiên, súng lại đang bị hạn chế ở Mỹ vì súng mang đầy đủ các yếu tố của một khẩu súng quân dụng chứ không phải thể thao.
Một số tay chơi đã tiết hành độ lại súng như gỡ báng hay bỏ tay nắm phía trước để phù hợp với luật tại Mỹ. Các phiên bản bán tự động của AMD-65 đều được sử dụng hợp pháp trong thị trường quân sự tại hầu hết các quốc gia.
Một nhân viên thuộc Lực lượng cảnh sát quốc gia Afghanistan đang ngắm bắn một phiên bản cải tiến của AMD-65 với ống ngắm lai của EOTech.
AMD-65 đã được xuất khẩu sang Bờ Tây, dải Gaza cũng như Afghanistan và được sử dụng trong quân đội rất nhiều nước khác.
Các lực lượng an ninh phương Tây, như Công ty Academi cũng đưa vào sử dụng AMD-65 với một vài cải tiến và sử dụng đạn 5,56 mm NATO để phù hợp với phạm vi chiến đấu hẹp.
