Từ đầu chiến dịch của các lực lượng Không quân - Vũ trụ Nga tại Syria tới nay đã được hơn 5 tháng.
Khi tiến hành báo cáo tổng kết cuối năm, Ban lãnh đạo Bộ Quốc phòng (BQP) Nga đã liệt kê hàng trăm lần cất cánh, hàng chục các căn cứ của quân khủng bố bị tiêu diệt, sự hỗ trợ hiệu quả cho quân đội Chính phủ Syria.
Ban lãnh đạo Nhà nước Nga và kể cả tổng thống Nga Vladimir Putin từng tuyên bố Nga về việc sẽ không triển khai những chiến dịch trên bộ.
Tuy nhiên nhiều phương tiện truyền thông, trước tiên là truyền thông nước ngoài, đã đăng tải thông tin không chỉ về sự tham gia tích cực của binh lính Nga vào các chiến dịch trên mặt đất mà cả về những thiệt hại của các lực lượng vũ trang Nga tại Syria.
Một chiếc xe tăng T-90 đang cơ động trên chiến trường Syria.
Chúng ta biết về những gì?
BQP Nga chưa bao giờ phủ nhận rằng các đơn vị của Sư đoàn lính thuỷ đánh bộ 810 với sự tăng cường của các xe tăng T-90 đang có mặt tại Syria với nhiệm vụ bảo vệ và phòng thủ căn cứ không quân "Hmeimim".
Trong trong trường hợp cần thiết (ví dụ như vụ máy bay ném bom tiền phương Su-24 Nga bị bắn rơi), họ có thể thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm và cứu hộ các tổ lái.
Hơn nữa, cuộc luân chuyển các đơn vị thuộc Sư đoàn 810 diễn ra hôm 28/12/2015 cũng như những chương trình văn nghệ đón năm mới tổ chức phục vụ binh lính đang đóng quân tại sân bay Latakia được đưa tin một cách rộng rãi.
Và trên các bức ảnh và phóng sự có thể thấy rõ các xe cơ giới của quân đội Nga bao gồm cả xe tăng, xe bọc thép "Tiger" và "Rys".
Theo những thông tin hiện có, nhóm đầu tiên được cử tới Syria gồm 186 binh lính thuộc quân số của các tiểu đoàn trinh sát, lính dù và đại đội lính bắn tỉa của Sư đoàn lính thuỷ đánh bộ trực thuộc hạm đội Biển Đen.
Theo lời của thượng tá Vasily Khomyak, những chiến sĩ dưới quyền quản lý của ông không chỉ thực hiện các nhiệm vụ liên quan trực tiếp tới công tác bảo vệ và phòng thủ cho căn cứ không quân, mà còn triển khai những hoạt động tìm kiếm-trinh sát khác.
Hôm 28/12/2015 vừa qua, nhóm đầu tiên trở đã về nơi đồn trú tại Crimea mà thiếu một người - lính thuỷ đánh bộ Alexandr Pozynich hy sinh trong chiến dịch tìm kiếm và cứu hộ tổ lái Su-24 bị bắn hạ.
Những thông tin đầu tiên về việc các xe tăng của Nga được đưa tới Syria xuất hiện trên các mặt báo nước ngoài vào hồi đầu tháng 9 năm ngoái sau khi những bức ảnh vệ tinh chụp lại sân bay mang tên Assad (hiện nay là căn cứ không quân "Hmeimim") được công bố.
Khi đó, các phóng viên quốc tế đã đề cập tới 7 chiến xa giống xe tăng T-90.
Trong những bức ảnh trình chiếu tại chương trình ca nhạc của đoàn văn công Lính dù "Mũ nồi xanh" được tổ chức vào hồi đầu tháng 11/2015 phục vụ các binh lính Nga đóng quân tại Syria có một chiếc xe tăng giống T-90 sơn ba màu được đưa lên sân khấu.
Tất nhiên chiếc xe không có số hiệu và phù hiệu khiến cho các chuyên gia không thế xác định được đơn vị của nó được biên chế.
Vẫn theo thông tin của các phương tiện truyền thông nước ngoài, T-90 với trách nhiệm bảo vệ "Hmeimim", thuộc tiểu đoàn xe tăng số 27, đóng quân gần thủ đô Moscow.
Thực ra, những xe tăng T-90 thuộc đơn vị này thường xuyên tham gia các lễ duyệt binh Chiến thắng trên Quảng trường Đỏ và thay lớp sơn 3 màu của mình thành màu xanh.
Bởi vậy, có thể phỏng đoán rằng những xe tăng sơn 3 màu đang có mặt tại Syria ,nhiều khả năng, thuộc Sư đoàn xe tăng số 19 hoặc số 20 đóng tại Bắc Kavkaz hoặc Sư đoàn xe tăng đóng tại căn cứ quân sự số 4 thuộc Nam Osetia.
Các xe tăng T-90 của những đơn vị nêu trên vẫn còn giữ nguyên 3 màu sơn.
Vào hồi giữa tháng 11 năm 2015, tại cuộc họp báo của BQP Nga, đã có thông tin được công bố về việc các binh lính đóng quân tại Syria thuộc sư đoàn pháo binh số 120 (đóng tại thành phố Yurg, thuộc tỉnh Kemerovskaya).
Theo tấm bản đồ điện tử về các chiến dịch của quân đội Syria được công bố trong buổi họp báo này, tại khu vực khu dân cư Hamrat thuộc tỉnh Homs ,vào thời điểm đó có 6 khẩu pháo tự hành của Nga đang hoạt động.
Được biết, những hình ảnh và các đoạn băng ghi hình những khẩu pháo này của Nga đã xuất hiện trước đó trên các trang mạng xã hội.
Cần phải nêu rõ rằng, binh lính và các khí tài quân sự tại căn cứ không quân "Hmeimim" không chỉ được bảo vệ bởi sư đoàn lính thuỷ đánh bộ 810 mà cả các đơn vị cảnh sát quân sự.
Ngoài các lính đội mũ nồi đỏ, trong các bức ảnh và video phóng sự còn có cả xe thiết giáp "Rys". Điều ngạc nhiên chính là việc cách đây không lâu BQP Nga từng tuyên bố về việc chấm dứt việc trang bị các xe thiết giáp này cho quân đội.
Nhưng theo lý giải của đại diện BQP Nga với phóng viên tờ báo "Người đưa tin công nghiệp - quốc phòng" (Nga), ban lãnh đạo Bộ đã quyết định trang bị các xe thiết giáp do Ý sản xuất này cho những đơn vị cảnh sát quân sự của Nga:
"Bản hợp đồng sản xuất "Rys" hiện vẫn chưa có hiệu lực chính thức. Đối với các lực lượng quân đội thì loại xe này ít được sử dụng, nhưng qua thử nghiệm cho thấy các xe thiết giáp của Ý rất phù hợp với những nhu cầu của lực lượng quân cảnh".
Điều gì bị che giấu?
Thêm một sự hỗ trợ quan trọng đối với các lực lượng vũ trang của Chính phủ Syria - đó là những cố vấn quân sự Nga. Tuy nhiên, ban lãnh đạo Nhà nước Nga không phủ nhận cũng như không công khai hoạt động của các cố vấn này.
Cần phải nhấn mạnh rằng, các cố vấn và chuyên gia quân sự Nga đã có mặt ở Syria từ rất lâu trước khi cuộc nội chiến nổ ra ở nơi đây.
Theo những thông tin hiện có, từ khi các trận chiến bắt đầu, số lượng "các trợ lý tình nguyện" giảm đáng kể, nhưng họ vẫn tiếp tục thực hiện một số nhiệm vụ nhất định.
Hiện nay, các chuyên gia và cố vấn quân sự Nga đang tăng cường hoạt động của mình ở Syria. Họ chủ yếu tập trung vào công tác huấn luyện chiến đấu cho các sĩ quan Syria cũng như các đơn vị vũ trang trước khi ra tiền tuyến.
Và nhiều bức ảnh xuất hiện trên những trang mạng xã hội cho thấy công tác này đang được người Nga triển khai một cách tích cực và quy mô.
Dù BQP Nga phủ nhận về sự tham gia trực tiếp của các cố vấn vào các chiến dịch, tuy nhiên trong một đoạn video, một sĩ quan (nhiều khả năng đeo hàm đại tá) thừa nhận rằng:
"Trong suốt thời gian có mặt ở Syria, lực lượng vệ binh (quân Chính phủ) chưa để một cứ điểm nào rơi vào tay quân khủng bố"
Căn cứ vào những tiếng nổ và tiếng súng cho thấy đoạn video này được ghi hình ngay trên chiến trường.
Các chuyên gia còn có những nhiệm vụ phức tạp hơn - không chỉ đào tạo các quân Chính phủ sử dụng thuần thục những loại vũ khí hiện đại mà Nga chuyển giao như xe tăng T-90, pháo phản lực,... mà còn khôi phục hệ thống sửa chữa và cứu hộ các khí tài quân sự.
Về sự hiệu quả của các chuyên gia quân sự Nga có thể được đánh giá thông qua việc tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố tại cuộc họp báo diễn ra hồi tháng 12 năm ngoái rằng Nga đã khôi phục các tổ hợp phòng không của Syria .
Trong những bức ảnh do IS công bố trên mạng xã hội cách đây không lâu có thể thấy các tổ hợp tên lửa phòng không "Kvadrat" (gồm cả hệ thống phóng, thiết bị trinh sát và ngắm bắn) mà tổ chức này chiếm được của quân đội Chính phủ Syria vẫn hoạt động bình thường.
Nếu đánh giá qua phóng sự truyền hình, một phần các khí tài do quân đội Syria sử dụng bị IS phá hỏng đã được sửa chữa và đưa lại chiến trường.
Còn quân khủng bố thì thay vì sử dụng xe tăng, xe thiết giáp, xe bọc thép chở bộ binh đã phải chuyển sang sử dụng các xe bán tải, xe tải bọc thép và kể cả máy cày để tham chiến.
Như vậy có thể thấy rằng hệ thống sửa chữa và phục hồi các khí tài quân sự của quân đội Syria dù gặp khó khăn nhưng vẫn vận hành tốt và mang lại những kết quả đáng ghi nhận.
Ngoài những đơn vị vũ trang của quân đội Nga tham gia bảo vệ căn cứ không quân "Hmeimim" còn có binh lính của lực lượng lính dù cũng như các đơn vị lính bắn tỉa và trinh sát thuộc Bộ binh Nga.
Các đơn vị này có thể thuộc Sư đoàn lính dù số 7, số 34 cũng như Sư đoàn xe cơ giới số 74. Những đại diện của BQP Nga không phủ nhận cũng như không khẳng định sự hiện diện của các đơn vị này tại Syria.
Tuy nhiên, các lính bắn tỉa và trinh sát của Sư đoàn lính dù số 7 và 34 từng tham gia khoá huấn luyện đặc biệt để thực hiện nhiệm vụ trong điều kiện vùng núi, các chiến dịch tại tỉnh Latakia (Syria) - khu vực địa hình có nhiều đồi núi - là rất phù hợp.
Ngoài các xe tăng T-90, xe thiết giáp thế hệ mới nhất BTR-82 cũng được đưa tới Syria. Trong đoạn video của một hãng thông Syria công bố hồi mùa thu năm ngoái có thể thấy chiếc BTR-82 với kíp lái nói tiếng Nga tham gia vào các chiến dịch quân sự ở Syria.
Sau khi đoạn video này được công bố, các xe thiết giáp này không còn xuất hiện thêm trong các bức ảnh và phim phóng sự.
Nhưng cách đây không lâu trên mạng xã hội lại xuất hiện các bức ảnh chụp BTR-82 chở binh lính Nga tại khu dân cư Salma (tỉnh Latakia) vừa được quân Chính phủ Syria giành lại từ tay IS.
Tuy nhiên, chiếc xe thiết giáp trong những bức ảnh được sơn một màu xanh và điều này chứng tỏ nó mới được bàn giao cho quân đội Nga.
Không quân Nga triển khai ở Syria.
Theo thông tin của những nguồn tin giấu tên
Tham gia vào lực lượng quân sự của Nga tại Syria còn có các đơn vị đặc nhiệm và những sĩ quan thuộc Bộ Chỉ huy các chiến dịch đặc biệt (KSSO).
Chính bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu đã báo cáo tổng thống Nga Vladimir Putin về sự tham gia của Bộ Chỉ huy các chiến dịch đặc biệt vào hoạt động tìm kiếm "hộp đen" của chiếc máy bay ném bom tiền phương Su-24M bị Thổ Nhĩ Kỳ bắn rơi.
Cần nhấn mạnh rằng đây là lần đầu tiên kể từ khi Crimea ra nhập Nga, ban lãnh đạo nhà nước Nga tuyên bố chính thức về hoạt động của các lực lượng đặc biệt này.
Theo những bức ảnh hiện có, lính đặc nhiệm KSSO có mặt tại Syria từ tháng 9 năm ngoái. Tuy nhiên, sự bí mật của lực lượng mới được thành lập này khiến người ta không thể hiểu những nhiệm vụ mà họ được giao.
Có thể phỏng đoán rằng họ không chỉ thực hiện các nhiệm vụ tối đặc biệt nào đó mà còn tổ chức bảo vệ các quan chức quân sự cấp cao của Nga cũng như tham gia vào công tác huấn luyện quân Chính phủ Syria.
Cùng với lính đặc nhiệm KSSO còn có lính đặc nhiệm Nga tại Syria cùng với các xe bọc thép "Tiger". Họ thực hiện nhiệm vụ bảo vệ các cố vấn quân sự Nga và tổ chức huấn luyện lính Syria.
Căn cứ vào thông tin trên các phương tiện truyền thông Syria, các lính đặc nhiệm Nga đã tham gia vào chiến dịch tìm kiếm và cứu hộ hoa tiêu của chiếc Su-24 bị bắn rơi, đại uý Constantin Murakhtin.
Các phương tiện truyền thông phương Tây tích cực đưa ra các phỏng đoán về thành phần của lực lượng bộ binh Nga tại Syria dựa vào những tài liệu của các nguồn tin giấu tên tại những đơn vị tình báo và bộ quốc phòng các nước.
Bộ Quốc phòng Nga quyết định giữ im lặng trước những bằng chứng cho thấy sự hiện diện của quân đội Nga tại Syria. Toàn bộ sự tham gia của Nga, theo thông tin công bố chính thức từ cơ quan này, chỉ dừng lại ở hoạt động của lực lượng Không quân đặc nhiệm.
Nhưng những thông tin về sự hiện diện của lực lượng pháo binh tại tỉnh Homs (Syria), báo cáo của Bộ trưởng BQP Nga Sergei Shoigu về kết quả thành công của chiến dịch do KSSO thực hiện, nhiều bức ảnh và đoạn băng ghi hình lại cho thấy điều hoàn toàn khác.
Chính sách thông tin nhỏ giọt tạo nên một môi trường nơi có nhiều thông tin và tuyên bố mang tính kích động về những mất mát của thường dân Syria và những hành xử thú tính của binh lính Nga nhằm vào người dân đất nước này là không đúng với thực tế.
Người Nga chẳng cần phải phủ nhận rằng binh lính của mình tham gia trực tiếp vào các chiến dịch quân sự, tổ chức huấn luyện chiến đấu cho các lực lượng vũ trang theo phe Chính phủ Syria, giúp đỡ vận hành thuần thục các loại vũ khí mới và sửa chữa hỏng hóc.