Phát triển nhằm thay thế "người cũ" PB
Vào năm 1967, Quân đội Liên Xô đã yêu cầu chế tạo một loại súng ngắn thế hệ mới để trang bị cho lực lượng đặc nhiệm Spetsnaz. Khẩu Pistolet Beschumnyj - PB (Tạm dịch: Súng ngắn im lặng) được A.A. Deryagin giới thiệu ngay sau đó với tư cách của một ứng viên sáng giá nhất.
Súng ngắn PB với ống giảm thanh
Quân đội Liên Xô nhanh chóng chấp nhận khẩu súng ngắn này và biên chế cho các đội đặc nhiệm cũng như cảnh sát mật. Tuy nhiên theo thời gian, PB đã bộc lộ một vài nhược điểm, dẫn đến việc PSS được phát triển vào thời điểm cuối những năm 1970, đầu thập niên 1980 nhằm thay thế.
Đôi khi PSS còn được gọi là Vul, Quân đội Liên Xô cùng KGB chính thức chấp thuận nó vào năm 1983. Khẩu súng ngắn nhỏ gọn này được lực lượng đặc biệt, trinh sát và kể các đơn vị hành chính của KGB đặc biệt ưa thích. Hiện tại súng ngắn PSS vẫn còn trong biên chế Quân đội Nga cũng như khối chấp pháp đặc biệt.
Sở hữu thiết kế nhỏ gọn và hiệu quả "chết người"
Súng ngắn PSS
Có lẽ PSS là một trong những khẩu súng ngắn nhỏ nhất mà Liên Xô/Nga từng sản xuất. Súng nổi bật với thiết kế tay nắm kích thước vừa đủ và máy súng kết hợp nòng rút gọn. PSS có trọng lượng rỗng 0,7 kg và 0,85 kg khi nạp đầy đạn. Chiều dài chỉ vọn vẹn 170 mm với nòng dài 60 mm.
Phần tay nắm của súng làm bằng thép tấm, bên ngoài bọc một lớp nhám chống trơn trượt vì diện tích tiếp xúc tương đối ít, không quá lớn và có rãnh như những khẩu súng full-size khác. Bên trong tay nắm là không gian dành cho hộp tiếp đạn sức chứa 6 viên được thiết kế riêng cho PSS. Khẩu súng này gần như không tương thích với bất kỳ loại băng đạn nào khác.
PSS với hộp tiếp đạn 6 viên đặc trưng
Máy súng của PSS trông giống như các loại nạp đạn bằng phản lực thông thường (vẫn gặp trên súng ngắn và tiểu liên nhỏ) nhưng nó lại bổ sung cơ chế nạp đạn bằng độ giật. Nòng súng chia làm hai phần với các rãnh xoắn riêng biệt, một phần gắn vào khung và khóa nòng với khoang chứa đạn, cho phép nó chuyển động một khoảng ngắn khi lực giật tác động vào.
Cơ cấu này làm tăng trọng lượng của các bộ phận, nhằm tạo thêm động lực ở giai đoạn ban đầu khi hấp thu độ giật cũng như giảm tốc khi bước sang giai đoạn cuối, nó dùng để giảm tối đa tiếng động khi hệ thống kết thúc chu kỳ giảm giật. Lò xo nằm trong khe bên dưới nòng súng sẽ đẩy các chi tiết về vị trí cũ.
Thanh trượt của PSS nằm giữa thân súng thay vì ở phía trên, khi kéo thanh trượt thì khe thoát vỏ đạn kích thước khá lớn sẽ lộ ra. Tương tự những khẩu súng ngắn khác, khi viên đạn cuối cùng được bắn đi thì lẫy khóa sẽ giữ thanh trượt ở phía sau và khe thoát vỏ đạn được để trống cho đến khi gắn hộp tiếp đạn mới, hay dùng tay đẩy thanh trượt vào.
Khóa an toàn của PSS có thiết kế như Makarov
Búa điểm hỏa của PSS tương tự khẩu Makarov. Súng cũng có khóa an toàn dạng chốt gạt ở phần cuối thanh trượt. Cò súng là loại "hai hành động" để an toàn hơn, tránh tình trạng vô tình cướp cò. Điểm ngắm cơ bản được thiết kế cho tầm bắn 50 m.
PSS sử dụng đạn SP-4 - loại đạn rất tốt của Liên Xô/Nga dành cho súng ngắn, được tích hợp cả tính năng giảm thanh đặc biệt thông qua việc triệt tiêu tiếng nổ siêu âm (đạn chỉ bay với sơ tốc 200 m/s), điều này khiến PSS trở nên đáng sợ hơn cả các khẩu súng ngắn có ống giảm thanh gắn ngoài.
Mặt cắt dọc của đạn SP-4 cỡ 7,62 x 42 mm
Tuy vậy nhược điểm của đạn SP-4 nằm ở độ đâm xuyên thấp khi so sánh với các loại đạn súng ngắn tiêu chuẩn của Nga hay phương Tây. Tầm bắn hiệu quả của PSS cũng chỉ đạt 25 m.
Do là một khẩu súng ngắn nhỏ gọn dành cho lực lượng đặc biệt, nên PSS vẫn được ưa chuộng bởi các đơn vị chống khủng bố của Nga. Hiện tại, gần như chỉ có duy nhất các đơn vị này vẫn còn PSS trong trang bị.